محمد واعظ، استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان درباره عوامل واقعی و انتظاری قیمت دلار گفت: عوامل واقعی شامل بالا بودن درآمد ارزی دولت از محل فروش نفت خام و سیر نسبتا ثابت درآمد ارزی از محل صادرات غیر نفتی است، اما نقدینگی منابع ارزی برای بخشی از ارزها به خصوص دلار پایین بوده است. به عبارت دیگر تبدیل منابع ارزی به صورت دلار و عرضه آن به بازار مشکلاتی داشت، اما برای سایر پایه های پولی این مشکل وجود ندارد.
وی افزود: از دیگر عوامل واقعی افزایش قیمت دلار، جابجایی بخشی از دارایی ها از سپرده های بانکی به سمت بازار ارز پس از کاهش نرخ سود بانکی و در شرایط رکورد بازار مسکن و رکود نسبی در سایر بازارهای دارایی است.
استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان ادامه داد: علی رغم افزایش های اخیر در شاخص سهام، تقاضای ارز در بازار بیشتر شد. هم چنین به نظر می رسد مقام ارزی که ارز را به بازار عرضه کرد، از یک ثبات سیاستی برخوردار نبوده و زمینه ساز افزایش قیمت در بازار شده است.
واعظ افزود: عده ای در بازار که انتظار دلار پنج هزار تومانی را دارند بر نوع موقعیت افراد در بازار ارز به عنوان خریدار یا فروشنده، تاثیرگذارند، به علاوه اگر شرایط کسب و کار واقعی مساعد، پیش بینی نشود دارایی پس انداز کنندگان عمده به بازار ارز کشیده می شوند.
وی افزود: عامل ساختاری و نهادی از دیگر عوامل انتظاری در افزایش قیمت ارز است. در بازار ارز علیرغم ظاهر، دخالت های رقابتی وجود دارد و در باطن عده ای محدود از معامله گران از قدرت قیمت گذاری به واسطه تبانی سازماندهی شده برخوردارند و سایرین از این رفتار سازماندهی شده آنان پیروی می کنند.
استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان افزود: تزریق دلار حساب شده به بازار سبب مهار قیمت آن می شود و نرخ ارز در کوتاه مدت در سطح زیر پنج هزار تومان به ثبات می رسد. البته دلالان در دو دسته طبقه بندی ساده قرار می گیرند که دسته اول در اقلام بالا معامله می کنند و از موقعیت قیمت گذاری برخوردارند و دسته دیگر تابع آنان هستند.
واعظ تصریح کرد: تنظیم بازار ملزم به شیوه اداری و بروکراسی برای شناخت شبکه اول دلالان ارز و اثرگذاری موثر بر رفتار آنان است.
وی افزود: در مبادلات اقتصادی کشور، از سایر ارزها هم چون یورو و درهم استفاده می شود و سهم دلار به صورت دلار بانکی در مبادلات خارجی به شدت کاهش یافته و بیشتر به صورت کاغذی و چمدانی در بازار ارز در گردش است. هم چنین تبدیل دلار به واحدهای پول ملی کشورهای مورد هدف ایران مانند تجارت ایران با کشور روسیه برحسب ریال و روبل در حال انجام است.