سیل در عراق و افغانستان چه خساراتی به بار آورد؟

سال 1397با بارش‌های شدید به پایان رسید تا با چشم ‌برهم ‌زدنی بسیاری از مناطق کشور درگیر سیلاب‌های بی‌سابقه شود؛ سیلاب‌هایی که بحران را مهمان سفره‌های نوروزی مردم کرد. همزمان، مردم در برخی مناطق در شرق و شمال عراق و مناطقی از غرب و شمال افغانستان نیز طعم تلخ ویرانی سیل را چشیدند تا یکی از مخرب‌ترین حوادث طبیعی منطقه خاورمیانه دهه‌های اخیر رقم بخورد.

عراق؛ یک کشته
نقطه آغاز سیل در ایران روز 28اسفندماه و در استان گلستان بود. عراق اما 5روز بعد یعنی روز چهارم فروردین با شدت گرفتن بارش‌ها دچار نخستین سیلاب‌ها و آبگرفتگی‌ها شد. بارندگی‌ها تقریبا شامل تمام خاک عراق بود اما نیمه غربی و شمالی بیش از دیگر نقاط شاهد باران‌های سیل‌آسا بودند. در روز سیزدهم فروردین، همزمان با کاهش بارش‌ها در ایران از شدت بارش‌های عراق نیز کاسته شد.

از میان 19استان عراق، دست‌کم 11استان درگیر بارش‌های شدید شدند اما استان‌های شمالی و مرکزی یا به‌عبارت دیگر مناطق اطراف رود دجله و مناطق نزدیک به مرز ایران، بیش از دیگر مناطق دچار تخریب و آبگرفتگی بودند. دجله 1.850کیلومتر طول دارد که حدود 1.400کیلومتر آن در عراق جاری است. بسیاری از مناطق نزدیک این رود و دیگر رودهایی که به آن می‌ریزند، از بارندگی‌های اخیر متاثر شدند. در استان نینوا و شهر موصل، شایعه‌های بسیاری در ارتباط با احتمال شکسته شدن سد موصل منتشر شد اما مسئولان شهری اعلام کردند این سد که بزرگ‌ترین سد عراق به شمار می‌رود، از استحکام لازم برخوردار است. با این حال، بالا آمدن آب رودخانه‌ها باعث بسته شدن تقریبا تمامی پل‌های این منطقه شد. استان دیاله که هم‌مرز با استان‌های کرمانشاه و ایلام است، دارای سدهای متعددی است که با کنترل سرریز آنها، شرایط بحرانی بارش‌های شدید عراق سپری شد.

بیشتر تخریب‌ها در روستاها و مزارع متوجه استان میسان، هم‌مرز با استان خوزستان بوده است. طبق اعلام هلال احمر عراق، 545خانواده در روستاها و شهرهای این منطقه بی‌خانمان شده‌اند که از سوی نیروهای هلال‌احمر عراق اسکان داده شده‌اند. آبگرفتگی‌های گسترده در شهرهای استان‌های بابل در مرکز عراق، واسط هم‌مرز با ایلام و بصره هم‌مرز با خوزستان گزارش شد. طبق آمار منتشر شده از سوی دولت عراق، آبگرفتگی در شهر کوت در حاشیه رود دجله در استان واسط باعث مرگ یک دختربچه 10ساله شد. این کودک تنها قربانی سیل اخیر عراق بوده است.

افغانستان؛ بیش از 100کشته
افغانستان به‌دلیل اقلیم ویژه‌ای که دارد کشوری سیل‌خیز به‌حساب می‌آید. برخی از مناطق شمال و غرب افغانستان هر ساله در اواخر فصل زمستان شاهد بارش‌های شدید و سیلاب‌های متعدد است. امسال اما این کشور نیز همچون ایران شاهد بارندگی‌های بی‌سابقه بود. اوایل اسفندماه بارش‌ها به شکل بی‌سابقه‌ای در مناطق شمالی و غربی افغانستان شدت گرفت. دهم اسفندماه حدود 97میلی‌لیتر بارش باعث جاری شدن سیل در نزدیکی قندهار و ارغنداب در جنوب غرب افغانستان شد. حدود 2هزار خانه تخریب شدند و 20نفر نیز جان باختند.

بارش‌ها در افغانستان تا روزهای پایانی سال 1397ادامه پیدا کرد. زمانی‌ که بارش‌های ایران آغاز شد، مردم در 14استان افغانستان درگیر خسارات ناشی از بالا آمدن رودخانه‌ها، تخریب روستاها، مزارع، باغ‌ها و جاده‌ها بودند. سیل‌ تا آن زمان 63کشته در افغانستان به جا گذاشته بود. بارندگی شدید روزهای پایانی سال 1397و ابتدای 1398در ایران با بارندگی‌های مخرب در استان‌های فاریاب، بلخ، جوزجان و سرپل در شمال و همچنین استان‌های هرات و بادغیس در غرب افغانستان همراه شد.

وزارت رسیدگی به حوادث افغانستان اعلام کرده که سیل‌های مخرب در شمال و غرب این کشور، در مجموع در 13استان، ۱۰۴ کشته به جا گذاشته است. براساس آمار این وزارتخانه، بیش از 2هزار خانه به‌طور کامل و حدود 7هزار خانه نیز به‌طور نسبی تخریب شده‌اند. در مجموع جمعیتی حدود 50هزار نفر نیز بر اثر سیلاب‌های اخیر افغانستان آواره شده‌اند. بررسی آمار بخش هماهنگی کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل (OCHA) نشان می‌دهد طی 4‌ماه گذشته یعنی از ابتدای سال 2019میلادی، زندگی بیش از 160هزار نفر از مردم افغانستان تحت‌تأثیر سیل قرار گرفته است.