اقتصاد ایران روزهای سختی را میگذراند و این کار نهادهای تصمیمساز را دشوار کرده است. با این حال، این پایان ماجرا نیست و هنوز راههای زیادی برای برونرفت از این وضعیت وجود دارد. کما اینکه مسئولان اقتصادی دولت در تلاش و تکاپو هستند تا با ارائه برنامههای جدید در حوزه سیاست داخلی و سیاست خارجی وضعیت کمی سر و سامان بگیرد.
این روزها، کاهش ارزش پول ملی یکی از مهم ترین مسائل اقتصادی پیش روی شهروندان است که ناشی از عوامل متعدد است که تاثیر ملموسی بر هزینههای جاری زندگی اقشار گذاشته است. نکتهای که قبلاً بارها مطرح شده و هر بار به دلایلی متوقف شده یا با کُندی پیش رفت است، شعار رونق تولید ملی است. چیزی که مورد اجتماع همه دستگاههای قانونگذار و اجرایی کشور نیز است اما در عمل با آنچه روی کاغذ است فاصله زیادی دارد.
در حالی که هنوز کارشناسان اقتصادی معتقدند یکی از مهمترین راههای رهایی از وضعیت فعلی اهمیت دادن به موضوع تولید داخلی است که در زمینههای مختلف از کالاهای اساسی گرفته تا مسکن و ساختمان ظرفیت بالایی برای آن وجود دارد. کما اینکه همین ظرفیت تولیدی باعث اشتغالزایی و افزایش درآمد مردم میشود به نحوی که در جبران کاهش ارزش پول موثر است.
هادی حقشناس، کارشناس مسائل اقتصادی در این باره میگوید: تقویت پول ملی رابطه مستقیم با تورم دارد و هرچقدر تورم کم باشد به صفر نزدیک شود، پول ملی تقویت خواهد شد.
به گفته وی، «اگر امروز پول ملی ما در مقابل سایر ارزها تصعیف شده به دلیل تورم است، اما تورم نیز خود معلول رشد نقدینگی است». کما اینکه رسالت دولتها در چنین شرایطی کنترل همین نقدینگی است.
حقشناس معتقد است: وقتی به هر دلیلی نقدینگی بیش از حدی میشود که متناسب با آن کالا وجود ندارد، قیمت کالاهای موجود افزایش پیدا میکند. حالا اگر رشد نقدینگی متناسب با تولید افزایش پیدا کند یا به عبارت سادهتر، ما بتوانیم تولید را به اندازه رشد نقدینگی افزایش دهیم آن زمان تورم نخواهیم داشت.
این کارشناس اقتصادی میگوید: اگر در اقتصاد ملی عرضه برای کالا و یا تولید برای افزایش عرضه کالا باشد آنگاه نباید از رشد نقدینگی هراس داشت، وقتی رشد نقدینگی بدون پشتوانه اتفاق میافتد نتیجه آن تورم میشود. بنابراین اگر در داخل کشور ظرفیت تولید افزایش پیدا کند حتما منجر به کاهش نرخ تورم خواهد شد.
وی اضافه میکند: به عنوان مثال، اگر الان قیمت مسکن افزایشی است، یک دلیل آن این است که عرضه مسکن متناسب با تقاضا نبوده است و وقتی عرضه مسکن بیش از تقاضاست و پول نقد زیادی هم وجود دارد، نتیجه این میشود که قیمت همه مسکنهای موجود در بازار افزایش پیدا میکند.
حقشناس یادآوری میکند: اقتصاد ایران به لحاظ ظرفیت و بزرگی جزو ۱۷ اقتصاد جهان است، اما این اقتصاد زمانی میتواند از بزرگی خود بهره بگیرد که بتواند ظرفیت بالقوه خود را به بالفعل تبدیل کند.
حق شناس ادامه میدهد: باز اگر به مثال مسکن برگردیم، میبینیم که مسکن یک کالای داخلی است و ربطی به خارج ندارد و هم مهندسان ایرانی توان تولید مسکن دارند و هم مصالح در ایران وجود دارد. به عبارت دیگر در واقع تجهیزات تولید ملی مسکن در داخل کشور موجود است و دانش فنی هم داریم؛ اما به دلیل برخی از اشکالات نظام اداری، عرضه مسکن دچار اختلال است. یعنی تقاضا وجود دارد و پول هم به هر دلیلی خلق شده، اما عدم تعادل در بازار مسکن منجر به تورم آن شده که راهکار آن تقویت کفه عرضه و تولید مسکن است که به معنای تقویت کفه تولید ملی است.
حقشناس تصریح میکند: اگر بتوانیم با ارائه برنامههایی هزینه تولید را کم کنیم، اقتصاد ایران قدرت خلق کالا و خدمات را پیدا میکند در غیر اینصورت، به این زودیها شاهد محقق شدن شعار رونق تولید ملی نخواهیم بود و همین بر افزایش تورم تاثیر میگذارد. چرا که یکی از دلایل عمدهای که در بازارهای مختلف تولید انجام نمیشود همین است که هزینه تولید در اقتصاد ایران بالا است و فعالان اقتصادی به امور دیگری روی میآورند.