علیرضا خائف، عضو هیئت نمایندگان اتاق تهران
یکی از مهم‌ترین توافقاتی که در اجلاس باکو انجام شد درباره خطوط ریلی بود که نتیجه آن توافق سه جانبه میان ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان بود. اگر این خطوط ریلی ایجاد شود یک مسیر تازه ترانزیتی برای ایران به وجود می‌آید تا بتواند با تمام کشورهای اروپایی رابطه تجاری داشته باشد.کریدور شمال - جنوب یکی از مهم‌ترین کریدورهای ترانزیتی برای اتصال کشورهای جنوبی به کشورهای شمالی، روسیه و کشورهای حاشیه خلیج فارس است. راه‌اندازی این کریدور می‌تواند ایران را در سال‌های آینده مورد توجه تولید کنندگان بزرگ اقتصادی جهان قرار دهد. بدون شک کریدور شمال - جنوب رابط تجاری میان آسیا و اروپا است. در حال حاضر یکی از مسیرهای مهم ریلی ایران که تکمیل کننده کریدور شمال - جنوب است از قزوین شروع شده و پس از عبور از رشت و انزلی به آستارا در مرز کشور آذربایجان می‌رسد. بنابر اعلام شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل، طرح راه آهن قزوین- رشت به‌طول ۱۶۵ کیلومتر، به‌صـورت یـک خطه، از ایستگاه سیاه چشمه در قزوین شروع و با عبور از روستاهای کوهین و شیرین سو در محدوده شهرهای لوشان، منجیل، رودبار، رستم آباد و امامزاده هاشم، ادامه مسیر داده و به ایستگاه رشت می‌رسد. در مجموع مسیر ریلی قزوین- رشت- آستارا ۳۶۹ کیلومتر طول دارد که ۱۱ ایستگاه برای آن در نظرگرفته شده است و حدود ۱۷ کیلومتر پل ساخته شده که به همین دلیل از پروژه‌های پیچیده ریلی به شمار می‌رود. شبکه راه آهن ایران در همین راستا سال به سال تکمیل شده است و راه آهن بندرعباس به بافق و بعد ادامه مسیر تا قزوین جزوی از این کریدور است که تکمیل شده است. عمده مبدا و مقصد ترانزیتی در کریدور شمال- جنوب بین شبه قاره هند و روسیه است. در حال حاضر سالانه تناژ قابل توجهی بار در این مسیر جابه‌جا می‌شود که از طریق دریای عمان به دریای سیاه و از آنجا از مدیترانه به سمت روسیه می‌رود که این مسیر طولانی و با صرف هزینه زیادی است. پیش‌بینی می‌شود بعد از ساخت کریدور شمال- جنوب، در زمان رفت و آمد کشتی‌ها از هند به آسیای مرکزی کاهش قابل توجهی ایجاد شود. در حال حاضر زمان صرف شده کشتی‌ها در این مسیر حدود ۴۰ روز از مومبای به مسکو است که در مسیر جدید به یک هفته کاهش می‌یابد. بر اساس توافق سه جانبه، روسیه و آذربایجان برای تکمیل راه آهن رشت - آستارا که بخش مهمی از کریدور ترانزیتی شمال و جنوب است سرمایه گذاری می‌کنند که این سرمایه‌گذاری به‌صورت فاینانس یا شرکت مشترک میان سه کشور است. به طور کلی کریدور شمال - جنوب موجب افزایش سرعت، تجارت و ترانزیت، افزایش حجم مبادلات کالا بین هند و پاکستان و کشورهای حاشیه اقیانوس هند با کشورهای روسیه و آسیای مرکزی می‌شود. همچنین راه‌اندازی این کریدور برای کشورهایی که در مسیر این رهگذر هستند، درآمد بالغ بر یک میلیارد دلار در سال به ارمغان می‌آورد. به طور کلی، با این اقدام دولت هزینه حمل کالاهای ترانزیتی میان کشورهای حوزه اقیانوس هند و شمال اروپا از مسیر کریدور شمال جنوب تا حدود ۳۰ درصد نسبت به مسیرهای موجود ارزان‌تر می‌شود.