شورای روسای اتاق‌های سراسر کشور در تازه‌ترین نشست خود، میزبان معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه و رئیس سازمان توسعه تجارت بود. در این جلسه سیاست‌های تجاری کشور، راهکارها و پیشنهادهای بخش خصوصی برای بهینه سازی این حوزه مطرح و بررسی شد.
به اعتقاد روسای اتاق‌های سراسر کشور آنچه در حوزه تجارت خارجی باید مورد توجه دستگاه‌های تصمیم‌ساز قرار بگیرد، یکپارچگی و انسجام بین متولیان موضوع است، متاسفانه نبود هماهنگی لازم بین این دستگاه‌ها موجب سخت و پیچیده شدن روند تجارت در کشور شده است.
بنابراین مهم‌ترین خواسته روسای اتاق سراسر کشور از وزارت خارجه و سازمان توسعه تجارت، اتخاذ سیاست‌های هماهنگ و اجرای دقیق آن در حوزه تجارت خارجی بود.
تاکید بر نقش‌آفرینی بیشتر بخش خصوصی در صحنه تجاری کشور
در ابتدای این نشست، غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران با اشاره به اینکه هر چه رابطه اقتصادی با کشورها بیشتر باشد، روابط سیاسی عمیق‌تر است، گفت: در حال حاضر ایران با توجه به شرایط حاکم، توسعه مناسبات تجاری خود با سایر کشورها به ویژه همسایگان و کشورهای منطقه را در اولویت قرار داده است.
بر اساس اظهارات او در بین بخش خصوصی این انتظار وجود دارد که فعالان اقتصادی نقش موثری در ایجاد، تقویت و حفظ روابط اقتصادی با سایر کشورها ایفا کنند، چراکه قادر به انجام اموری هستند که دولت نمی‌تواند آن مسائل را اجرایی کند. پس باید از این ظرفیت قابل توجه استفاده شود.
رئیس اتاق ایران با اشاره به توافق با وزیر امور خارجه در ابتدای تشکیل دولت سیزدهم مبنی بر تشکیل یک کمیته مشترک با بخش خصوصی، از بی‌توجهی نسبت به اجرای آن انتقاد کرد. او همچنین حضور هیات‌های تجاری در سفرهای رئیس جمهور و وزرا به کشورهای مختلف را علامت مثبتی توصیف کرد که می‌تواند بسیار اثرگذار و انگیزه‌بخش باشد.
شافعی در ادامه به حضور و مشارکت اتاق‌های مشترک، اتاق‌های مرزی و استانی در روند برگزاری نشست‌های کمیسیون مشترک، اشاره و تاکید کرد: لازم است نظرات فعالان اقتصادی پیش از مذاکرات و توافق با کشورهای هدف دریافت شود.
رئیس اتاق ایران همچنین با تاکید بر لزوم ارتقای سطح مشارکت بخش خصوصی در صحنه اقتصادی از حذف این بخش در روند واردات کالاهای اساسی انتقاد کرد.
او ادامه داد: در شرایط حذف ارز ترجیحی و از بین بردن رانت ناشی از تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی، واردات کالاهای اساسی به دو شرکت خاص سپرده و بخش خصوصی از این پروسه حذف می‌شود. این چه استراتژی است؟ چرا به جای اینکه میدان بیشتری به بخش خصوصی داده شود مدام آن را محدود می‌کنند.
در ادامه روسای اتاق‌های سراسر کشور ضمن تاکید بر تسهیل روند تجارت از لزوم حمایت بیشتر دولت از صادرکنندگان سخن گفتند.
در این راستا محسن احتشام، رئیس اتاق بیرجند با ابراز امیدواری که هر سفار‌ت‌خانه به محلی برای حمایت از تجار و بازرگانان تبدیل شود، صادرات به افغانستان و درگیری‌های موجود برای برگشت ارز حاصل از صادرات را مورد توجه قرار داد و گفت: فاصله قیمتی بین ارز نیمایی و ارز آزاد باید کاهش پیدا کند تا بتوانیم ارز را در اختیار واردکننده قرار دهیم و این چرخه بهتر دنبال شود.
مهدی بخشنده، رئیس اتاق قزوین نیز با بیان اینکه فضای تجاری کشور واقعی‌تر شده است، استفاده از ظرفیت رایزنان بازرگانی را ضروری خواند و تمرکز سازمان توسعه تجارت بر این مهم را قابل تقدیر خواند.
این فعال اقتصادی واگذاری روند برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی به اتاق‌ها را خواستار شد و بر تسهیل شرایط صدور روادید برای تجار از طریق رایزنی‌های دولتی تاکید کرد.
همچنین عبدالله مهاجر دارابی، رئیس اتاق ساری از عدم توفیق در روند اعزام و پذیرش هیات‌های تجاری در طول چند سال گذشته به دلیل پیگیری نکردن توافق‌ها و مذاکراتی که صورت می‌گیرد، سخن گفت و تاکید کرد: ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های خوبی در کشورهای همسایه برای تقویت سطح همکاری‌ها وجود دارد؛ اما بهره کافی نمی‌بریم. رایزن بازرگانی در کشورهای هدف و میزان اثرگذاری آن بسیار مهم است به ویژه در برخی کشورها مانند روسیه که چند رایزن نیاز است تا بتواند کل توان و امکانات موجود در این کشور را پوشش دهند.
این فعال اقتصادی خاطرنشان کرد: بخش خصوصی بازوی توانمند دولت برای گسترش صادرات است. متاسفانه چنین باوری نسبت به بخش خصوصی در بدنه دولت وجود ندارد.
در ادامه جبار کیانی‌پور، رئیس اتاق یاسوج پیشنهاد ایجاد نمایندگی وزارت خارجه در استان کهگیلویه و بویراحمد را مطرح و از ضعف جدی حضور ایران در اکسپوی ۲۰۲۰ انتقاد کرد. به اعتقاد او برای حضور در رویدادهای بین‌المللی باید قدرتمندتر برنامه‌ریزی کرد.
جمال رازقی، رئیس اتاق شیراز نیز با توجه به وضعیت اقتصادی و نرخ ارز فعلی از صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی که دچار مشکل شده است، سخن گفت. بر اساس گفته او نرخ‌ها به هیچ وجه قابل رقابت نیست.
در بخش دیگری از جلسه ناصر بیکی، رئیس اتاق اراک از بی‌برنامگی و نبود انسجام در سیاست‌گذاری‌های خارجی سخن گفت و تصریح کرد: تجارت خارجی کشور متولیان زیادی دارد و انسجام و هماهنگی لازم بین آنها دیده نمی‌شود. این تضادها و مغایرت‌های قانونی مانع تجارت می‌شود که باید برای آن راه‌حل ارائه داد.
او بر لزوم ارائه آموزش‌های تخصصی در حوزه تجارت بین سفرا و رایزنان تاکید و تصریح کرد: وزارت امور خارجه باید به کمک بانک اطلاعاتی درباره ظرفیت‌ها، توانمندی‌ها و رویدادهای داخلی و خارجی در ارتباط مستمر و موثر با فعالان اقتصادی باشد.
یونس ژائله، رئیس اتاق تبریز، پیشنهاد تعیین یک متولی مشخص و تدوین برنامه جامع تجاری موردتوافق بخش خصوصی و دولت را ارائه داد و گفت: توسعه روابط تجاری با برنامه‌ریزی، مطالعه و تقسیم کار دقیق امکان‌پذیر است. این فعال اقتصادی اعتقاد دارد متولی هر امر باید مشخص باشد در غیر این صورت موفق نخواهیم بود.
به باور او سفیر و رایزن بازرگانی به تنهایی نمی‌توانند کاری کنند قبل از هر چیز به برنامه نیاز داریم.
محمد امیرزاده، نایب‌رئیس اتاق ایران یکی لازمه‌های اصلی را در پروسه تجارت، آموزش و آگاهی از اخلاق تجارت عنوان کرد. به اعتقاد او این چنین رویکردی در بین سفرا و رایزنان نیز باید وجود داشته باشد.
پرهام رضایی، رئیس اتاق کرج یکی از عمده مشکلات را در عدم استفاده بهینه از زیرساخت‌های فرودگاه پیام دانست و خواستار پیگیری حل مسایل مربوط به تامین سوخت لازم در این فرودگاه شد.
به باور او استان البرز این توانایی را دارد که در صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی به روسیه، عملکرد مناسبی داشته باشد.
همچنین عبدالحکیم ریگی، رئیس اتاق زاهدان از مشکلات موجود در صادرات به پاکستان سخن گفت. او خواستار تسهیل شرایط صدور روادید برای تجار برای دو کشور شد.
این عضو هیات نمایندگان اتاق ایران از سفر هیات پاکستانی به زاهدان در هشتم خرداد خبر داد.
علی‌اصغر جمعه‌ای، رئیس اتاق سمنان تدوین استراتژی توسعه تجاری با نگاهی جامع را خواستار شد. او قابل پیش‌بینی بودن و برنامه داشتن درباره تجارت با دنیا و مناطق مختلف را یکی از اولویت‌ها دانست.
از حضور هیات‌های تجاری همراه رئیس‌جمهور در سفرها استقبال می‌کنیم
در واکنش به نقطه‌نظران فعالان اقتصادی، مهدی صفری، معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه از سفارت‌خانه‌ها به عنوان دیدبان‌های نظام یاد کرد و گفت: در تلاشیم سطح کیفیت دیدبان‌های خود را ارتقا دهیم. در این بین تلاش داریم از فعالان بخش خصوصی به عنوان رایزن بازرگانی استفاده کرده و این افراد را به کشورهای هدف اعزام کنیم. البته در این بین آموزش را سرلوحه عمل خود قرار دادیم و رایزنان را قبل از اعزام برای آشنایی با ظرفیت‌های استانی به مناطق مختلف می‌فرستیم.
او از نهایی شدن ساخت پل آستارا تا انتهای شهریور خبر داد و گفت: این پروژه ۵۰ سال است که ناتمام مانده بود. امیدواریم تا انتهای شهریور تمام شود و در تسهیل تجارت با روسیه موثر باشد.
این مقام مسئول از پیگیری موضوعات از سوی وزارت خارجه خبر داد و گفت: برقراری پروازهای مستقیم با کشورهای مختلف از جمله ارمنستان که به زودی ۲۰ پرواز به آن اضافه می‌شود از اقدامات وزارت خارجه است و معتقدیم ارتقای روابط اقتصادی به بهبود سطح مناسبات سیاسی کمک می‌کند.
او از همراهی رئیس جمهور توسط هیات بخش خصوصی در سفرهای پیش‌رو استقبال کرد و گفت: هماهنگی‌ها در این ارتباط انجام می‌شود، چراکه معتقدیم مشارکت بخش خصوصی در این حوزه بسیار موثر است.
معاون وزیر امور خارجه از توجه دولت به کشورهای جدید برای ایجاد بازارهای صادراتی متنوع‌تر خبر داد و در این بین کشورهای آفریقایی را یک هدف مهم دانست.
صفری در انتها از روسای اتاق‌ها خواست که ارتباط مستمر خود را با معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه حفظ کنند.
پیشنهاد طراحی سازوکار رتبه‌بندی صادرکنندگان با مشارکت سازمان توسعه تجارت و اتاق ایران
علیرضا پیمان‌پاک، رئیس سازمان توسعه تجارت حضور هیات‌های تجاری در سفر وزرا را یکی از استراتژی‌های کلی دولت عنوان کرد که بدون شک مورد توجه است.
او همراهی بخش خصوصی را خواستار شد و برقراری ارتباط موثر بین دولت و بخش خصوصی را ضروری خواند و در این راستا طراحی سازوکاری برای تقویت این ارتباط و ایجاد سامانه‌ای به منظور رتبه‌بندی دقیق صادرکنندگان از طریق ابزارهای موجود با مشارکت سازمان و اتاق را پیشنهاد داد.