نمایشگاه الکامپ. عکس: تسنیم.
حل مسئله یکی از مهم‌ترین ابعاد کارآفرینی است. شما به‌عنوان مؤسس یک سازمان و رهبر تیمی که خودتان آن را شکل داده‌اید، مسئول شناسایی و حل مسائل مرتبط با مشتریان، شرکا، کارکنان و به‌طورکلی مسائل سازمان خود هستید.
اکنون این سؤال ممکن است مطرح شود که آیا کارآفرینان موفق به‌طور ذاتی از مهارت حل مسئله برخوردارند یا اینکه بر اثر سال‌ها تجربه به این مهارت رسیده‌اند. در هر صورت فارغ از اینکه مهارت حل مسئله در کارآفرینان یک مهارت ذاتی است یا اکتسابی، باید اذعان کنیم که رویکرد کارآفرینان به فرآیند حل مسئله، با رویکرد اغلب افراد متفاوت است.
اما به راستی شیوه‌های کارآفرینان برای حل مسئله چه تفاوتی با شیوه‌های دیگران دارد و چه ویژگی‌هایی آنها را از افراد عادی متمایز ساخته است؟ وقتی صحبت از حل مسئله می‌شود، به طورکلی می‌توان کارآفرینان را با ویژگی‌های زیر از دیگران متمایز کرد:
1. کارآفرینان ابتدا مسئله را شناسایی می‌کنند
برخی افراد گمان می‌کنند کارآفرینان به حدی از نوآوری رسیده‌اند که می‌توانند با در اختیار داشتن یک بوم نقاشی، محصولی بیافرینند که همه آن را دوست داشته باشند. واقعیت اما بسیار متفاوت از این است؛ موفق‌ترین کارآفرینان کسانی هستند که ابتدا یک مشکل کلیدی در بازار را شناسایی می‌کنند و سپس برای حل آن مشکل وارد عمل می‌شوند.
مثلاً برایان چِسکی و جو گِبیا، مؤسسان کسبوکار اینترنتی ایر بی‌ان‌بی (Airbnb) که به مردم کمک می‌کند منازل شخصی خود را به گردشگران اجاره دهند، پیش از راه‌اندازی کسبوکار خود دو مشکل مهم را در شهر نیویورک تشخیص داده بودند: یکی اینکه بسیاری از افراد (ازجمله خود آنها) قادر به پرداخت اجاره‌های سنگین نبودند و دیگر اینکه بسیاری از هتل‌های شهر جای خالی برای پذیرش مسافر نداشتند. در چنین شرایطی بود که آنها با تشخیص صحیح این مسئله، راهکاری مؤثر برای حل آن پیشنهاد دادند و از این راه میلیون‌ها دلار درآمد کسب کردند.
2. کارآفرینان در مواجهه با مشکلات آرامش خود را حفظ می‌کنند
نتایج مطالعات مؤسسه TalentSmart نشان می‌دهد که 90 درصد از کارآفرینان موفق قادرند در زمان‌هایی که استرس شدید به آنها وارد می‌شود، احساسات خود را به‌خوبی مدیریت کنند. اگر به مشکلات اجازه دهید که بر شما غلبه کنند، بخش منطقی ذهن شما در معرض تهدید قرار می‌گیرد و شما در تصمیم‌گیری دچار انفعال خواهید شد. در این صورت شما احتمالاً تصمیمات ضعیف‌تری اتخاذ خواهید کرد و در چشم کارکنان خود، مدیری نالایق به نظر خواهید رسید.
البته حفظ آرامش در هنگام مواجهه با مشکلات، خود امری بس دشوار است. سال‌ها تجربه و تربیت نفس لازم است تا شما یاد بگیرید که چگونه اجازه ندهید احساسات بر شما غلبه کند.
3. کارآفرینان از کلیات شروع می‌کنند و درنهایت به جزئیات می‌رسند
بسیاری از افراد وقتی شروع به پردازش یک مسئله می‌کنند، در همان ابتدای کار در دام جزئیات گرفتار شده و پیش نمی‌روند؛ اما کارآفرینان و استراتژیست‌های موفق قبل از اینکه وارد جزئیات شوند، مسئله را به‌صورت کلی بررسی می‌کنند.
به‌عنوان مثال، وقتی خودروی یک کارآفرین در جاده دچار مشکل می‌شود، احتمالاً او قبل از آنکه وقت خود را صرف بررسی اجزای ناشناخته موتور خودرو کند و درنهایت پس از چند ساعت به این نتیجه برسد که کاری از دستش ساخته نیست، در همان ابتدا با یک بررسی کلی متوجه می‌شود که خودرو دچار مشکل جدی است و باید تلاش کند که تا قبل از تاریک شدن هوا آن را به کمک خودروهای یدک‌کش به یک تعمیرگاه یا محل امن برساند.
این رویکرد به کارآفرینان کمک می‌کند که مسائل پیش رو و پیامدهای آنها را از بالا نگاه کنند و شرایط بهتری برای حل مسئله داشته باشند.
4. کارآفرینان خود را با نیازها و مقتضیات زمان وفق می‌دهند
کارآفرینان موفق قادرند برای حل یک مسئله، خود را با نیازها و مقتضیات زمان وفق دهند. آنها خود را به ایده‌ها، فرآیندها و خطوط فکری خاصی محدود نمی‌کنند.
مثلاً شرکت نوکیا که از سال 1998 تا سال 2012 سلطان مطلق بازار گوشی‌های تلفن همراه بود، در ابتدای تأسیس خود (1865 میلادی) درزمینهٔ تولید کاغذ فعالیت داشت و سپس به دلیل تغییر نیازهای بازار به تولید لاستیک و کابل‌های برق روی آورد و در ادامه وارد حوزه‌های دیگری مانند تولید تلفن‌های بیسیم نظامی شد و پس از آن نیز به یک شرکت مطرح درزمینهٔ تجهیزات مخابراتی و تلفن همراه بدل شد.
نوکیا در طول حیات بیش از 150 ساله خود چندین بار با در نظر گرفتن منابع در دسترس خود، تقاضای بازار و وضعیت رقبا، خود را بازطراحی کرده است. این شرکت به جای راکد ماندن و تعیین خط قرمزهای متعصبانه برای حل مسائل، خود را با نیازهای بازار وفق داده و حیات خود را در بحران‌های مختلف تضمین کرده است.
5. کارآفرینان حل مسئله را به متخصصان محول می‌کنند
اغلب کارآفرینان می‌پذیرند که آنها همیشه بهترین فرد برای حل مسائل نیستند؛ آنها ترجیح می‌دهند کار حل بسیاری از مسائل مهم را به متخصصانی که درک بهتری از آن مسائل دارند، محول نمایند. وقتی یک کارآفرین با مسئله‌ای دشوار یا شرایطی سخت مواجه می‌شود، معمولاً تصمیم‌گیری در مورد آن مسئله را به یک فرد خبره محول نموده و از کارکنان خود می‌خواهد که از هیچ تلاشی برای اجرای راهکار پیشنهادی آن فرد خبره فروگذار نکنند.
کارآفرینان هرگز از اعطای اختیارات به کارکنان تحت امر خود هراس ندارند و در صورت لزوم حاضرند برای حل سریع‌تر و کارآمدتر مسائل به شرکت‌های مشاور متوسل شوند و به آنها هزینه بپردازند.
6. کارآفرینان نتایج را ارزیابی می‌کنند و از آنها درس می‌گیرند
کارآفرینان موفق همیشه کاری بیش از حل مسئله انجام می‌دهند. آنها پس از اجرای راهکار موردنظر برای حل مسئله، با استفاده از ابزارهای تحلیلی نتایج اقدامات صورت گرفته را ارزیابی می‌کنند و از نتایج حاصله درس می‌گیرند. تجربه‌اندوزی از موفقیت‌ها و شکست‌های گذشته به کارآفرینان کمک می‌کند تا در آینده تصمیمات بهتری اتخاذ کنند.
تغییر شیوه تفکر، به‌کارگیری سبک‌های جدید رهبری و استقبال کردن از نگرش‌های نو به حل مسئله می‌تواند به شما کمک کند تا مسائل را بهتر حل‌وفصل کنید و در بلندمدت دستاوردهای بهتری داشته باشید.
حتی اگر شما خود یک کارآفرین نباشید، باز هم می‌توانید تاکتیک‌هایی که کارآفرینان برای حل مسئله به کار می‌برند را فرا بگیرید و از آنها استفاده کنید.