درسالهای ابتدایی اعمال تحریمهای بینالمللی بانکی علیه ایران، برخی کارشناسان مالی در جهان به روشهای مجازی و الکترونیکی به عنوان راهکاری برای دور زدن تحریمهای بانکی اشاره کردند اما این راهکارها در ایران کمتر مورد توجه قرار گرفت.
در سال 2012، وبسایت بلومبرگ در گزارشی در مورد ورود بیتکوین به ایران نوشت: «ایرانیها که از دسترسی به دلار محروم شدهاند، اکنون ارز مجازی را کشف کردهاند. در ایران، بیتکوین در حال ارزشمند شدن است چرا که مردم میتوانند به راحتی از آن در خارج از کشور استفاده کنند.»
در تهران هر بیتکوین در هفتهای که گذشت بیش از 10 هزار دلار فروخته شد و گفته میشود هم اکنون نزدیک به 300 هزار نفر در ایران از بیتکوین استفاده میکنند.
بیتکوین در جهان بهعنوان ابزاری برای پرداخت در حال جایگزینی ارزهای معمول است. بیتکوین نوعی پول دیجیتالی بر پایه شبکه همتا به همتا و امضای دیجیتال است که به کاربران امکان میدهد بدون هیچ واسطهای، انتقال پول غیرقابل بازگشت انجام دهند. بیتکوین کاملاً غیر متمرکز است، یعنی هیچ بانک مرکزی و یا دولتی بر آن نظارت ندارد. همه تراکنشهای بیتکوین در حسابی عمومی به نام زنجیره بلوکی ثبت میشود.
بیتکوین امکان پرداختهای کم هزینه را فراهم میکند. شبکه بیتکوین سیستم کنترل کننده متمرکز ندارد و توسط هیچ سازمان، مؤسسه یا نهاد دولتی اداره نمیشود. زمان متوسط تأیید هر انتقال بیتکوین، تقریباً 10 دقیقه است. انتقال پول از یک نقطه به نقطه دیگر در تمام شبکه اطلاعرسانی شده و تمام نقاط از آن آگاه خواهند شد.
بیتکوین نوعی ارز مجازی است که ذیل عنوان دیجیتال کارنسی Digital Currency طبقه بندی و دیجیتال کارنسی ذیل عنوان کریپتو کارنسی Crypto Currency و این دو ذیل عنوان E-Currency طبقه بندی میشوند و همگی ذیل عنوان فین تکها Financial Technology قرار میگیرند. فین تکها به استارتآپهایی گفته میشود که فناوریهای نوین و روشهای خلاقانهای برای ایجاد سرویسهای مالی جدید و بهتر از سرویسهای مالی سنتی به کار میگیرند.
وقتی بیتکوین که یک عدد رمزنگاری شده است میتواند در نقش ارز ایفای وظیفه کند بنابراین هر بلوک اقتصادی که منحصر به فرد و همچنین مورد توافق طرفین باشد میتواند این نقش را ایفا کند.
هنوز زوایا و چالشهای استفاده از بیتکوین یا دیگر پولهای دیجیتالی در بازار ایران مشخص نشده و این ابزار جدید نیازمند بررسیهای کارشناسانه بیشتر است اما به هر حال فناوریهای نوین باعث شده سطح اصطکاک فعالیتها با قوانین محاط بر حوزههای مختلف بسیار کم و فعالیتها از زیر فشار و تحدید قوانین بینالمللی و قوانین داخلی کشورها رها شوند. این خود میتواند موقعیتی برای عبور از فشارهای ناشی از تحریمهای بانکی بینالمللی برای کشورهای تحت تحریم ایجاد کند.