با نزدیکشدن به آغاز دور جدید تحریمهای ایالاتمتحده و اعمال آن از سیزدهم آبان علیه ایران، بار دیگر بحث و گفتوگو حول خنثیسازی اثرات تحریم و دور زدن آن شدت گرفته است. اکنون وزارت خزانهداری آمریکا تلاش دارد ترامپ را متقاعد سازد تا به فعالیت ایران در سوئیفت احترام بگذارد. اما از سوی دیگر، جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا، تأکید بر بستهشدن سوئیفت روی ایران دارد.
موضوع دوم این است که اروپاییها هم موضوع راهاندازی یک نهاد شبیه به سوئیفت، اما مستقل از آمریکا را مطرح کردهاند. آنها در نظر دارند برخی از مبادلات پولی و مالی را از طریق این نهاد با ایران مهیا سازند. اما باید منتظر ایستاد تا دید آیا اروپاییها در عمل هم اراده و توان همکاری با ایران را دارند یا خیر؟ در حال حاضر بیشترین نگرانی مربوط به آینده روابط بینالمللی میشود.
یعنی ممکن است اروپاییها اکنون وعده دهند، اما نتوانند به آن عمل کنند. زیرا آمریکا مدتهاست از هر طریقی که میتواند فشار را بر اقتصاد ایران میافزاید، در آینده هم قطعاً از هر نوع اعمال زوری بر اروپا برای قطع رابطه با ایران دریغ نمیکند. بااینحال از الآن مشخص است که اروپاییها نمیتوانند شرکتهای بزرگ خود را برای همکاری با ایران ترغیب کنند. زیرا سهم بسزایی از این شرکتها در آمریکا قرار دارد و از سوی دیگر نباید اقتصاد سایر کشورها را با ایران مقایسه کرد. همچنین در اروپا نیز بیشتر شرکتها در دست بخش خصوصی قرار دارند و دولت در تصمیمگیری هیاتمدیره آنها نقش و آرایی ندارد.
حال دولت ایران هم وظایفی بر عهده دارد. ترغیب و تشویق هر چه بیشتر اروپاییها برای حضور در ایران به قدرت چانهزنی تیم دیپلماسی ایران بستگی دارد. آنها پیشازاین بارها نشان دادهاند که قواعد بازی سیاسی در بعد بینالمللی را میدانند و در این فرصت نیز لازم است بار دیگر تواناییهای خود را به اثبات برسانند.
البته نباید وزارت امور خارجه را تنها مسئول مذاکره و چانهزنی دانست، تیم اقتصادی دولت نیز در این زمینه وظیفه سنگینی را به دوش دارد. بهویژه مسئولان بانک مرکزی باید راهحلی برای گشایش پولی و مالی پیدا کنند. بااینحال، پیش از شروع دور جدید تحریمهای آمریکا برخی رسانهها و تحلیلگران هشدارهایی را به آمریکا میدهند و تردید وزارت خزانهداری آمریکا هم به همین دلیل است.
تحریم باعث میشود برخی کشورها در تأمین مایحتاج اساسی خود همچون غذا و دارو با مشکل مواجه شوند و این خلاف مقررات بینالمللی است. به همین دلیل امروز کشورهای صلحجو انزجار خود را از هر نوع تحریمی نشان میدهند و اروپاییها هماکنون بزرگترین مانع در مسیر اهداف ایالاتمتحده نقشآفرینی میکنند.
حال اگر نهادی شبهسوئیفت راهاندازی شود تحریمهای آمریکا در عمل اثر خود را از دست میدهد، زیرا آنها نقلوانتقال دارایی ایران را نشانه گرفتهاند که در این صورت تیرشان به سنگ میخورد. البته باید تأکید کرد که هر کشوری به دنبال منافع خود میرود و نباید به امید کشوری دیگر دست روی دست گذاشت، بلکه لازم است اکنون مسئولان کشور تلاش خود را چند برابر گذشته کنند.