درخواست فعالان بخش خصوصی از دولت و مجلس
ساختار شرکتی بورس کالا را فوراً اصلاح کنید
جمعی از فعالان اقتصادی بخش خصوصی، با امضا و ارسال نامه‌ای به مسعود کرباسیان، وزیر امور اقتصادی و دارایی، محمد شریعتمداری، وزیر صنعت، معدن و تجارت و محمدرضا پور ابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، اصلاح فوری ساختار شرکتی بورس کالای ایران را خواستار شده‌اند.
در این نامه که به امضای 20 تشکل، انجمن، سندیکا و شرکت بخش خصوصی رسیده، اظهار شده است: به جهت احقاق با تسلط عرضه‌کنندگان بر هیات مدیره بورس کالای ایران و آیین‌نامه‌ها، حقوق حقه اعضای تشکل‌های صنفی مصرف‌کننده و صنایع پایین‌دستی تضییع شده است.
در این نامه ادعا شده است که هیات مدیره بورس کالا با استفاده از اشراف خود بر عرضه‌های کالا، در جهت تأمین حداکثری سود خود و ایجاد گرانی تلاش می‌کنند؛ به‌گونه‌ای که عملاً شرکت بورس کالا از هدف خود خارج شده و به ابزار قیمت سازی و گران کردن کالای عرضه‌کنندگان بالادستی خصولتی تبدیل شده است.
امضاکنندگان این نامه اعتراض‌آمیز از مخاطبان نامه درخواست کرده‌اند: عرضه‌کنندگان کالا را به علت تضاد منافع، از هیات مدیره بورس کالا خارج کنند و در آینده نیز عضویت آنها در این هیات مدیره به خاطر تعارض منافع ممنوع شود.
همچنین با توجه به اینکه سیستم بورس کالا بر اساس حراج بوده و عرضه‌کنندگان نیز انحصاری هستند، فعالان بخش خصوصی درخواست کرده‌اند به فرمول تعیین قیمت پایه توجه ویژه شود تا روند گران‌تر بودن قیمت کالاهای عرضه شده در این بازار نسبت به قیمت‌های جهانی متوقف شود.
امضاکنندگان این نامه در بند دیگری قانونمندسازی عرضه‌های «مچینگ» که به‌صورت عرفی و بدون رعایت تشریفات قانونی انجام می‌شود را خواستار شده‌اند.
به اعتقاد این افراد، هم‌اکنون کشف قیمت با عرضه‌های «قطره‌چکانی» صورت می‌گیرد و بدتر اینکه عرضه‌کنندگان انحصاری هستند و با مدیریت و مهندسی عرضه قیمت‌ها را بالا می‌برند ازاین‌رو باید برنامه سالانه و فصلی عرضه‌ها اعلام شود تا امکان برنامه‌ریزی تولید در صنایع پایین‌دستی وجود داشته باشد.
در بند دیگری از این طومار اعتراضی، تصریح شده است: عرضه‌کنندگان محصولات بالادستی خصولتی، که صادرات محصولات و مواد اولیه دارند، باید محصولات و مواد اولیه خود را نیز در رینگ صادراتی عرضه کنند، ازاین‌رو برای شفافیت قیمت‌ها، انجام عرضه‌های صادراتی در رینگ صادراتی درخواست می‌شود.
درخواست تعیین ناظر بی‌طرف مانند قوه قضاییه یا ناظری از سوی سازمان‌های بی‌طرف و حضور دائمی نماینده اتاق ایران برای نظارت بر معاملات صورت پذیرفته در بورس کالای ایران نیز از دیگر خواسته‌های فعالان بخش خصوصی عنوان شده است.
همچنین اجرای کامل مصوبات شورای رقابت در خصوص نحوه کشف قیمت پایه و عرضه‌ها در بورس کالای ایران در کنار تعیین و اصلاح ساختار، به‌گونه‌ای که حرف و سخن و اعتراض مصرف‌کنندگان نیز شنیده شود، از دیگر درخواست‌های ارائه شده در نامه اعتراضی فعالان بخش خصوصی به وزرای اقتصاد و صنعت و رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس بوده است.
متن کامل این نامه به این شرح است:
جناب آقای کرباسیان، وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی
جناب آقای شریعتمداری، وزیر محترم صنعت، معدن و تجارت
جناب آقای پور ابراهیمی، رئیس محترم کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی
موضوع: اصلاح فوری ساختار شرکتیِ بورس کالا
با سلام و دعای خیر و با آرزوی توفیق روزافزون برای خدمت گذاران صدیق و خدوم انقلاب اسلامی به استحضار می‌رساند، همان‌طور که مستحضر هستید حفظ و حراست از حقوق اعضای تشکل‌های بخش خصوصی، به‌عنوان یکی از ارکان اصلی اقتصاد کشور، وظیفه‌ای است که بر عهده همه مسئولین و نهادهای مختلف جامعه است و مدت‌هاست که اعضای تشکل‌های صنفی مصرف‌کننده و صنایع پایین‌دستی به جهت احقاق حقوق حقه خود که عملاً با تسلط عرضه‌کنندگان بر هیات مدیره بورس کالای ایران و آیین‌نامه‌ها، بدون رعایت تشریفات قانونی تضییع گردیده، گله‌مند هستند و اظهار می‌داریم بورس کالا از موقعیت خود برای منافع شرکتی و هیات مدیره بورس کالا از اشرافشان بر عرضه‌های کالا استفاده کرده و با تضاد منافع در جهت تأمین حداکثری سود خود و ایجاد گرانی تلاش می‌کنند؛ درحالی‌که فلسفه تشکیل شرکت بورس کالا، ایجاد بازار شفاف و آزادسازی قیمت‌ها جهت تسهیل معاملات و کشف نرخ قیمت عادلانه کالاهای اساسی و مواد اولیه واسطه‌ای، بر اساس مکانیسم عرضه و تقاضا، ایجاد ابزارهای مدیریت ریسک قیمت و تأمین مالی بازار کالایی و تضمین تعهدات طرفین معامله، به‌منظور دستیابی به اثرات مثبت این مهم در توسعه اقتصادی بوده «اما متأسفانه این شرکت از هدف خود خارج شده و هم‌اکنون به ابزار قیمت سازی و گران کردن کالای عرضه‌کنندگان بالادستی خصولتی تبدیل شده است؛ به همین منظور خواستار اصلاح ساختار شرکتی در آن شرکت هستیم.»
مع‌هذا اعضای تشکل‌های تولیدی و امضاکنندگان ذیل درخواست‌های خود را اعلام و پیشنهاد می‌شود، ترتیبی اتخاذ گردد تا اصلاح ساختار شرکت بورس کالای ایران به شرح ذیل صورت پذیرد:
1- عرضه‌کنندگان را به علت تضاد منافع از هیات مدیره بورس کالا خارج کنید و عضویت آنان در هیات مدیره به خاطر تعارض منافع ممنوع گردد.
با توجه به اینکه سیستم بورس کالا بر اساس حراج است و عرضه‌کنندگان نیز انحصاری هستند به فرمول تعیین قیمت پایه توجه ویژه شود تا همواره شاهد گران‌تر بودن آن از قیمت‌های جهانی نباشیم.
2- عرضه‌های «مچینگ» که به‌صورت عرفی و بدون رعایت تشریفات قانونی انجام می‌شود را قانونمند سازید. وقتی کالا در زمان کشف قیمت به‌اندازهٔ تقاضای موجود عرضه نمی‌شود و کمتر از تقاضا عرضه انجام می‌شود مچینگ‌های بعد از عرضه ناکافی برخلاف رویه عرضه و تقاضا و نوعی قیمت سازی است و فقط برای معافیت مالیاتی در خارج از بورس فروخته و ثبت می‌شود.
3- هم‌اکنون با عرضه‌های «قطره‌چکانی» کشف قیمت صورت می‌گیرد و بدتر اینکه عرضه‌کنندگان انحصاری هستند و با مدیریت و مهندسی عرضه قیمت‌ها را بالا می‌برند لذا می‌بایست برنامه سالانه و فصلی عرضه‌ها اعلام گردد تا در صنایع پایین‌دست برنامه‌ریزی تولید انجام شود.
4- عرضه‌کنندگان محصولات بالادستی خصولتی که صادرات محصولات و مواد اولیه دارند می‌بایست محصولات و مواد اولیه خود را نیز در رینگ صادراتی عرضه کنند و خواهان آن هستیم که جهت شفافیت قیمت‌ها عرضه‌های صادراتی در رینگ صادراتی انجام شود.
5- درخواست تعیین ناظر بی‌طرف مثل قوه قضاییه یا ناظری از سوی سازمان‌های بی‌طرف و حضور دائمی نماینده اتاق ایران جهت نظارت بر معاملات صورت پذیرفته در بورس کالای ایران.
6- اجرای کامل مصوبات شورای رقابت در خصوص نحوه کشف قیمت پایه و عرضه‌ها در بورس کالای ایران.
7- تعیین و اصلاح ساختار به‌گونه‌ای باشد که حرف و سخن و اعتراض مصرف‌کنندگان هم شنیده شود.
گفتنی است تا تاریخ 30 دی‌ماه 1396، بالغ‌بر 20 تشکل، انجمن، سندیکا و شرکت، این طومار اعتراضی را امضا کرده‌اند که اسامی آنها در ادامه قید شده است:
سندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی ایران(با عضویت 160 کارخانه کوچک و متوسط و بزرگ تولیدکننده لوله و پروفیل فولادی)
انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان مولیبدن(با عضویت 21 کارخانه تولیدکننده و صادرکننده مولیبدن)
سندیکای کاغذ و مقوای ایران(با عضویت 51 کارخانه صنعت تولید کاغذ و مقوا)
انجمن ملی طیور ایران
سندیکای صنعت برق ایران (با عضویت بالغ‌بر 695 کارخانه تولیدی)
اتحادیه صنف فروشندگان آهن و فولاد و فلزات تهران(صدها کارگاه آهنگری و آهن‌فروشی و درب و پنجره و صنایع وابسته)
انجمن صنایع پروفیل یو پی‌وی‌سی در و پنجره ایران(با عضویت 39 کارخانه تولیدکننده)
انجمن تولیدکنندگان رنگ و رزین ایران(با عضویت 40 کارخانه تولیدکننده)
انجمن ملی صنایع سلولوزی ایران(با عضویت 44 کارخانه تولیدکننده)
شرکت نورد و لوله اهواز
سندیکای صنایع آلومینیوم ایران(بیش از 100 کارخانه کوچک و متوسط و بزرگ عضو)
انجمن تولیدکنندگان لوله و اتصالات پلی‌اتیلن ایران(با عضویت 300 کارخانه تولیدکننده)
انجمن تولیدکنندگان پوشش خطوط انتقال (20 کارخانه بزرگ عضو)
خانه صنعت و معدن استان تهران(عضویت بیش از 5000 تشکل وابسته)
شرکت تعاونی تولیدکنندگان رنگ و محصولات وابسته آن
شرکت هماهنگی کارخانجات خوراک و دارو و مکمل دام و طیور و آبزیان(با عضویت 350 کارخانه تولیدکننده)
انجمن ملی صنایع پلاستیک و پلیمر ایران(با عضویت 233 کارخانه تولیدکننده)
انجمن تولیدکنندگان جوجه یک‌روزه(با عضویت 632 شرکت تولیدکننده)
انجمن صنفی کارفرمایی تولیدکنندگان تابلوهای برق ایران(با عضویت 156 کارخانه تولیدکننده)
کانون انجمن‌های صنفی صنایع غذایی ایران(با عضویت 41 تشکل و انجمن فعال در زمینه صنایع غذایی از جمله انجمن صنعت پخش ایران، انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان ماکارونی ایران، انجمن ملی خرمای ایران (خوزستان)، انجمن صنفی تولیدکنندگان تخم‌مرغ ایران، انجمن واردکنندگان برنج ایران، اتحادیه سراسری تولیدکنندگان نان ایران.
