محسن جلالپور
بین این همه خبر بد، بهبود رتبه اعتباری ایران یک سیگنال مثبت است. همان قدر خوشحالی دارد که رتبه ایران در جدول فیفا مثلاً 5 پله ارتقا پیدا کند و از این جهت مهم است که سرمایه‌گذار بین‌المللی اگر بخواهد در ایران فعالیت کند، ابتدا نگاهش به همین شاخص است.
بازی «اعتبار» تحت نظارت سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، 8 لیگ و یک سوپرلیگ دارد. 35 کشور عضو این سازمان آن قدر شفاف‌اند که نیاز به رتبه‌بندی اقتصادهایشان نیست. به‌عبارتی، این کشورها در سوپر لیگ اعتبار بازی می‌کنند. 201 کشور دیگر اما در 8 لیگ، دسته‌بندی شده‌اند. 93 کشور در دو لیگ شش و هفت جای گرفته‌اند. 15 کشور در لیگ پنجم بازی می‌کنند، 12 کشور در لیگ چهار، 16 کشور در لیگ سه و 6 کشور در لیگ دو و در نهایت دو کشور هم در لیگ یک و صفر دسته‌بندی شده‌اند.
سنگاپور و تایوان دو کشوری هستند که در لیگ صفر و یک به تنهایی جا خوش کرده‌اند. بدترین‌های این دسته‌بندی، لیگ‌های ششم و هفتم هستند که ایران به مدت 9 سال در آنها بازی کرده است. در دوران ریاست جمهوری آقای خاتمی، اعتبار ایران به جایی رسید که چند سال در لیگ چهارم بازی کرد و این بهترین جایگاهی است که تا امروز داشته‌ایم.
اما با آمدن محمود احمدی‌نژاد و گره خوردن کار ما با جهان، جایگاه اقتصاد ایران تنزل پیدا کرد و ما به لیگ هفتم سقوط کردیم. یعنی اعتبار اقتصاد ایران هم‌ردیف کشورهای بحران زده‌ای مثل افعانستان، ونزوئلا، تاجیکستان، اوکراین و عراق شد.
در مقابل، عربستان رقیب منطقه‌ای ما همراه با کشورهایی نظیر امارات متحده عربی، مالزی و چین در لیگ دو بازی می‌کند. ترکیه نیز در یک دهه گذشته به طور مستمر در لیگ چهار بازی کرده است. در حال حاضر ما هم در لیگ پنج و همراه با کشورهایی مثل بنگلادش، تونس، ویتنام و برزیل بازی می‌کنیم.
هرچند خیلی خوشحال کننده است که در مدت زمانی کوتاه از لیگ هفتم به لیگ پنجم صعود کرده‌ایم اما همچنان فاصله زیادی با کشورهای خیلی معتبر داریم.
سؤال این است که به چه دلیل جایگاه ما تا لیگ هفتم تنزل پیدا کرد و به چه دلیل به لیگ پنجم صعود کردیم؟
در سال‌های گذشته به دلیل تحریم، کاهش روابط بانکی با دنیا و موانعی که در بازپرداخت تعهدات بین‌المللی داشتیم، به لیگ پر خطرترین اقتصادهای جهان سقوط کردیم. اما پس از برجام این موانع تا حدودی رفع شد و در کنار برخی اصلاحات قابل توجه مثل کاهش تورم و ثبات سیاست‌های اقتصاد کلان و اندکی بهبود در مناسبات بانکی کشور، اعتبارمان افزایش پیدا کرد و ما به لیگ پنج پا گذاشتیم.
جالب این است که در ارزیابی اخیر سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، از مجموع 201 کشور مورد ارزیابی، تنها سه کشور، ایران، کرواسی و بلاروس وضعیت بهتری پیدا کرده‌اند و دیگر تغییرات منفی بوده است.
بهبود رتبه اعتبار ایران می‌تواند مستمر باشد به این شرط که تحریم‌ها دوباره برنگردد، روابط ما با جهان بهبود پیدا کند و اصلاحات در نظام بانکی آغاز شود. برای این که به رشد اقتصادی بالا و پایدار و اشتغال زا دست پیدا کنیم، باید زمینه را برای جذب و جلب سرمایه خارجی فراهم کنیم و سرمایه گذار خارجی هم قطعاً برای شناخت بازار ایران از همان ابتدا به درجه اعتبارمان توجه خواهد کرد.