این هفته نقش وزیر اقتصاد بهعنوان رئیس شورای عالی بورس در بازار سرمایه میتواند بهمراتب تأثیرگذارتر از هر زمان دیگری باشد چراکه قرار است در شورای عالی بورس درباره قانون جدید بازار پایه فرابورس ایران تصمیمگیری شود.
مدتی است که مقرر شده که قوانین بازار پایه فرابورس تغییر کند. فرابورس ایران اعلام کرده بود که از اواخر خردادماه قانون جدید را به اجرا میگذارد اما این قانون موافقان و مخالفان خاص خود را داشته و دارد.
بر اساس این قوانین قرار بود سفارشهای خریدوفروش از روی تابلو برداشته و معاملهگران بازار پایه در هنگام سفارشگذاری از وضعیت سفارشهای دیگران اطلاعی نداشته باشند اینطور که مسئولان فرابورس اعلام کرده بودند این اقدام بهاینعلت بود که سهامداران انتظارات خود را بر اساس تحلیل و تصمیم خود شکل دهند و تصمیمگیری درباره معاملات بهدوراز هیجانات کاذب و گمراهکننده باشد.
چندی پیش امیر هامونی، مدیرعامل فرابورس ایران نمایش سفارشهای خریدوفروش در بازار پایه را باعث فراهم کردن امکان سیگنال دهی برخی افراد و گروهها در شبکههای اجتماعی و فضای مجازی دانست و تأکید کرد که "این موضوع سبب میشود تا دستکاری قیمت و القای ظاهر گمراهکننده از روند معاملات با استناد به صف خرید یا فروش سهام موردنظر توسط سیگنال دهندهها راحتتر شود، اما با عدم نمایش سفارشهای خریدوفروش، سهامداران بهمراتب کمتر تحت تأثیر هیجانات قرار میگیرند و ورود سفارشها به میزان بیشتری در نتیجه تصمیم و تحلیل خود سرمایهگذاران خواهد بود".
اما این قانون با مخالفان سرسختی روبهرو است بهطوریکه در جلسهای که چند روز پیش در کانون کارگزاران بورس اوراق بهادار تشکیل شد بیش از ۸۰ درصد فعالان بازار سرمایه که در این جلسه حضور داشتند با آن مخالفت کردند همین موضوع نگرانیهایی را به وجود آورده است.
هامونی در واکنش به اعتراضاتی که درباره دستورالعمل جدید مطرح شد با بیان اینکه فرابورس دنبال محدود کردن سوءاستفاده کنندگان از بازار پایه است، گفت: بعدازاینکه زمانبندی اجرایی این دستورالعمل را مطرح کردیم؛ سوءاستفاده کنندگان اعتراضهایی کردند مبنی بر اینکه شفافیت و نقدشوندگی با اجرای این قانون تحت تأثیر گذاشته میشود و سرمایه مردم به خطر میافتد و بعضاً فعالان بازار سرمایه هم با آنها همراه شدند.
اما مخالفان به این راحتیها راضی نمیشوند حتی برخی از آنها از مراجع تقلید سؤال پرسیدند که آیا نشان ندادن سفارشهای خریدوفروش بر روی تابلو سبب نمیشود که معاملات غرری باشد؟ که در موردی یکی از مراجع این اقدام را جایز نشمارد اما بعد از این اتفاق کمیته فقهی سازمان بورس رسماً در این مورد اظهارنظر کرد و گفت که این اقدام موجب غرری شدن معامله نمیشود.
درعینحال مخالفان این قانون معتقدند که اگر قرار است که سفارشهای خریدوفروش برای معاملهگران مشخص نباشد چرا باید این معاملات در مکانیسم بازار متشکلی همچون فرابورس انجام شود؟ از طرفی عدهای معتقدند که تعداد روزهای معامله نمادها در تابلویهای مختلف بازار پایه جدید و مخصوصاً آنهایی که در تابلوی قرمز و نارنجی هستند، احتمالاً کم میشود و این موضوع نقدشوندگی سهم را به خطر میاندازد.
اما در این زمینه وزیر اقتصاد و دارایی بهعنوان رئیس شورای عالی بورس میتواند نقش پررنگی داشته باشد. این موضوع قرار است بار دیگر این هفته در جلسه شورای عالی بورس مطرح شود. گفته میشود که دژپسند این روزها به خاطر این موضوعات تحتفشار قرار گرفته است اما چیزی که بسیار مهم است و باید به آن توجه شود این است که این تصمیم بدون توجه به حملات هر گروهی باید با تدبیر اتخاذ شود تا آسیبی به مکانیسم این بازار متشکل که سالها برای آن تلاش شده، نرسد. همچنین نباید فراموش کرد که بیش از نیمی از شرکتهایی که سهامشان در فرابورس معامله میشود بازار پایهای هستند.