ویتنام، مالزی و تایلند به انرژی ما نیازمند هستند

رویکرد آسیامحور در سیاست خارجی ایران رویکردی کم هزینه و پرسود می تواند باشد. از این منظر که آسیا به عنوان بزرگترن قاره جهان، پرجمعیت ترین و پهناورترین سرزمین ها را در خود جای داده است و دارای گروه ها و سازمانهای همکاری متعددی است که ورود به آنها هم از بعد امنیتی و استراتژیک قابل تحلیل است و هم از بعد اقتصادی. از این رو که ایران با هر منطقه ای که بتواند روابط مسالمت آمیزی برقرار کند و منبع فروش امن انرژی معرفی گردد امنیت سرمایه گذاری در آن افزایش یافته و اقبال روزافزونی را در پیشبرد سیاستهای اقتصادی خواهد داشت.

در این باره با محسن پاک آیین، سفیر اسبق کشورمان در تایلند و کارشناس این حوزه گفتگو کرده ایم که از نظر می گذرانید.

رئیس جمهوری ایران سفر خودشان را با رفتن به ویتنام اغاز کردند و بعد از حضور در مالزی به تایلند جهت شرکت در اجلاس همکاری آسیایی خواهند رفت. نظرتان را در مورد این سفر بفرمایید.

سفر رئیس جمهور به سه کشور آسیایی در مسیر تقویت سیاست نگاه ایران به شرق قابل تفسیر است. نگاه به شرق مدتهاست که در سیاست خارجی ایران مطرح شده است به این معنا است که ایران می تواند جایگاه بهتری از روابط خود با کشورهای آسیایی را مطرح و تعریف کند. در نگاه به غرب به علت نگاه منفعت طلبانه و گاه سلطه طلبانه آنها به جهان، غالبا نوع روابط غربی ها با کشورهای دیگر با کم اعتمادی و گاه بی اعتمادی همراه است. شواهد این موضوع هم موجود است. اما نگاه به شرق یعنی نگاه به آسیا به عنوان بزرگترین قاره جهان، قاره ای که تشنه انرژی است و ایران می تواند انرژی آنها را تامین کند و از طرفی ایران هم دنبال تکنولوژی های نو وشرکای تجاری است می تواند از قابلیت های موجود در این کشورها استفاده کند.

نگاه به شرق در سیاست خارجی ایران نگاه مثبتی است که می تواند در سیاست خارجی دولت یازدهم گنجانده و دنبال گردد. موضوع دیگری که وجود دارد کشورهای آسیایی و کشورهایی که به عنوان مقصد سفر آقای روحانی قرار دارند از این لحاظ قابل بررسی هستند که این کشورها همراهی خوبی با ایران داشته اند و مشکلات عدیده ای را در دوران تحریم برای ایران ایجاد نکرده اند و همچنین بازار مطمئنی برای فروش انرژی ایران هستند. از طرف دیگر ایران می تواند در مقاطع مختلف روی حمایتهای سیاسی کشورهای گروه «آ.سه.آن» و کشورهایی که قرار است به آنها سفر شود حساب کند.

هدف روحانی در قسمتی از سفرش شرکت در اجلاس سران گفت و گوی آسیایی است. رئیس جمهور می تواند در حاشیه اجلاس با سران کشورهای دیگری هم دیدار کند. این اجلاس را چگونه ارزیابی می کنید؟
ما شاهد این بودیم که آسیایی ها با ما بر مبنای احترام متقابل رفتار می کنند و دنبال دخالت در سیاستهای داخلی ما نبوده اند و از جمیع جهات می توان گفت سیاست نگاه به شرق سیاست درستی است که دنبال می شود. شرکت آقای روحانی در دومین اجلاس سران گفت و گوی همکاری آسیایی رویکرد اجرایی ما در نگاه به شرق است. این اجلاس اهمیت زیادی دارد و با اینکه در سال 1381 تاسیس شده است اما برای دومین بار است که در سطح سران کشورها تشکیل می شود. ایران در سال 83 به عضویت آن در آمده است که این موضوع تحول مثبتی برای ایران در راستای ارتباطات خود بوده است. ایران اکنون می تواند از طریق فعال شدن در مجمع گفت و گوی آسیایی پل ارتباطی کشورهای منطقه و کشورهای آسیایی باشد، همچنین ایران می تواند با افزایش همکارهای اقتصادی با بازار چهارصد میلیون نفری آ.سه.آن و آسیا رابطه برقرار کند و از ابعاد مهم محیط زیستی، فرهنگی، گردشگری، انتقال تکنولوژی و فروش نفت و گاز به آن نگاه کند. ایران می تواند نگاه اقتصادی خاصی به این منطقه داشته باشد و با توجه به اینکه 34 کشور مهم در این مجمع عضویت دارند فرصت های جدیدی را در آسیا بوجود بیاورد.

آسیایی ها در رابطه با بعضی موضوعات بویژه موضوعات منطقه ای، بحران ها و حوادث مختلف چه نظرات و مواضعی دارند. نظرات متضاد یا همسو با ایران؟

این نکته بسیار مهم است که از لحاظ سیاسی، عمده این کشورها همسویی زیادی با ایران دارند و در ارتباط با مسائل مختلف جهان و بحرانهایی که در غرب آسیا در رابطه با تروریسم و حل بحرانهای منطقه ای مانند سوریه وجود دارد تضاد مواضع وجود ندارد. معمولا کشورهای آسیایی به مانند ایران اعتقاد دارند که کشورهای خارجی و بیگانه نباید در موضوع تغییر دولتها دخالت داشته باشند و مردم باید سرنوشت خود را تعیین کنند. در ارتباط با حوادث یمن این کشورها نگاه همسویی با ایران دارند و خواستار این هستند که این جنایات و کشار مردم بی گناه متوقف شود. لذا از بعد سیاسی بخصوص رویکردی که ایران و رئیس جمهور آن در خصوص مقابله با خشونت و تروریسم دارد یک فرصت جدیدی است که می تواند ایران روابط خودش را کشورهای آسیایی تقویت کند و اهداف خودش را محقق کند.

شما در گذشته در تایلند بودید و روابط ایران و تایلند را زیر نظر داشته اید. نظرتان در مورد تایلند و روابط پیش رو چیست؟

بطور خاص در روابط ایران با تایلند، این دو کشور با همدیگر روابط تاریخی زیادی داشته اند که از حدود 400 سال پیش بر میگردد که مبادلات و رفت و آمدهایی وجود داشته و این در حافظه تاریخی دو کشور وجود دارد. امروز ایران و تایلند می توانند از لحاظ اقتصادی مکمل همدیگر باشند. تایلند برای توسعه صنعت خود نیازمند انرژی است و ایران به نوعی می تواند با تایلند وارد سرمایه گذاری های مشترک شود در حوزه های نفت و گاز، صنعت خودرو و قطعات، و کشاورزی نوین که فرصت های مهمی برای هر دو طرف است. با توجه به اینکه تایلند اولین کشور تولید کننده برنج جهان است، در زمینه مبادلات محصولات کشاورزی مذاکرات خوبی می تواند انجام شود.  در پسا برجام و فضای مثبت بعد از آن که فضای خوبی برای همکاری ها بوجود آمد که یک هیات بلند پایه اقتصادی با ریاست معاون نخست وزیر به ایران آمدند که نشانگر علاقمندی تایلندی ها به گسترش روابط با ایران است. تایلند نه تنها برای ایران بلکه برای غرب آسیا اهمیت فراوانی قائل است. در این منطقه که 13 نمایندگی سیاسی وجود دارد و در کشورهای گفت و گوی همکاری آسیا و جنبش عدم تعهد و گروه 77 با غرب آسیا ارتباط دارد. تایلند و کشورهای غرب اسیا به ایران به عنوان پل ارتباطی آسیا و اروپا نگاه ویژه ای می تواند داشته باشد. در زمینه سیاسی نیز در راستای ابعاد مختلف به مانند خشونت و تروریسم، قاچاق مواد مخدر، قاچاق انسان و حوادث و بحرانهای منطقه ای همسویی وجود دارد. اخیرا تایلند حدود صد میلیون دلار به اردن و لبنان بطور جداگانه کمک کرده است برای پناه دادن به پناهجویان سوری و در همین مسیر هزار دلار هم کمک کرده است به مردم یمن که نشان از همسویی سیاست با ایران دارد.

سفر به دو کشور دیگر یعنی ویتنام و مالزی را چگونه ارزیابی می کنید؟
سفر به ویتنام از لحاظ اینکه ویتنام کشوری مترقی است و از اعضای اصلی غیرمتعهد ها است و از لحاظ اقتصادی بشدت در حال توسعه است مهم و ضروری است و کارشناسان مختلف باید ظرفیت ها و پتانسیل های هر کدام از کشورها را بطور جداگانه مورد ارزیابی قرار داده و از دوران گشایش روابط در فضای پسا برجام استفاده کنند. از طرف دیگر مالزی از دیر باز کشور دوست ایران محسوب می شده است.  ایران در سازمان همکاری های اسلامی ارتباطات خوبی با این کشور دارد، کشوری مسلمان که با ایران دارای اشتراکات فراوانی است. مالزی دارای تکنولوژی و اقتصاد با درهای باز است که می تواند شریک ایران در منطقه جنوب شرق آسیا باشد. در مجموع از لحاظ اقتصادی این سفر، آغازی است برای دست یافتن به بازار چهارصد میلیون نفری آسه آن و سرزمینهای پر جمعیت این مناطق. به نظر می رسد با این سفر چشم انداز و آینده مناسبات ما با آسیا و آ.سه. آن روشن است و ما می توانیم شاهد تقویت سیاست نگاه به شرق در ایران باشیم. چرا ایران روابط خوبی را که در گذشته با مالزی داشت هم اکنون ندارد؟ روابط ما با مالزی در گذشته روابط خوبی بود.

مخصوصا در دوران ماهاتیر محمد که شرایط خوبی را شاهد بودیم. اخیرا روابط دو کشور دچار سوءتفاهماتی شده بود. اما در دوران جدید شاهد رفع مشکلات و سوءتفاهمات هستیم. سفیر جدیدی به مالزی فرستاده شده و چشم انداز خوبی برای رفع موانع وجود دارد. وقتی سفری در سطح رئیس جمهور انجام می گیرد به معنای رو به جلو بودن مناسبات و رفع مشکلات است. ایران و مالزی در مسیر تقویت مناسبات واشتراکات هستند و هر دو کشور می توانند با در پیش گرفتن دیپلماسی برد- برد و احترام به منافع متقابل ارتباطات مستحکم گذشته را احیا کنند که باید به انجام آن امیدوار بود.