رشد شرکت‌های دانش‌بنیان در سال 98، نیازمند بهبود محیط کسب‌وکار

وضعیت صنعت در سال 97

تأسیس شرکت‌های دانش‌بنیان در پارک‌های علم و فناوری به‌منظور تجاری ساختن ایده‌ها از مهم‌ترین اقداماتی است که در کشور به‌ منظور عملی شدن تبدیل نوآوری‌ها به فنّاوری طی چند سال اخیر دنبال شده است. با رشد کمی و کیفی شرکت‌های دانش‌بنیان، تحقق شعار «ایران دانش‌بنیان» از جمله مهم‌ترین وعده‌های مدیران ارشد اجرایی کشور برای سال‌های آینده است.

در فاصله سال‌های 93 تا 95 شناسایی شرکت‌های دانش‌بنیان با رشد چشم‌گیری همراه بوده به‌طوری‌که در طول این مدت شاهد افزایش بیش از 50 برابری تعداد شرکت‌های مشمول استفاده از مزایای قانون «حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان» بوده‌ایم.

سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری که در بهمن‌ماه سال 97 به بوشهر سفرکرده بود، اعلام کرد تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان در آستانه رسیدن به مرز ۴۰۰۰ شرکت است؛ درحالی‌که تعداد این شرکت‌ها در سال 93 به 135، سال 94 به 1410 و در یکم آبان ماه سال 95 به 2 هزار و 744 شرکت رسیده بود.

علاوه بر این، به گفته رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی، در حال حاضر 7 استان فعال، 17 استان نیمه فعال و 7 استان کمتر فعال در حوزه فناوری شناسایی‌شده است؛ اما مهم‌تر از رشد کمی شرکت‌های دانش‌بنیان، افزایش درآمد حاصل از این شرکت‌هاست که بر مبنای آمار دولتی، در سال‌های 96 و 97، فروش شرکت‌های دانش‌بنیان با رشد قابل‌توجه در مقایسه با سال‌های گذشته، به ترتیب 60 هزار و 90 هزار میلیارد تومان بوده است.

به‌رغم تأکید فعالان اقتصادی و همچنین دولتمردان بر نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در بسترسازی توسعه، اما فعالان این عرصه به مسئله ناکارآمدی نظام دانش‌بنیان فعلی در کشور اشاره‌کرده و بر لزوم ارائه تعریفی جدید از این نظام تأکید می‌کنند. به اعتقاد آن‌ها در حال حاضر تعریف دقیقی از نظام دانش‌بنیان در کشور وجود ندارد و فضای کسب‌وکار داخل مخل توسعه فعالیت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان است.  

  مقایسه میزان فروش شرکت‌های دانش‌بنیان طی سال‌های 93 تا 97 (منبع آمار: کارگروه ارزیابی و تخیص صلاحیت شرکت‌ها)

چشم‌انداز صنعت در سال 98

سال ناامیدی برای شرکت‌های دانش‌بنیان

افشین کلاهی، رئیس کمیسیون جوانان،کارآفرینی و کسب‌وکارهای نوین دانش بنیان اتاق ایران در دوره هشتم

بدون شک سال 98 با توجه به فضای کسب و کار داخلی و همچنین اعمال تحریم‌ها علیه کشور، سال سختی برای شرکت‌های دانش‌بنیان خواهد بود. به خصوص همانطور که پیش‌بینی‌های اقتصادی هم نشان می‌دهند، رشد اقتصادی کشور در سال جاری منفی است و در این شرایط نباید به رونق فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان امیدوار بود.

با این حال، همانطور که معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری هم اعلام کرده است، شرکت‌های دانش بنیان توانستند در سال 97 مبلغ فروش خود را به 80 تا 90 هزار میلیارد تومان برسانند و برنامه دولت هم افزایش این میزان در سال 98 است. تحقق این هدف جز با «بهبود محیط کسب و کار» و «ایجاد بازار رقابتی به منظور فروش محصولات» میسر نخواهد شد. چراکه طی سال‌های اخیر تلاش زیادی به منظور ایجاد و بهبود اکوسیستم شرکت‌های دانش‌بنیان شده است و بخش‌های مختلفی مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه، نهادهای دولتی، شتاب‌دهنده‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری فعال هستند که فعالیت آنها منوط به بهبود اوضاع داخلی است.