«وقتی آشنایانم می‌فهمند من سفیر برزیل در ایران هستم، اول می‌پرسند خانم‌های ایرانی پوشیه می‌زنند؟ بیرون از خانه کار هم می‌کنند؟ بعد بسرعت می‌رسند به اینکه می‌خواهند وضعیت اقتصادی ایران را برایشان شرح دهم و بگویم بهتر است در چه کارهایی سرمایه‌گذاری کنند. برایشان جذاب است که با ایران کار کنند و اشتیاق دارند کمک‌شان کنم. نگاه‌ها به ایران عوض شده است.» رودریگو دی آزردو سانتوس، سفیر برزیل در تهران، از برخورد آشنایان برزیلی‌اش با ایران چنین روایت می‌کند. او ۶ ماه است که در ساختمان سفارت برزیل در یکی از خوش‌نشین‌ترین محله‌های تهران مشغول به کار است و آشنایی کاملی با ایران دارد. آزردو سانتوس تا پیش از این، در سمت‌های اقتصادی و تجاری برزیل فعالیت می‌کرده و از سال 2013 رئیس گروه تجارت و توسعه سرمایه‌گذاری در وزارت امور خارجه بوده است. پنجره بلند دفتر او از سقف تا زمین کشیده شده و از نمای آن، درختان سرسبز محله زعفرانیه و کوه‌های تهران در پشت سازه‌های برج‌های عظیم به چشم می‌آیند. او به روابط اقتصادی نگاهی به بلندی همین پنجره و منظره دارد،با خوش‌رویی از گفت‌و‌گویی دو ساعته استقبال می‌کند و با انگلیسی سلیس می‌گوید:«مشکل بزرگ ما کم بودن اطلاعات است. تا وقتی از این دست مصاحبه‌ها انجام ندهیم، چطور همدیگر را بشناسیم؟» آزردو سانتوس، از نفت گرفته تا تجهیزات بیمارستانی و بخش گردشگری، ظرفیت‌های ایران را بخوبی می‌شناسد و چه در جایگاه کنونی و چه در جایگاه‌های قبلی‌اش، برای گسترش روابط تجاری با ایران تلاش کرده است. نخستین بار، سال ۲۰۰۸ برای مذاکره درباره روابط بانکی به ایران آمده و حالا نیز تمام مشکلات بانکی ایران با برزیل و حتی اروپا را به صراحت توضیح می‌دهد:«بانک‌های امریکایی، به بانک‌های اروپایی و برزیلی گفته‌اند که اگر قرار است ما با شما ارتباط داشته باشیم، شما نمی‌توانید با بانک‌های ایرانی ارتباط بگیرید.» صحبت به برجام و توافق هسته‌ای که می‌رسد، سفیر برزیل با منطقی واقع‌بینانه می‌گوید:«با حضور دکتر روحانی و دکتر ظریف و مذاکرات بسیار خوب آنها، برجام به دست آمد. اما به هر حال برجام تنها دو سال پیش به دست آمده و هنوز زمان نیاز داریم.» سفیر هنر دوست برزیلی دوست‌دارد کتابی از نقاشی‌های خیابانی ایران داشته باشد و از امنیت و سیاست خارجی ایران با خوش ذوقی صحبت می‌کند رودریگو دی آزردو سانتوس، مرد دیپلماسی اقتصادی برزیل، پای گفتوگو با «ایران» نشسته و از زیر و بم تمام ماجراهای اقتصادی، روایت کرده است.
تلاش‌های زیادی در دنیا برای منفی جلوه دادن چهره ایران انجام شده است. حالا شما سفیر یک کشور غربی در ایران هستید. زمانی که به آشنایان و اطرافیان‌تان می‌گویید در ایران کار می‌کنید، آنها چه واکنشی نشان می‌دهند و چه سؤال‌هایی می‌پرسند؟
بسیاری از اطرافیان من فعالان اقتصادی و مردم عادی هستند و آنها ایران را می‌شناسند. زمانی که از ایران حرف می‌زنم، می‌خواهند کمک‌شان کنم که با فعالان اقتصادی ایران ارتباط برقرار کنند. می‌گویند ما می‌دانیم ایران اقتصاد بزرگی دارد، اما الان روابطش با دنیا چگونه است؟ ماجرای تحریم‌ها به کجا رسیده‌است؟ محیط کسب‌وکارشان چگونه است؟ سؤال جذاب دیگر برای برزیلی‌ها که همه می‌پرسند این است که ایرانی‌ها چطور لباس می‌پوشند؟ رنگ‌های لباس‌هایشان چگونه است؟ من برای آنها توضیح می‌دهم که وقتی به ایران بیایید، غافلگیر خواهید شد. پیش‌فرض آنها این است که ایران کشور بسیار بسته و سنتی باشد. من به آنها عکس‌هایی از مردمی که در خیابان راه می‌روند نشان می‌دهم و واقعاً برایشان جذاب است. نقش زنان در کشور شما در مقایسه با سایر کشورهای منطقه بسیار مهم است و همین مسأله، برای برزیلی‌ها خیلی جالب است. بیشتر ورودی شما به دانشگاه زنان هستند و زنان زیادی هم در قامت اقتصادی دیده می‌شوند. چند وقت پیش من مشکل پوستی داشتم و دنبال یک دکتر خوب بودم، در نهایت پیش یک خانم دکتر رفتیم و بسیار حرفه‌ای بود. همین‌ها را برای اطرافیانم تعریف می‌کنم . یک سؤال مهم که از من می‌پرسند، درباره امنیت ایران است. با وجودی که متأسفانه شما اخیراً یک حمله تروریستی را از سر گذرانده‌اید، اما بسرعت این حمله کنترل شد و کشور واقعاً امنی دارید. امنیت فقط مربوط به تروریست نمی‌شود. خیابان‌های شما امن و امان است. در برزیل، خشونت‌های خیابانی، جیب‌بری و... زیاد اتفاق می‌افتد. ولی در تهران من چنین چیزهایی ندیده‌ام.
ایرانی‌ها با برزیل آشنا هستند. بخصوص فوتبال برزیل در ایران محبوبیت زیادی دارد. موضع برزیلی‌ها نسبت به ما چگونه است؟
ما از نظر جغرافیایی بسیار از هم دور هستیم، اما برزیل و ایران از نظر فرهنگی شباهت‌های زیادی به هم دارند. هم ایرانی‌ها و هم برزیلی‌ها، هر دو بسیار خون‌گرم هستند. اما ما زیاد درباره هم نمی‌دانیم. ایرانی‌ها و برزیلی‌ها هر دو بسیار خانواده‌محور هستند. ایرانی‌ها درباره فرهنگ و ورزش برزیل اطلاعات خوبی دارند. اما آنها هم از بخش‌های زیادی از ما بی‌خبر هستند. کسی در ایران درباره ادبیات و موسیقی و سینمای برزیلی اطلاعاتی دارد؟ یا مثلاً ایران سینمای واقعاً درخشان و جذابی دارد. ما برنامه‌ای تدارک دیده‌ایم که در ماه اکتبر، یک هفته را برای سینمای برزیل در ایران برگزار کنیم. در این هفته، با حضور کاکا دیاجیز، یکی از کارگردانان بزرگ برزیلی و بازیگران صنعت سینمای ایران، همایش های مختلفی برای آشنا شدن با این صنعت در هر دو کشور خواهیم داشت. ما باور داریم که ایرانی‌ها بسیار خلاق هستند. در همین خیابان‌های شهر شما، نقاشی‌های بسیار قشنگی دیده می‌شود. من دلم می‌خواهد کتابی از این هنرهای خیابانی ایران داشته باشم. واقعاً لذتبخش است. در برزیل هم هنر در خیابان جایگاه خوبی دارد. من از اماکن تاریخی ایران واقعاً لذت می‌برم. به جاهایی مثل پرسپولیس و اصفهان رفته‌ام و واقعاً خوشایند هستند. فرهنگ و ادبیات ایران واقعاً غنی هستند. در شیراز جوان‌هایی را دیدم که در یکی از همین مکان‌های تاریخی جمع شده بودند و شعر می‌خواندند، واقعاً لذتبخش بود. ما هم در برزیل ادبیات غنی داریم و دل‌مان می‌خواهد تبادل ادبی و فرهنگی داشته باشیم. فردی را هم به استخدام درآورده‌ایم که مشغول ترجمه آثار ادبی برزیل به فارسی است. من هفته پیش با همسرم به موزه جواهرات ملی ایران در بانک مرکزی رفته بودم، آنجا یک گروه توریست برزیلی را دیدم و واقعاً برایم جذاب بود. توریست‌های برزیلی در چند سال اخیر به سمت ایران تمایل پیدا کرده‌اند. امیدوار هستم که بزودی بتوانیم پرواز مستقیم تهران-برزیل راه‌اندازی کنیم.
اشاره کردید که بین ایران و برزیل فقر اطلاعاتی وجود دارد و شناخت خوبی برای دو طرف وجود ندارد. در این حال، شما اقتصاد ایران، ظرفیت اقتصادی کشور و امکانات برای روابط تجاری ایران و برزیل را چطور می‌بینید؟
من ۵ ماه است که اینجا هستم، اما کشور شما را مدت‌ها پیش از آنکه سفیر شوم، در سفرهای تجاری دیده بودم. من مدیر تجارت و سرمایه‌گذاری وزارت خارجه برزیل بودم و پیشینه من به کارهای تجاری و سرمایه‌گذاری مربوط می‌شود. ۱۵ سال از زندگی‌ام را صرف ارتقای اقتصاد و تجارت برزیل و توسعه روابط تجاری آن کرده‌ام.
۴، ۵ بار به ایران سفر داشتم و بنابراین، پتانسیل‌های اقتصادی ایران را بخوبی می‌شناسم. بدیهی‌ترین ظرفیت اقتصادی ایران، در بخش انرژی، نفت و گاز است. من می‌دانم که دولت ایران تلاش‌های زیادی را برای توسعه و بهبود روابط خود در این زمینه با شرکت‌های بین‌المللی انجام می‌دهد و در تلاش است تا آنها را به ایران بیاورد، با آنها شریک شود و قراردادهای جدیدی ببندد. بخش نفت و گاز ایران هم برای شرکت‌های خارجی جذابیت زیادی دارد. برای شرکت‌های برزیلی ما به دو راه برای همکاری در حوزه نفت و گاز فکر می‌کنیم، اولی عرضه تجهیزات به بازار ایران است. همچنین عرضه به بازارهای همسایه ایران، از طریق صادرات توسط ایران. چرا که برزیل در حوزه تولید ماشین و تجهیزات نفتی و گازی، تکنولوژی پیشرفتهای دارد. در برزیل از حدود ۱۰ سال پیش، قانونی را وضع کردیم که شرکت‌های داخلی و خارجی که می‌خواهند به برزیل نفت و گاز صادر کنند، بسته به میزان صادرات و سرمایه‌گذاری، باید حدود ۴۰ تا ۶۰ درصد از تجهیزات‌شان را از خود برزیل خریداری کنند. همین مسأله باعث شد پیشرفت چشمگیری در این حوزه داشته باشیم. با توجه به ویژگی‌های سرزمینی ما، برزیل تجهیزات و تکنولوژی خوبی برای فعالیت‌های نفتی در دریا و در اعماق آب دارد. دومین بخشی که می‌توانیم با شرکت‌های ایرانی همکاری کنیم، به دریای کاسپین(خزر) مربوط می‌شود. در دریای کاسپین، می‌دانم که منابع مهم نفتی وجود دارد و برزیل، تکنولوژی بسیار خوبی برای اکتشاف در اعماق آب دارد. ما می‌توانیم این تکنولوژی‌ها را به ایران منتقل کنیم. من در مورد دریای خزر صحبت می‌کنم، چرا که با شرکت ملی نفت ایران گفتوگو داشته‌ایم و آنها برای استفاده از تکنولوژی و تجربه برزیل در این دریا اعلام آمادگی کرده‌اند. درباره خلیج‌فارس هنوز صحبتی نداشته‌ایم.
دو نکته وجود دارد. اول اینکه دولت ایران در تلاش است تا وابستگی ایران را به نفت کم کند و بخش غیرنفتی را توسعه دهد. شما مزیت‌های همکاری با ایران را تنها در بخش نفتی می‌بینید؟ نکته دیگر هم اینکه چه نوع رابطه اقتصادی برای برزیلی‌ها در ایران مد نظرتان است؟ گسترش صادرات به ایران یا سرمایه‌گذاری و تولید مشترک؟
ما به دنبال فروش به ایران نیستیم و مایلیم شرکت‌های برزیلی را برای تولید مستقیم، به داخل ایران بیاوریم. به ایران به عنوان شریکی بلندمدت نگاه می‌کنیم و می‌خواهیم روابط خوبی برای مدت طولانی شکل دهیم.به بازارهای داخلی ایران هم نگاه می‌کنیم و تنها به دنبال صادرات نیستیم. می‌خواهیم سرمایه‌گذاری و ورود تکنولوژی داشته باشیم. اما در حوزه‌های غیرنفتی، ساخت ماشین و تجهیزات برای کشاورزی، ماشین‌آلات برای ساخت‌وساز، تولید برق و … همه بخش‌هایی هستند که ما می‌توانیم در آن همکاری داشته باشیم. همچنین برزیل در حوزه تجهیزات بیمارستانی کالاهایی با کیفیت بالا دارد و به بسیاری از کشورها صادرات انجام می‌دهد.
در بخش کشاورزی چطور؟ آن‌طور که آمارهای گمرکی نشان می‌دهد، برزیل یکی از مهم‌ترین شرکای تجاری ایران در این زمینه است که البته بخش عمده کار به صورت واردات از برزیل انجام می‌شود.
روابط تجاری ما حدود ۲ میلیارد دلار است و حدود ۹۰ درصد آن، مربوط به صادرات برزیل به ایران است. بیشتر این صادرات نیز محصولات کشاورزی است. سالانه حدود ۳۵۰ میلیون دلار گوشت از برزیل به ایران صادر می‌شود و شاید برزیل مهم‌ترین عرضه‌کننده گوشت ایران به حساب آید. سویا، ذرت، شکر و سایر محصولات زراعی روی هم رفته حدود ۷۰ درصد از صادرات ما را تشکیل می‌دهند. بقیه صادرات نیز مربوط به برخی موتورهای الکترونیکی و تجهیزات صنعتی می‌شود. ما باور داریم که در دیگر حوزه‌ها نیز می‌توانیم روابط‌مان را گسترش دهیم. مثلاً در حوزه حمل‌ونقل هوایی، برزیل سومین تولیدکننده بزرگ هواپیماهای منطقه‌ای در جهان به حساب می‌آید. نه برای پروازهای طولانی‌مدت مانند ایرباس و بوئینگ، ولی برای پروازهای چند ساعته منطقه‌ای برزیل مزیت قوی دارد. قراردادهایی نیز برای همکاری با ایران و خرید هواپیماهای امبرائر امضا شده که البته در انتظار مجوز اوفک در امریکاست. چرا که بعضی از بخش‌های تولید ما از امریکا وارد می‌شود. البته با توجه به مجوزی که اوفک به بوئینگ و ایرباس داده است، ما نیز به دریافت مجوز خوشبین هستیم.
بجز مزیت‌های اقتصادی برزیل برای ایران، آیا در حالت متقابل، ایران هم مزیت‌هایی برای برزیل دارد که شما مایل باشید با فعالان اقتصادی ایرانی برای صادرات و کار در کشور خودتان همکاری کنید؟
صادرات ایران به برزیل، رقم اندکی را به خود اختصاص داده است. اما ما فرش، میوه و چیزهایی از این دست را از ایران وارد می‌کنیم. این روابط باید توسعه یابند و اعتقاد داریم در حوزه محصولات پتروشیمی برزیل به ایران بسیار نیاز دارد. همچنین برزیل به خاطر تولیدات گسترده کشاورزی، به کود نیاز ویژه‌ای دارد. ما همچنین واردکننده نفت از ایران هستیم.
فراتر از اینها، طرح‌های خصوصی نیز وجود دارد. شرکت‌های ایرانی و برزیلی قراردادی را برای ساخت پالایشگاه نفت در برزیل امضا کرده‌اند. شرکت‌های چینی در این حوزه در برزیل حضور دارند، اما برزیل مایل است که ایران را جایگزین کند. همچنین به سرمایه‌گذاری شرکت‌های ایرانی برای کشاورزی در برزیل نیز علاقه‌مند هستیم. چرا که ایران محصولات کشاورزی زیادی از برزیل وارد می‌کند، چرا واردات؟ ایرانی‌ها می‌توانند در برزیل سرمایه‌گذاری کنند و تولید مشترک داشته باشند. با سرمایه‌گذاری و تولید در داخل خاک برزیل، واسطه‌ها حذف می‌شوند و وضعیتی برد-برد به وجود می‌آید. به این طریق هم ایران می‌تواند پولش را حفظ کند و هم تولید بیشتر در خاک برزیل، به صرف ماست. در حال حاضر ما چنین سرمایه‌‌گذاری‌هایی از کشورهای دیگر در برزیل داریم که برای هر دو طرف، سودی بیشتر از واردات صرف به همراه دارد.
شما به کشت فراسرزمینی اشاره کردید که چند سالی است بحث آن در ایران نیز مطرح شده و برزیل یکی از کشورهای هدف به حساب می‌آید...
بله، در برزیل ما شرایط لازم برای این نوع کشت را داریم. ما از حدود ۵۰ درصد از زمین‌های کشاورزی‌مان استفاده نمی‌کنیم. آب و نور و تمام مؤلفه‌های طبیعی را به اندازه کافی داریم. همچنین در بیوتکنولوژی برای تولید محصولات زراعی جدید دانش خوبی داریم. در برزیل مؤسسه تحقیقاتی معروفی داریم که در کل دنیا شناخته شده است. این مؤسسه، فقط کار تحقیقاتی روی کشاورزی نوین انجام می‌دهد، توسط دولت حمایت می‌شود اما شرکتی خصوصی است. از این طریق شرکت‌های خصوصی از تمام دنیا با بخش خصوصی برزیل برای توسعه کشاورزی همکاری می‌کنند.
به خاطر همین زمینه قوی علمی تحقیقاتی، ما به طور مداوم تولیدات کشاورزی‌مان را افزایش می‌دهیم، اما این به معنای افزایش استفاده از زمین‌ها نیست. در همان سطح از زمین زیرکشت برای خودمان، تولید را بالا می‌بریم و حدود نصف زمین‌هایمان را مورد استفاده قرار نداده‌ایم که برای کشت‌فراسرزمینی توسط سایر کشورها استفاده می‌شود. ایران هم یکی از این کشورهاست.
ایران بعد از توافق هسته‌ای و اجرای برجام، وارد فاز جدیدی از روابط خود با جهان شد. طی این مدت، روابط ایران و برزیل چه تغییری کرده است؟
برزیل و ایران همیشه رابطه خوبی داشته‌اند. اما از سال ۲۰۱۰ به بعد با تشدید تحریم‌های اقتصادی، برزیل کمک‌هایی به ایران کرد. برزیل در همان سال نهایت تلاشش را برای حل مشکلات ایرانی در زمان مذاکرات اولیه هسته‌ای از طریق دیپلماسی و مذاکره به کار برد و تنش‌ها بسیار در آن زمان بالا بود. اما متأسفانه آن مذاکرات موفق نبود و تحریم‌های بیشتری به ایران تحمیل شد. اما در مذاکرات بعدی با حضور دکتر روحانی و دکتر ظریف و مذاکرات بسیار خوب آنها، برجام به دست آمد. از آن زمان به بعد، شرکت‌های برزیلی علاقه بیشتری برای حضور در ایران دارند. چرا که با لغو تحریم‌ها، چشم‌انداز بسیار خوبی بخصوص در بخش صنعت و حمل‌ونقل برای ایران دیده می‌شود. ما محصولات کشاورزی و غذا را در زمان تحریم به‌روال همیشگی به ایران صادر می‌کردیم، از حالا به بعد، روابط صنعتی بیشتر مد نظر است و این نوع روابط، پیچیدگی بیشتری دارد. برای کارهای صنعتی، به فاینانس و روابط بانکی نیاز دارید. مذاکرات بسیار زیادی انجام شده و روند رسیدن به توافق هسته‌ای طولانی بوده است، اما به هر حال برجام تنها دو سال پیش به دست آمده و هنوز زمان نیاز داریم.
شما به مسأله روابط بانکی اشاره کردید. حوزه بانک، به یکی از مهم‌ترین چالش‌های ایران بعد از توافق هسته‌ای تبدیل شده است. وضعیت روابط بانکی میان ایران و برزیل چگونه است؟
نخستین بازدید من از ایران در سال ۲۰۰۸ بود. من برای تلاش برای مذاکرات بانکی و مالی به ایران آمده بودم. در آن زمان به خاطر تحریم‌ها چنین روابطی امکان‌پذیر نبود. حالا اوضاع تغییر کرده است.
در شرایط امروز، بانک‌های بزرگ برزیلی، همان مشکلات بانک‌های بزرگ اروپایی را دارند. اجازه روابط همه این بانک‌ها تا حد زیادی به بانک‌های امریکایی بستگی دارد. بیشترین مبادلات تجاری برزیل از طریق دلار امریکا انجام می‌شود و به همین خاطر، به خط اعتباری امریکا نیاز است. ۶ بانک بزرگ برزیلی، از خط اعتباری امریکا برای فاینانس واردات و صادرات، برای تمام جهان و نه فقط امریکا، برخوردار هستند. امریکایی‌ها می‌گویند اگر بانک‌های برزیلی کوچکترین ارتباطی با بانک‌های ایرانی داشته باشند، خط اعتباری‌شان را با بانک‌های برزیلی قطع خواهند کرد. ما بارها به بانک‌های برزیلی گفته‌ایم که ایران بعد از برجام دیگر در تحریم قرار ندارد. ما از اوفک دعوت کرده‌ایم که به برزیل بیاید. دولت برزیل این کار را انجام داده تا آنها بیایند و با بانک‌های برزیلی درباره روابط بانکی با ایران صحبت کنند. به آنها اطمینان دهند دیگر تحریمی روی ایران وجود ندارد تا بانک‌های برزیل برای کار با ایران تحریک شوند. اوفک اعلام کرد که دیگر تحریم بانکی علیه ایران وجود ندارد. بانک‌های برزیلی این مسأله را فهمیدند و به اوفک اعلام کردند که هیچ مانعی از طرف برزیلی و بانک مرکزی برزیل برای روابط با ایران وجود ندارد. امریکایی‌ها نیز در نوامبر گذشته عیناً اعلام کردند از طرف ما هم هیچ تحریمی وجود ندارد. با وجود این بانک‌های ما هنوز از برقراری ارتباط با ایران می‌ترسند، چرا که جدا از صحبت‌های اوفک، بانک‌های امریکایی خودشان با ایران هیچ رابطه‌ای ندارند. همان‌طور که می‌دانید، امریکا تحریم‌های ثانویه را برای ایران لغو کرده و تحریم‌های اولیه سر جای خودشان قرار دارند. بانک‌های امریکایی تنها مجوز اوفک را دارند و بیش از این اجازه‌ای ندارند. با روی کار آمدن ترامپ نیز هراس بانک‌ها بیشتر شده است.
بنابراین، بانک‌های امریکایی، به بانک‌های اروپایی و برزیلی گفته‌اند که اگر قرار است ما با شما ارتباط داشته باشیم، شما نمی‌توانید با بانک‌های ایرانی ارتباط بگیرید. به همین دلیل، بانک‌ها از برقراری مجدد روابط‌شان خودداری می‌کنند.
این روندی که توضیح دادید به معنای به بن‌بست رسیدن روابط بانکی است یا راهکارهایی وجود دارد؟
حتماً می‌توان به راه حل‌هایی رسید. در نخستین قدم، برزیلی‌ها باید درباره توسعه خوب بانکی در ایران مطلع شوند. باید بدانند ایرانی‌ها با بانک‌های اروپایی ارتباط دارند و قراردادهایی امضا کرده‌اند. باید بدانند بانک‌های ایرانی با قواعد بین‌المللی سازگار شده‌اند و پو‌لشویی و … را کنترل می‌کنند. ما بانک‌ها را آگاه می‌کنیم تا آنها برای برقراری ارتباط با ایران تشویق شوند. ما باید روی بانک‌های متوسط برزیل متمرکز شویم. همان‌طور که می‌بینید در اروپا نیز بانک‌های بزرگ در حال حاضر با ایران همکاری نمی‌کنند بلکه بانک‌های متوسط و کوچک روابط را برقرار کرده‌اند و امور را به پیش می‌برند. باور داریم که در این زمینه پیشرفت خواهیم کرد.
به طور همزمان، با بانک مرکزی ایران نیز گفتوگو داشته‌ایم. بانک مرکزی ایران و برزیل، مذاکرات خوبی با هم دارند. در ماه نوامبر جلسه‌ای در برزیل داشتیم و نماینده بانک مرکزی و نماینده برخی بانک‌های تجاری ایران در آنجا حضور داشتند. از این بانک‌ها بخوبی در برزیل استقبال شد. بانک‌های ایرانی می‌توانند شعبه‌هایشان را در برزیل باز کنند و هیچ مانعی وجود ندارد. این هم یک راه دیگر است؛ بانک‌های ایرانی در برزیل شعبه بزنند و خودشان به طور مستقیم روابط‌شان را شکل دهند. البته که بانک مرکزی برزیل به زمان نیاز دارد و هنوز قرارداد مشخصی برای پذیرش بانک‌های ایرانی در برزیل بسته نشده است، اما راه باز است. همچنین ما با بانک مرکزی هر دو طرف برای استفاده از ارز ملی مشغول صحبت هستیم. البته که این‌کار جایگزین روابط بانکی نمی‌شود، اما راهی است که می‌تواند کارها را سرعت ببخشد. با توجه به اینکه حدود دو ماه پیش، رؤسای بانک مرکزی ایران و برزیل گفتوگو داشته‌اند، آنها می‌توانند کارهای بسیاری برای پیشرفت روابط انجام دهند. نخستین کار نیز برگزاری همایش‌هایی برای بانک‌های برزیلی جهت آگاه کردن آنها نسبت به پیشرفت بانک‌های ایرانی است. راه‌اندازی شعبه متقابل در کشورها و استفاده از ارز ملی نیز راه‌های دیگری هستند که گفتم. من امیدوارم که در آینده نزدیک بتوانیم از این راه‌ها استفاده کنیم و روابط بانکی را تغییر دهیم. البته برخی بانک‌های دو کشور روابطی با هم دارند اما باید بیشتر و بزرگ‌تر شود. کارها و سرمایه‌گذاری‌های بزرگی می‌شود انجام داد، اگرکه برای شناساندن پیشرفتهای هر دو طرف به هم، تلاش شود.
چند وقت پیش ایران و برزیل برای رسیدن به سطح مبادلات تجاری ۱۰ میلیون دلاری هدف‌گذاری کردند. به این هدف چقدر نزدیک هستیم؟
گر مذاکرات صنعتی، پتروشیمی و حمل‌ونقلی که اشاره کردم امسال به قرارداد نهایی برسد، در انتهای سال می‌توانیم قدم‌های جدی نزدیک شدن به این هدف را برداریم و طی دو سال آینده، به روابط ۴ میلیون دلاری برسیم و پس از آن با سرعت سطح مبادلات بالا برود. همان‌طور که گفتم، برزیل به محصولات پتروشیمی، کود کشاورزی و … از سوی ایران نیاز دارد. ما روزانه حدود ۲ میلیون بشکه نفت در برزیل تولید می‌کنیم اما به خاطر نوع این نفت‌ها و سنگین بودن آن، ما نیاز به واردات مقداری نفت از ایران داریم. همچنین به دیدن صادرکنندگان ایرانی در برزیلی مشتاق هستیم. نخستین دلیل این اشتیاق نیاز ماست، دوم این است که تاجر با خود سرمایه می‌‌آورد و سوم نیز استفاده از ارز ملی برای ارتقای بیشتر تجارت است. به خاطر همه اینها، ما از تسهیل کردن راه صادرات ایران به برزیل استقبال می‌کنیم.
چه بخشی از سیاست ایران، به نظرتان مهم‌تر است و برایتان جذاب به نظر می‌رسد؟
من درباره اقتصاد و فرهنگ صحبت کردم و حالا نوبت مسأله بسیار مهم سیاست خارجی ایران است. توسعه سیاست خارجی ایران برای ما در برزیل واقعاً قابل توجه بوده است. آقای ظریف به دنبال گفتوگو هستند و دیپلماسی ایشان بر پایه مذاکره استوار است. گفتوگو، سنت دیرینه برزیلی‌هاست. ما باور داریم که ایران یک قدرت منطقه‌ای است و از طریق این گفت‌و‌گوها قوی‌تر می‌شود. بقیه کشورها هم باید با این ویژگی‌های ایران آشنا شوند. ایران در منطقه‌ای قرار دارد که سال‌هاست با جنگ درگیر است. اما دیپلماسی گفتوگو که در چند سال اخیر در ایران ایجاد شده، برای حل مشکلات منطقه بسیار مؤثر است. نه فقط منطقه، بلکه در کل جهان هم اثرگذار است.