سونیا اندیش، عضو هیات رئیسه اتاق تبریز/عکس: زهرا رمضانی
اتاق تبریز، اولین اتاق ایران است و قدمت ۱۰۴ ساله دارد، طی بیش از یک قرنی که از تاریخ تاسیس اتاق تبریز میگذرد تا الان، من اولین خانمی بودهام که توانستهام به این اتاق وارد شوم و به عضویت هیئت رئیسه اتاق تبریز درآیم. الان هم تنها خانم اتاق تبریز هستم.» سونیا اندیش، عضو هیئت نمایندگان اتاق ایران، چنین از حضور خودش در پارلمان بخش خصوصی برای «پایگاه خبری اتاق ایران» روایت میکند. او درباره سختیهای حضورش به عنوان یک زن در هیئت رئیسه اتاق تبریز میگوید:«من با سختیها کنار آمدهام و میدانم باید با توانمندی خودم این سختیها را آسان کنم. آقایان باید متوجه شوند که کار با خانمها، با کار با آقایان هیچ تفاوتی ندارد.»
بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران، نرخ مشارکت اقتصادی زنان در کل کشور 12.8 درصد و نرخ بیکاری آنها نیز19.7 درصد است. بررسی آمار نرخ مشارکت اقتصادی در زمستان سال گذشته به تفکیک استانها نشان میدهد زنان اردبیلی دارای بیشترین نرخ مشارکت اقتصادی هستند. به طوری که 22.2 زنان این استان آماده به کار هستند، اما از این بین 20.4 درصد آنها نتوانسته اند کاری پیدا کنند. بعد از اردبیل، زنان یزدی با 19.5 درصد رتبه دوم بالاترین نرخ مشارکت اقتصادی را به خود اختصاص داده اند، اما 27.9 درصد از این افراد بیکار هستند که باعث شده استان یزد در جایگاه چهارم بیکاری زنان (هم جایگاه با کردستان) قرار بگیرد. بررسی نرخ بیکاری زنان نیز در استانهای مختلف حاکی از آن است که کهگیلویه و بویراحمد با 35.2 درصد بیشترین جمعیت زنان بیکار را به خود اختصاص داده است. سپس استان گلستان با 30.7 درصد دومین استان است که جمعیت زنان بیکار در آن بالاست.
با وجود بالا بودن نرخ بیکاری، در آزمونهای استخدامی نیز شکاف جنسیتی بزرگی وجود دارد. این شکاف به اندازهای بود که رئیسجمهوری دستور لغو آزمونهای استخدامی را تا زمان برطرف شدن آنها داد.
سونیا اندیش، درباره این اقدام رئیسجمهوری میگوید:«این اقدام بسیار مثبتی است و به فال نیک میگیرم. نگاه مسئولین کشور در رابطه با مشک بهرهگیری از نیمی از جمعیت جامعه، مثبت است. اما اینکه چطور تصمیمگیری شود و دستورالعملهای اجرایی چطور باشد، ادامه کار را تعیین میکند.حتما باید به بحث توانمندسازی زنان چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی، توجه بیشتری شود. کشورهایی از نظر اقتصادی و اجتماعی پیشرفت کردهاند که توانستهاند از نیمی از جمعیت جامعه که زنان هستند و توانمندند، استفاده کنند. متاسفانه این بخش بزرگ از نیروهای جامعه، در بسیاری از بخشها فراموش شده و برای توانمندسازی آنها اقدام نشده است.»
او ادامه میدهد:«زنان و مردان تفاوت آنچنانی ندارند. در بحثهای مدیریتی هم در بخشی از قسمتها، زنان در بخشی حوزهها تسلط دارند و مردان در بخش دیگری. ترکیبی از حضور آنها در زنجیره تولید و اشتغال به توسعه میانجامد.»
سونیا اندیش درباره کسبوکار خودش چنین روایت میکند:«من یک شرکت خدمات فنی و مهندسی دارم و در بخش صادرات مواد شیمیایی کار میکنم. مطمئنا با محدودیتهایی مواجه بودهام. اگر قرار باشد یک خانم به مسندی برسد، حداقل ده برابر بیشتر نسبت به یک آقا باید انرژی بگذارد.»
آخرین گزارش تفصیلی مرکز آمار ایران از وضعیت بازار کار مربوط به سال 93 میشود. بر اساس این گزارش، زنان ایرانی از مردان مدیرتر هستند. 9/2 درصد از جمعیت شاغل کشور، در گروه قانونگذاران، مقامات عالیرتبه و مدیران قرار دارند. اگرچه جمعیت مردان شاغل بیش از دو برابر زنان است، اما نسبت سهم آنها در گروه مدیریتی، کمتر از زنان است. 503 هزار و 69 نفر از مردان برابر با ۲/۹ درصد، مناصب ریاستی را برعهده دارند، در حالی که۳/۶ درصد از جمعیت زنان شاغل، یعنی 111 هزار و 999 نفر از آنها مدیر هستند.
مجمع جهانی اقتصاد هر سال گزارشی را در خصوص شکاف جنسیتی در جهان منتشر میکند. گزارش شکاف جنسیتی 2015 درباره ایران مینویسد:«ایران جزء 5 کشور جهان است که ضعیفترین عملکرد را در حوزه شکاف جنسیتی داشته است. در منطقه خاورمیانه نیز این کشور دومین عملکرد ضعیف را از نظر مشارکت و فرصتهای اقتصادی، و توانمندسازی سیاسی داشته است. در حوزه مشارکت اقتصادی کمتر از 36 درصد و در حوزه سیاسی نیز کمتر از 4 درصد از شکافهای جنسیتی در سال گذشته در این کشور بسته شدهاند. در مقایسه با سال 2006، این کشور هیچ پیشرفتی در هیچ زمینهای نداشته است. حتی در حوزه فرصتها و مشارکت اقتصادی، پسرفت نیز داشته و شکافهای جنسیتی بیشتری در ایران ایجاد شدهاند.»