رئیس جمهوری ایران روز گذشته در شرایطی برای حضور در اجلاس سران کشورهای اسلامی به مالزی سفر کرده است که رهبران کشورهای مهم آسیایی و همسایگان از جمله پاکستان، قطر و ترکیه در این نشست حضور دارند و فرصتی برای گفتوگو و روشن کردن ابعاد چند موضوع مهم از سوی آقای روحانی در این سفر فراهم میشود که ناظر بر تحولات حساس کشور است.
حضور در چنین اجلاسی در بحبوحه تحولات جاری سیاست خارجی جمهوری اسلامی، فراهم کننده فرصتی برای رؤسای جمهور کشورهاست تا فارغ از دشواریهای تنظیم برنامه برای رفت و آمدهای دوجانبه از نزدیک با یکدیگر گفتوگو کنند.
آقای روحانی کمی بعد از آن راهی مالزی شده است که آقای ماهاتیر محمد، نخستوزیر مالزی در جدیدترین سخنرانی خود در نشست دوحه بسختی سیاستهای تحریمی امریکا علیه ایران را زیر سؤال برد و کشورهای منظومه غرب بویژه امریکا را متهم کرد که تحریمهای این کشور نه فقط ایران بلکه دامن کلیه کشورهایی را خواهد گرفت که با آن دارای تبادلات اقتصادی گستردهای هستند. این موضع خوب و بهنگام از سوی نخستوزیر مالزی نشان داد مالزی میتواند برای تنظیم روابط و اثبات تأثیرگذاری اقدامات مخرب امریکا علیه ایران در افکار عمومی و مناسبات بینالمللی حرفی برای گفتن داشته باشد.
- ایران و ترکیه به عنوان دو کشور همسایه و همپیمان اخیراً به دلیل حمله نظامی ترکیه به سوریه دچار مشکلاتی در روابط فی مابین شدهاند. این مشکلات بویژه میان روحانی و اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه بروز پیدا کرد؛ زیرا آقای روحانی مخالف حمله ترکیه به سوریه بود و اعتقاد داشت حمله آنکارا به سوریه حاکمیت این کشور را به چالش کشیده است. حضور آقای روحانی در اجلاس کوالالامپور میتواند فرصت دیدار مستقیم رؤسای جمهور ایران و ترکیه باشد و زمینه را برای گفتوگو و رفع کدورت فراهم کند.
کشورهای آسیایی همواره در مواجهه با اعمال فشارهای اقتصادی قدرتهای بزرگ از جمله امریکا بر لزوم جستوجو و یافتن ابتکار عمل برای تبادل دوجانبه بر پایه ارزهای ملی تأکید کردهاند. در شرایطی که تحریم جمهوری اسلامی ایران میتواند مناسبات اقتصادی کشورمان با بسیاری از این کشورها را تحت تأثیر قرار دهد، دیدار مستقیم سران و نشان دادن عزم و اراده جدی آنها میتواند عامل مؤثری برای عملیاتی کردن ایدههای مبادلات بر اساس ارز ملی باشد. ایدههایی که اجرای آن تا سطح زیادی به مشارکت بخشهای خصوصی تحت تأثیر حمایت دولتها بستگی دارد. خاصه آنکه سران کشورهای حاضر در مالزی بارها بر الزامی بودن این حمایت و عملی کردن مبادلات بر پایه ارز ملی تأکید ویژه داشتهاند.
سفر آقای روحانی کمی بعد از بروز برخی اغتشاشات و ناآرامیها در کشور ایران انجام شده است و این رویداد کمی تصویر کشور را در محیط بینالملل مخدوش کرده است. رسانههای بینالمللی این تحولات را جهت دار بازتاب داده و یک چهره منفی از کشور ترسیم کردهاند. رئیس جمهور میتواند در خلال این سفر درباره ابعاد پیدا و پنهان این رویداد با مقامهای کشورهای حاضر گفتوگو کند و نقش مؤثری در ترمیم و بهبود افکار عمومی جهانی از جمهوری اسلامی داشته باشد.
رئیس جمهور بعد از مالزی در حالی راهی ژاپن میشود که شاید باید این سفر را در جهت تلطیف کردن فضایی دانست که بعد از سفر ناموفق «آبه شینزو»، نخستوزیر ژاپن به ایران ارزیابی کرد. «آبه» به عنوان رهبر یکی از چند کشور بزرگ اقتصاد جهانی در شرایطی به ایران آمد که دست خالی برگشت و تبعات منفی برای او در صحنه سیاست داخلی کشورش داشت. بنابراین تجدید دیدار رئیس جمهور ایران و نخستوزیر ژاپن میتواند در تعدیل این فضا و گشودن روزنه امید برای حل بنبست جاری برجام و مناسبات اقتصادی دو کشور مؤثر باشد.