پویش‌های آگاهی‌بخش، پویش‌هایی هستند که با هدف جلب توجهات افراد به موضوعات، مسائل و بحران‌های اجتماعی برنامه‌ریزی و اجرا می‌شوند. رویکرد اصلی ناظر بر این پویش‌ها به نحوی است که افراد جامعه در مقام کنشگران، به اقدامی دست بزنند و در جهت حل یا کاهش یک مسئلهٔ اجتماعی گام بردارند. همزمان با گسترش ضریب نفوذ شبکه‌های اجتماعی در بین اقشار و گروه‌های مختلف، این شیوه به‌عنوان ابزاری برای ترویج کنشگری در بین آحاد جامعه، عمومیت بیشتری یافته است. در ایران هم چند سالی است که شاهد راه‌اندازی پویش‌های مختلفی از سوی سمن‌ها، تشکل‌های مردمی و خیریه‌ها هستیم که هرکدام به سهم خود تلاش می‌کنند وجدان جمعی جامعه را متوجه یک مسئله یا مشکل اجتماعی کنند. برخی از این پویش‌ها، صرفاً آگاهی‌بخش هستند و برخی مستلزم اقدام عملی در جهت حل یا کاهش مسئله یا مشکل اجتماعی هستند. نکتهٔ قابل‌توجه این است که تحقیقات بسیاری نشان می‌دهند که افزایش آگاهی جامعه، لزوماً به تغییر اجتماعی نمی‌انجامد و برای ایجاد تغییر اجتماعی از طریق پویش‌های آگاهی‌بخش، پویش باید لزوماً افراد را به انجام اقدامی مشخص فراخواند. در غیراین‌صورت در حد یک آگاهی صرف باقی خواهد ماند، بی‌آن‌که به تغییر منجر شود.
کلاهی برای باران
پویش «کلاهی برای باران»، پویشی است که به همت «سازمان غیرانتفاعی واره» از اواسط مهرماه کار خود را آغاز کرده است. هدف پویش، بافت ۵۰۰ عدد کلاه برای کودکان مهاجر افغانستانی پناهآورده به ایران است. بحران انسانی ناشی از بحران سیاسی کشور افغانستان، علت اصلی شکل‌گیری این پویش بود؛ بحرانی که به داخل مرزهای افغانستان محدود نماند و کشور ما نیز همچون همیشه، به‌زودی به یکی از مقاصد افغانستانی‌های بیجا شده بدل شد. مدتی است مرزهای شرقی ایران هر روزه شاهد حضور صدها نفر از عزیزان است؛ کسانی که به‌قصد گذر از مرزها و ورود به ایران، خانه و کاشانه را رها کرده‌اند اما شانس یار همگی‌شان نیست. بسیاری از آنان به‌اصطلاح «رد مرز» می‌شوند و به داخل افغانستان برگردانده می‌شوند و تعدادی (که نامشخص و غیردقیق است) به هدف می‌رسند و «مهاجر غیرقانونی» نام می‌گیرند. بسیاری از این افراد، زندگی همراه با ترس شناخته شدن و بازگردانده شدن به کشور مبدأ را به زندگی در موطن خود ترجیح می‌دهند. برساخت این بحران انسانی که در بسیاری از موارد لابلای مناسبات سیاسی گم می‌شود و کمتر محل توجه قرار است، یکی از اهداف پویش کلاهی برای باران را شکل می‌دهد.
ترمیم سرمایهٔ اجتماعی
از سوی دیگر، به اتکا آمار محدود موجود و اذعان کارشناسان حوزهٔ اجتماعی، یکی از چالش‌های جدی جامعه ایران، امروز کاهش مشارکت‌های اجتماعی و به‌تبع آن، کاهش اعتماد و سرمایهٔ اجتماعی است؛ مسئله‌ای که هزینه‌های اجتماعی بالایی را بر نظام اجتماعی در کوتاه‌مدت و بلندمدت تحمیل می‌کند. دلایل متعددی در ایجاد این بحران مؤثرند که در اینجا محال پرداختن به آن‌ها وجود ندارد اما یکی از اصلی‌ترین علل، فقدان بسترهای مناسب برای مشارکت همهٔ اقشار و گروه‌های جامعه است. فارغ از میزان اثربخشی مؤسسات خیریه، سمن و سازمان‌های مردم‌نهاد فعال در ایران، میزان نفوذ این سازمان‌ها در بین تمامی اقشار و گروه‌های مختلف اجتماعی محدود و عمدتاً مبتنی بر مشارکت‌های مالی و تأمین مالی پروژه‌های این است و با مشکل کمبود بسترهای مشارکت توانمندساز روبه‌رو هستیم. به همین دلیل، همهٔ افراد مخاطب پویش کلاهی برای باران، هستند؛ بدون هیج محدودیت و قیدی از نظر میزان تحصیلات، وضعیت تأهل، وضعیت اشتغال و …. در نگاه اول شاید به نظر برسد که این پویش، ویژهٔ زنان است اما شیوه‌های دیگری به جز بافتن، برای مشارکت مردان نیز مدنظر قرار گرفته است. به طور مثال مردان مشارکت‌کننده در پویش، در تأمین هزینه‌های پویش (از جمله خرید کاموا) مشارکت کردند و یا از طریق اطلاع‌رسانی پویش، آن را گسترش دادند.
سفیران بدون مرز
پویش کلاهی برای باران، ۲۰ مهرماه کار خود را آغاز کرد. همزمان با آغاز پویش، کار ِشناسایی کودکان با کمک پویش‌ها و تشکل‌های مردمی فعال در این خصوص، نیز آغاز شد. بخشی از این کودکان با حمایت فعالان مدنی در تهران و مشهد اسکان داده شده‌اند و بخشی دیگر در شهرهای مرزی منتظر ورود به ایران هستند. مشارکت ۶۰ نفر بافنده در مدت ۲۷ روز ازآغاز پویش، باعث شد ۵۰ درصد اهداف پویش محقق شود و اکنون ۲۵۰ عدد کلاه بافته شده و آمادهٔ هدیه دادن به کودکان پناهجو باشد. رویکرد این پویش از آن جهت ارزشمند است که فارغ از ملیت، جنسیت و مذهب شکل گرفته و در حالی بیش از ۶۰ بانوی بافنده را در گروه‌ها و شهرهای مختلف با خود همراه کرده که بخش زیادی از این بافندگان، خود درگیر مشکلات فراگیر اقتصادی و اجتماعی هستند، اما به‌درستی درد همسایه را عمیق‌تر و بزرگ‌تر از درد خود می‌دانند و برای کاهش آن تلاش می‌کنند. سفیران بدون مرزی که همان‌گونه که از نامشان پیداست، مرز و جغرافیا نمی‌شناسند و به انسانیت دل بسته‌اند. خط‌کشی‌های سیاسی را عامدانه نادیده می‌گیرند تا به جهانی بزرگ‌تر، انسانی‌تر و عادلانه‌تر نزدیک شوند. در این فصل سرد، وجود چنین انسان‌هایی گرمابخش لحظات پاییزی ماست. همراهشان باشیم.
همراه شو عزیز
شما هم می‌توانید بخشی از این پویش انسان‌دوستانه باشید. برای مشارکت در پویش کلاهی برای باران می‌توانید:
بافنده باشید و کلاه ببافید.
بافنده معرفی کنید.
در تأمین هزینهٔ کاموا، مشارکت کنید.
پیام پویش را نشر دهید تا به دست افراد بیشتری برسد.
به تعداد محدودی کلاه برای فروش بافته شده است. با هر کلاهی که شما می‌خرید، می‌توان ۳ کلاه به کودکان افغانستانی پناهجو هدیه داد.
برای مشارکت در این پویش با اینستاگرام سازمان غیرانتفاعی واره به نشانی Vareh_network ارتباط بگیرید یا با ایمیل s.sh1362@gmail.com در تماس باشید.