نقشه مرگ و میر جادهای در سایت امید زندگی جهان که بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت تهیه شده است.
لباسهای خاکی رنگ به تن دارند و با سرهایی که تازه تراشیده شدهاند، رو به دوربین جلوی موبایل لبخند میزنند. از گوشه و کنار قاب، آنهایی که بیرون ماندهاند با خنده تلاش میکنند تا در داخل قاب جا شوند. اما چند ساعت بعد دیگر هیچ تلاشی جواب نمیدهد و همه شور جوانیشان، انتهای درهای آرام گرفته است. دلخراشترین حادثه رانندگی روزهای اخیر، مرگ همین سربازان ارتش بود. حادثهای که مقصر اصلی آن، راننده اتوبوس محسوب میشود و البته حواشیای در بحث قاچاق نیز، همراه آن است. راننده ۷۰ ساله به دلیل سرعت زیاد نتوانسته اتوبوس را کنترل کند؛ اتوبوس نیز به جای ۴۰ نفر،۴۵ نفر مسافر داشته و در بین راه نیز ۸ مسافر قاچاق سوار کرده است.
تصادفات جادهای، دومین عامل مرگ و میر ایرانیها شناخته میَشود. عاملی که در رتبهبندیهای جهانی نیز ایران را در ردههای اول جای داده است. آمار سازمانهای مختلف در سالهای مختلف متفاوت است، اما سایت امید زندگی جهان، نقشهای را بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت در سال 2014 منتشر کرده است که نشان میدهد ایران رتبه اول را در جهان از نظر مرگومیر جادهای دارد. بر این اساس، در هر صد هزار نفر، 43.5 نفر در ایران بر اثر تصادفات جادهای میمیرند.
یونیسف نیز درباره تصادفهای جادهای در ایران مینویسد:تصادفها در جادههای ایران هر سال باعث هزاران مرگ میشوند. و سالانه میلیاردها دلار ضرر مالی به اقتصاد این کشور تحمیل میکنند. یونیسف به همراه وزیر بهداشت ایران و دیگر نهادها، یک برنامه آگاهی بخشی را برای کاهش این تصادفها ایجاد کرده است.
بر اساس گزارش یونیسف،90 درصد از مرگهای جادهای جهان در کشورهایی با درآمد پایین و متوسط اتفاق میافتد. نرخ تصادفهای جادهای در ایران 20 برابر بیشتر از میانگین جهانی است. در سراسر جهان، تصادفهای جادهای سالانه 1.2 میلیون نفر را میکشد و 20 تا 50 میلیون نفر را مجروح و معلول میکند. در ایران نیز هر ساله 28 هزار نفر در اثر تصادف میمیرند و بیشتر از 300 هزار نفر مجروح و معلول میشوند.
همچنین در هر 19 دقیقه، یک نفر در جادههای ایران میمیرد و در هر دو دقیقه، مردم مطلع میشوند که یکی از اعضای خانوادهشان از تصادف جان سالم به در برده، اما مجروح و شاید برای تمام عمر، معلول شده است. مرگ و میرهای جادهای، سالانه 6 میلیارد دلار هزینه به اقتصاد ایران تحمیل میکند، این برابر با بیش از 5 درصد از تولید ناخالص داخلی کشور است.
عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی که ریاست کمیسیون ایمنی راهها را هم برعهده دارد، سال گذشته بر اساس مطالعاتی که در سال 86 انجام شده، میزان هزینه مستقیم و غیرمستقیم ناشی از تصادفات رانندگی در این سال را حدود 18 هزار میلیارد تومان برآورد کرد. آمارهای دیگر نیز نشان میدهد اقتصاد ایران روزانه ۳۲ میلیارد تومان ضرر ناشی از تصادفات را متحمل میشود.مرکز پژوهشهای مجلس در آخرین گزارش خود از تصادفهای جادهای برآورد کرده است، هزینههای اقتصادی و اجتماعی تصادفات رانندگی حدود ۸ درصد تولید ناخالص داخلی است. هزینه مورد نظر در سال ۱۳۹۰ در حدود ۵۱ هزار و ۹۱۰ میلیارد تومان است. البته هزینه درمانی سالانه ۱۱ هزار میلیارد ریالی افرادی که بر اثر تصادف مصدوم شدهاند و هزینه ۱۸۰ میلیون تومانی هر فرد کشته شده در تصادفات و هزینه ۲۸۰ میلیون تومانی هر معلول بر اثر تصادفهای جادهای هم باید در این آمارها محاسبه کرد.
حسن قاضیزاده هاشمی، وزیر بهداشت در پیامی به مناسبت فوت 13 سرباز در حادثه رانندگی نوشته است:« بدون تعصبهای سازمانی باید بپذیریم برای حفظ سلامت هموطنان و کاستن از حوادثی این چنین، به عزمی ملی نیاز داریم. با کمال تأسف در کشور ما تصادفات عامل نخست مرگ جوانان در سنین ۱۵ تا ۲۹ سال و سومین عامل مرگ و میر است. در حالیکه در جهان، این عامل رتبه نهم را دارد.همچنین در آمار مرگ و میر بر اثرتصادفات (نسبت به جمعیت) ما هشتمین کشور دنیا هستیم؛ یعنی فقط شش کشور آفریقایی و یک کشور آسیایی از ما جلوترند! باور کنیم نگاه سیاسی ما را به بیراهه میبرد؛ برای به حداقل رساندن صدمات ناشی از تصادفات، باید دست به دست هم دهیم و از تمام ظرفیتها استفاده کنیم تا انشاءالله شاهد کاهش این قبیل حوادث تلخ باشیم.»
محسن جلالپور، رئیس اتاق ایران نیز پس از حادثه جاده نیریز، به بحث مدیریت اشاره کرده و نوشته بود:« سال های طولانی است که در راه ها جان می بازیم و درآسمان تلف می شویم اما نتیجه چه شده است؟چه کسی به یاد دارد که دستگاهی بی آن که دیگران را مقصر بداند٬به وظیفه خود در باره جاده و امنیت و مسافر عمل کند؟جاده، خودرو،کیفیت،امنیت و هزاران پرونده پرهزینه دیگر. واقعا چقدر خوب، بد مدیریت می کنیم.»