مجیدرضا حریری؛ نایب‌رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین
حریری در مورد تراز تجاری غیرنفتی کشور در سال 96 گفت: اصولا تفکیک تراز تجاری نفتی و غیرنفتی کار صحیحی نیست و در تمامی آمارهای جهانی یک رقم در مورد میزان تجارت کشورها ارایه می‌شود. ما تنها کشوری هستیم که در ارایه آمار، نفت و غیرنفت را تفکیک می‌کنیم.
وی ادامه داد: مهمترین مسئله در مورد صادرات و واردات کشور این است که اصولا با داشتن 1.2 جمعیت جهان و سهم نزدیک به 1 درصد از تولید ناخالص جهان ، سهم ما از تجارت فرامرزی بسیار ناچیز است که با احتساب نفت تقریبا 0.4 درصد است که نشان می‌دهد برای رسیدن به سهم واقعی خود در تجارت جهانی باید حداقل سه برابراین رقم رشد و افزایش داشته باشیم.
نایب رییس اتاق بازرگانی ایران و چین گفت: میزان صادارت و واردات بستگی به استراتژی اقتصادی دارد تا در چارچوب این استراتژی برنامه تجارت جهانی را تنظیم کنیم که متاسفانه فاقد برنامه و استراتژی در تجارت، تولید و اقتصاد کلان و به نوعی در موضع انفعال و عکس‌العمل هستیم.
حریری در مورد واردات گفت: آمار رسمی گمرک نشان دهنده سهم 85 درصدی واردات ما از ماشین‌آلات، کالاهای واسطه و سرمایه‌ای است. یعنی اگر واردات رسمی ما افزایش یابد این مفهوم را دارد که این میزان مستقیما از مرزها وگمرک به خط تولید منتقل می‌شود.
وی ادامه داد: برای اقتصاد ایران که در شرایط کنونی خطوط تولید وابستگی به واردات ماشین‌آلات وقطعات یدکی دارد و به نوعی تولید ما واردات محور است کاهش واردات نشانه خوبی نمی‌تواند باشد. در واقع افزایش واردات برای سال 96 نشان دهنده تقاضای بیشتر در خطوط تولید برای ماشین‌آلات و قطعات یدکی است.
وی افزود: واردات ما در سال 96 نزدیک به 50 میلیارد دلار است که با میزان 63 میلیارد دلاری سال 90 فاصله زیادی دارد که بیشتر به رکود تولید و کمبود منابع ارزی مربوط می‌شود.
این کارشناس بازرگانی گفت: در بخش صادرات هم حدود 55 الی 60 درصد صادرات غیرنفتی تاثیر پذیر از نفت است مانند میعانات و گاز خام یا پتروشیمی‌ها که همان اشتباه بودن تفکیک تجارت نفتی و غیرنفتی است.
وی ادامه داد: دیگر کالاهای صادراتی مانند سیمان، فولاد، کاشی و سرامیک هم در واقع صادرات سوبسید انرژی است. این کالاها با سوبسید دریافتی قدرت رقابت در بازارهای جهانی را دارند.
وی گفت: اگر انرژی را به قیمت جهانی در اختیار این کارخانجات قرار دهیم، قیمت تمام شده بالای آنها توان رقابت در بازارهای جهانی را نخواهند داشت بطوری که در تولیداتی مانند سیمان این سوبسید نفت بسیار بالا است.
وی اظهار داشت: در ازای این سوبسید، کارخانجات مواد پتروشیمی که خوراک ارزان قیمت دریافت می‌کنند صادرات خود را در قالب ارز آزاد وارد بازار می‌کنند که برای کشور هزینه‌بر است.
این کارشناس بازرگانی این سیاست‌ها را نشانه نبود استراتژی مشخص دانست و گفت: نبود استراتژی و آشفتگی در سیاستگذاری باعث شده صرفا به تولید آمار توجه کنیم.
وی ادامه داد: خیلی از صادرات ما بجز 12 ال 13 میلیارد دلار که شامل فرش، پسته، زعفران و دیگر کالاهای سنتی است، زیاد قابل افتخار نیست. در ضمن اکثر کالاهای صنعتی ما به عراق و افغانستان صادر می‌شود که در صورت برقراری آرامش و رفع تنش‌ها رقبای ما این بازارها را از دست ما خارج خواهند کرد.
وی گفت: اصولا کالاهای صاداراتی صنعتی ما از نظر قیمت تمام شده و تکنولوژی بسیار بالا است که مربوط به خطوط تولید و تولید بسیار گران است، بطوریکه برای بدست آوردن بازارهای داخلی هم سوبسیدهای کلان در قالب تعرفه بر واردکنندگان قانونی وضع می‌شود تا قیمت تمام شده آن را افزایش دهد.
حریری بیان کرد: به عقیده بنده صد درصد مشکلات مربوط به بخش تجاری کشور، ریشه در عوامل داخلی دارد. اگر روزی ایران عضو سازمان تجارت جهانی شود نزدیک به 70 الی 80 درصد تولیدکنندگان باید به دنبال شیوه جدید تولید باشند.
وی افزود: ما باید بدانیم مهمترین استعداد خدادادی ما نفت نیست بلکه موقعیت ژئوپولتیک و نقطه سرزمینی است که در قلب خاورمیانه و در مسیر ترانزیت جهانی قرار دارد. اصولا کشور ما از نظر تاریخی موقعیت تجاری داشته که باید این مقوله در اولویت سیاستگذاری قرار بگیرد.