محسن خلیلی عراقی، پدر صنعت ایران.
محسن خلیلی عراقی برای اولین بار شعلههای گاز را در خانههای ایرانی روشن کرد.گازی که در فرآیند استخراج نفت در میادین به آتش کشیده میشد، پس از ملی شدن صنعتنفت برای اولین بار توسط شرکت بوتان که برگرفته از نام شیمیایی همان گاز بود، به سیلندر یا کپسول منتقل شد تا برای مصرف خانگی مهیا شود.
خلیلی عراقی، خود چنین از شروع فعالیتهای صنعتیاش روایت کرده بود:«وقتی درسم تمام شد مرحوم پدرم عنوان کرد، آیا حاضری دست به دست هم بدهیم و استفاده گاز را در مملکت شروع کنیم؟ از آنجایی که در پالایشگاه آبادان کارآموزی سپری کرده بودم و در حد یک جوان مهندس صنعت نفت را می شناختم و شعله های عظیم آتش را که از چاه های نفت به آسمان می رفت، دیده بودم و می دانستم که ثروت ملی در قالب گاز های همراه نفت و گاز طبیعی می سوزد و محیط را آلوده می کند، با امکانات صفر به پدرم جواب مثبت دادم. جا دارد به این نکته هم اشاره کنم که پدرم در اواخر دولت مرحوم مصدق اجازه های مقدماتی استفاده از گاز مایع را گرفته بود. به اتفاق پدرم در سال 1954 روانه اروپا و آمریکا شدیم. به اروپا رفتیم و مطالعاتی انجام دادیم و پس از آن هم به آمریکا سفر کردیم که در آنجا هم مطالعاتی داشتیم. برادرم مهندس سعید خلیلی در آمریکا مشغول تحصیل بود و ایشان در حد توان محدود خودش راهنمای ما بود که در نتیجه مرحوم پدرم و بنده صنعت گاز مایع را بسیار جدی در آمریکا با مطالعات دانشگاهی روز بررسی کردیم. با سفارش های مقدماتی به سازندگان آمریکایی و اطلاعات لازم به میهن بازگشتیم. کار را در قالب شرکت بوتان شروع کردیم. همانطور که می دانید بوتان نام همان گازی است که قرار بود ما از آن اسفاده کنیم و فرمول آن کربن اشباع شده C4H10 بود. »
خلیلی عراقی با 86 سال سن، موسپیدی در عرصه کارآفرینی کشور است و به پاس بیش از 6 دهه فعالیت، همصنفهایش عنوان «پدر صنعت ایران» را برایش برگزیدهاند. لبخند از چهره او محو نمیشود و با خوشرویی همیشگی پای گفتوگویی کوتاه با «پایگاه خبری اتاق ایران» نشسته است.
شما از نسل کارآفرینان اصیل و قدیمی هستید، طی چند دههای که فعالیت کردهاید، خیلی از مسائل تغییر کردهاند. در حال حاضر فضای کارآفرینی کشور را چطور ارزیابی میکنید؟
من مدت 68 سال است که در فضای تشکلها کار میکنم. در مجموع در طول این مدت تشکلها توسعه پیدا کردهاند. ما هر قدر به سمت جلو میرویم، مردم و دولت برای کارآفرین ارزش بیشتری قائل میشوند. کارآفرین در جامعه و اقتصاد ایران محترم است، به وجود آن احترام گذاشته میشود و اسباب توسعه کشور است.
در حال حاضر با رشد نفوذ اینترنت، کارآفرینیهای اینترنتی زیادی نیز اتفاق افتاده است و شاید بتوان گفت فضای کارآفرینی متحول شده است. دیدگاه شما در مورد این تحول چیست؟
علم، مسیر خودش را طی میکند و تکامل قابل جلوگیری نیست. بسیار طبیعی است که آیتی آمده تا کار بشریت را خاصه در زمینههای اقتصادی تسهیل کند. لذا نظام آیتی باید در همه وجوه اقتصاد حاکم شود و چارهای جز به تبعیت از آن نداریم. همانطور که میگوییم باید دولت الکترونیک داشته باشیم، بخش خصوصی هم باید کامپیوتریزه شود. بر همین اساس وجود اینترنت در اقتصاد کشور مثبت است و به کارآفرینی اینترنتی نیز نیاز داریم.
خیلی از فعالان اقتصادی به دولت اعتراض دارند، مثلا قوانین و بروکراسیهای زائد را مانعی بر سر راه کارآفرینی میدانند. شما رویکرد دولت را نسبت به کارآفرینان و کارآفرینی چطور میبینید؟
این دولت منتخب مردم میهن است. مسلما کارآفرینان زیادی هم در میان آنها بودهاند و به این دولت رای دادهاند. حالا هم کارآفرینان عملکرد دولت را تایید میکنند. اوضاع بخش خصوصی هم بهطرف بهتر شدن حرکت کرده است. هنوز زمان لازم است. ولی مسئله برجام و تحریمها و مشکلاتی در این حوزه هنوز هم باقیمانده است. امیدواریم که با انتخابات آمریکا و آمدن ترامپ مسئلهای در زمینه برجام پیش نیاید که به نظام کارآفرینی ما ضربه بزند.