وحید شقاقی شهری
عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی معتقد است: شفاف نبودن بودجه شرکت‌های دولتی، افزایش بالای درآمدهای مالیاتی بدون افزایش پایه‌های جدید مالیاتی و تداوم ممزوج بودن بودجه ریالی و دلاری از نکات منفی لایحه بودجه 1401 است.
وحید شقاقی شهری در گفت‌وگو با «پایگاه خبری اتاق ایران» گفت: به نظر می‌رسد کاهش ردیف‌ها در بودجه‌ریزی، برنامه محور شدن لایحه و افزایش اتکا به درآمدهای مالیاتی، کاهش انتشار اوراق مالی اسلامی برای پوشش هزینه‌های جاری از نکات مثبت لایحه بودجه 1401 است.
او گفت: نکته مثبت دیگر اینکه میزان قیمت نفت در سال آینده قطعاً بالاتر از 60 دلاری است که دولت در لایحه بودجه پیش‌بینی کرده است و در بسیاری از پیش‌بینی‌ها قیمت آن 100 دلار در نظر گرفته‌شده است. اما بودجه نکات منفی جدی دارد.
شقاقی شهری با اشاره به نکات منفی لایحه بودجه 1401 بیان کرد: متأسفانه بودجه شرکت‌های دولتی در این لایحه شفاف نبوده و پر از ابهام است. همچنین در این بودجه شاهد اصلاحاتی در صندوق‌های بازنشستگی نیستیم و صرفاً دو سال سن بازنشستگی افزایش‌یافته است که البته خود این تصمیم محل شبهه است که آیا در لوایح بودجه می‌توان سن بازنشستگی را افزایش داد یا خیر؟ و در این صورت تکلیف افرادی که سال آینده قرار است بازنشسته شوند چه خواهد بود.
او با تأکید بر اینکه افزایش معنادار در درآمدهای مالیاتی در بودجه 1401 بدون افزایش پایه‌های جدید مالیاتی فشار سنگینی را بر مصرف‌کننده و تولیدکننده وارد خواهد کرد ادامه داد: متأسفانه دولت هنوز نتوانسته پایه‌های مالیاتی جدید مانند مالیات بر عایدی سرمایه یا مالیات بر خانه‌ها و خودروهای لوکس را عملیاتی و محقق کند.
شقاقی شهری تأکید کرد: مالیات بر خانه و خودروهای لوکس ذیل مالیات بر ثروت است و دولت به‌جای آنکه دو جز از این پایه مالیاتی (یعنی مالیات بر خانه‌ها و خودروهای لوکس) را در لایحه بگنجاند باید تلاش می‌کرد، درآمدهای مالیات بر ثروت در بودجه سال آینده در قالب یک بسته سیاستی ارائه شود.
به گفته او ممزوج بودن بودجه دلاری و ریالی در کنار هم از دیگر نکات منفی بودجه 1401 است. شقاقی شهری دراین‌باره گفت: این لایحه در مورد سرانجام برجام دو دل است. در مواردی سعی کرده با رویکرد رفع تحریم‌ها و در مواردی با رویکرد تداوم تحریم‌ها برخورد کرده است. لذا بهتر بود لایحه دو سناریویی تدوین می‌شد. دولت برای سال آینده فروش یک میلیون و 200 بشکه نفت در روز با قیمت 60 دلار و نرخ تسعیر ارز 23 هزار تومان پیش‌بینی کرده است. این نشان می‌دهد بودجه دلاری و ریالی کنار هم دیده شده است.
او ادامه داد: ایراد همیشگی ما همین است که نفت را در لایحه بودجه قرار داده‌ایم. در حالی که نفت و قیمت آن، نرخ تسعیر ارز، میزان صادرات نفت و سهم صندوق توسعه ملی همه جز احتمالات و عدم قطعیت‌هاست. گاهی میزان صادرات را بالا در نظر گرفتیم و محقق نشده و گاه قیمت نفت را بالاتر دیده‌ایم و باز محقق نشده و این موضوع اثر خود را در بودجه گذاشته است.
شقاقی شهری گفت: باید بودجه دلاری از ریالی جدا شود و بودجه ریالی مبتنی بر مالیات، اوراق، مولدسازی دارایی‌های دولت و واگذاری‌های دارایی‌های سرمایه‌ای و مالی و فروش اموال دولت دیده شود. بودجه دلاری هم باید به شرط تحقق برای تکمیل و توسعه زیرساخت‌ها و پروژه‌های عمرانی استفاده شود.
او تأکید کرد: اما سال‌هاست بودجه ریالی و دلاری را کنار هم می‌آوریم و این به کسری بودجه و خطا در برآورد درآمدها دامن زده و استحکام بودجه‌ریزی را زیر سؤال می‌برد.
استاد اقتصاد دانشگاه خوارزمی با بیان اینکه بازار سرمایه به عنوان دماسنج اقتصادی کشور واکنش منفی نسبت به بودجه نشان داده است گفت: دو سیاست حذف ارز ترجیحی و همچنین افزایش بالای درآمدهای مالیاتی بودجه 1401 را تورم‌زا خواهد کرد.
شقاقی شهری بیان کرد: حذف ارز ترجیحی 7 کالای اساسی بدون مدیریت صحیح شوک تورمی به همراه خواهد داشت و اگر یارانه‌ها پوشش افزایش قیمت ناشی از حذف ارز ترجیحی را ندهند می‌تواند فشار تورمی شدیدی را به مردم تحمیل کند.