در یک مرکز خرید بزرگ زیر یک رستوران مکدونالد در هنگکنگ، کودکان با شور و شعف فراوانی دور یک دلقک با دستکشهای زرد و دماغ قرمز که حرف m روی پیراهن آن نوشته شده، حلقه زدهاند و یکییکی با او عکس یادگاری میگیرند. در کنار او دکورهای جالب و بزرگ دیگری قرار دارد؛ از جمله یک نوشابه به اندازه یک مرد و یک جعبه سیبزمینی سرخکرده خیلی بزرگ. در طبقه بالای این رستوران افراد نشستهاند و میتوانند از طریق یک صفحهنمایش لمسی، برگر مورد نظر خود را درست کنند. آنها میتوانند هر چیزی که دوست دارند به آن اضافه کنند یا از روی آن بردارند.
بررسیهای اقتصادی نشان میدهد خلاقیت و تمایز دو عامل اصلی موفقیت در خلق کسبوکارهای تازه و منحصربهفرد است که میتواند به توسعه اقتصادی کمک کند. اگر کالاها همیشه در گذر از زمان و مرزهای مختلف، یکسان باقی میماندند، مقایسه اقتصادها از طریق آنها کاری بسیار ساده و جذاب بود. خوشبختانه بیگمکها با وجود تمام تنوع و تمایزی که تا کنون داشتهاند و حتی با همه خلاقیتهایی که تا کنون در مورد آنها کار رفتهاست هنوز در همهجای دنیا یکسان هستند و میتوان از آنها برای این مقصود استفاده کرد. البته این کالا نیز به عنوان یک شاخص از کشوری به کشور دیگر و همچنین از سالی نسبت به سال دیگر تفاوتهایی خواهد داشت. اما همواره به یک صورت بوده و به همین خاطر مشتریهای بسیاری را به خود جلب کردهاست. همه اینها دستبهدست هم داده تا این کالا به یک شاخص جذاب برای اکونومیست تبدیل بشود. اکونومیست از طریق بیگمک، قدرت ارزها و حتی اندازه اقتصادها را میسنجد.
اکونومیست برای اینکه شاخص بیگمک را محاسبه کند ابتدا قیمت برگر را جمعآوری میکند. این اطلاعات از 59کشور به دست میآید که 94درصد از تولید جهان را بر دوش دارند. در هند این شاخص به ماهاراجهمک تغییر نام داده که به جای گوشت گاو از گوشت مرغ در آن استفاده شدهاست. در نهایت برخی از برگرها که به دلار محاسبه شدهاند در برخی از نقاط بسیار ارزانتر هستند. در امریکا قیمت یک بیگمک به طور متوسط 5.04دلار است. در مقال در هنگکنگ قیمت آن حدود 2.50دلار است. دلایل بسیار زیادی وجود دارد که ارزان بود یک بیگمک در هنگکنگ نسبت به امریکا را توجیه میکند. اصلیترین دلیل این است که ارز هنگکنگ ارزش کمتری دارد و البته دولت نیز ارزش آن را پایینتر نگه میدارد. به این ترتیب این شاخص به همین راحتی به وسیلهای برای مقایسه ارزش ارزهای کشورها تبدیل میشود. در مورد هنگکنگ این شاخص نشان میدهد که ارز آن ارزشی بسیار پایین دارد.
ارزهایی که روی برگر، کمارزش میشوند
وقتی ارزها در مقیاس برگر سنجیده میشوند بسیاری از آنها در برابر دلار، کمارزش به نظر میآیند. یورو نیز 17درصد از ارزش خود را در این اندازهگیری از دست میدهد. ین بیش از 30درصد از ارزش خود را روی برگر از دست میدهد. از همه جالبتر این است که بیگمک در اقتصادهای نوظهور بسیار ارزان به نظر میآید. در آفریقای جنوبی و مالزی این جریان بیش از سایر نقاط خودش را نشان میدهد. واقعیت این است که با این اندازهگیری تنها سه ارز هستند که با ارزش به نظر میرسند. یکی ارز سوئد است که ارزش آن 4درصد بیشتر است؛ دیگری ارز نروژ است که 9درصد ارزش بیشتری دارد. از سوئیس که از همه بیشتر است و ارزش آن 31درصد است. البته وقتی همه ارزها خیلی ارزان باشند یعنی دلار خیلی قوی است. اما طبق همین شاخص بیگمک، دلار 56درصد از ارزشی که باید داشته باشد، کمتر است. البته این به معنای سقوط این ارز نیست بلکه صرفاً اساس اقتصادی را نشان میدهد.