آلبرت بغزیان، اقتصاددان
چرا مردم سوداگر می شوند؟ این سئوال مهمی است که پاسخ به آن دلایل وضعیت موجود و رفتارهای کنونی توده مردم در قبال بازار ارز و سکه را روشن می کند.
برای تحلیل بازار ارز ایران لازم است کمی عقب تر از فروردین ماه سال جاری را بررسی کنیم. میانه دی ماه و بهمن ماه؛ امیدوارم مقامات بانک مرکزی به این نوشتار توجهی نشان داده و حداقل توضیحی برای سئوالات مطرح شده داشته باشند تا بلکه بتوانیم از لابلای توضیحات آنها دلیل اتخاذ سیاست هایی از این دست را دریابیم.
هنوز نه خبری از نطق ترامپ بود و نه کسی به دلار هفت هزار تومانی فکر می‌کرد که بانک مرکزی در دی ماه سال گذشته ، عرضه ارز به صرافی ها را کاهش داد. صرافی هایی که به عنوان مثال صد هزار دلار سهمیه داشتند، 50 هزار دلار می گرفتند و تمامی صرافی ها نیز چنین امکانی را نداشتند که از سهمیه روزانه شان استفاده کنند.در نهایت کاهش تزریق دلار، بسیاری از متقاضیان این ارز را به جستجو و تلاش چند روزه برای خرید واداشت.
در عین حال مقامات به تقویم اشاره می کردند و می گفتند بنا بر مناسبت ها این هیجان ها زودگذر است. حالا من با استناد به همان تقویم می گویم که چرا در آستانه ماه رمضان، بازار به جای آنکه ثبات داشته باشد،دچار آشفتگی شده است . اگر مبنا مناسبت های تقویمی است، چرا در دوره کشش و التهاب مورد استناد قرار می گیرد اما در دوره آرامش و ثبات کارکردی ندارد.
اگر بانک مرکزی روشن توضیح دهد دلیل کاهش عرضه ارز و تزریق دلار به بازار چه بود، من به عنوان یک معلم اقتصاد قادر خواهم بود که تحلیلی درباره سیاست ارزی بانک مرکزی ارائه کنم.
از سوی دیگر در چنین شرایطی دولت ارز را تک نرخی کرد و خرید و فروش ارز بیش از این مبلغ را مشمول مجازات اعلام نمود . بانک مرکزی در آستانه یک ماهگی این سیاست میزان ارز تخصیصی 4200 تومانی به شرکت ها، تولید کنندگان، مسافران، دانشجویان و ... را برای اطلاع عموم گزارش کند.
به نظر می رسد در این حوزه نیز نوعی بدفهمی وجود دارد چرا که ارز زمانی تک نرخی می شود که بانک مرکزی قادر باشد به تمامی نیازهای بازار در این قیمت پاسخ مناسب بدهد در حالی که صرافی‌ها امروز دیگر ارزی برای تخصیص نمی گیرند.
نکته مهم اینجاست که بانک مرکزی با اتخاذ سیاست هایی نادرست خود تقاضا را در بازار تحریک کرد و حالا حتی تزریق میلیون ها دلار به بازار نیز نمی‌تواند این مشکل را برطرف نماید چرا که مردم تحت تاثیر این سیاست سوداگر شده اند.
به نظر می رسد بانک مرکزی لازم است ابتدا سیاست هایی را برای برگرداندن ثبات به بازار در دستور کار قرار دهد. اتفاقی که البته در صورت تداوم روند کنونی چندان امکان پذیر نیست.