برداشت گندم از مزارع اهر در آذربایجان شرقی. عکس: تسنیم، مهدی دایلاری.
سال گذشته میزان تولید گندم با کاهش ۵ میلیون تنی نسبت به سال ۱۳۹۹ به ۸ میلیون تن رسید، به همین دلیل میزان واردات این محصول به ۷ میلیون و ۷۵ هزار تن و به ارزش ۲ میلیارد و ۴۸۷ میلیون دلار رسید؛ اما در سال جاری و به دلیل افزایش ۱۳۰ درصدی قیمت خرید تضمینی گندم در کشور میزان تولید این محصول با وجود خشکسالی با افزایش ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تنی روبه رو شد، به طوری که مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرد: در سال زراعی جاری (۱۴۰۲-۱۴۰۱) سطح زیر کشت گندم در اراضی کشاورزی سراسر کشور به بیش از ۵ میلیون هکتار رسیده است.
سهراب سهرابی، مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی گفت: براساس توصیه سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کشت گندم تا پایان آذر ماه در استان‌ها و مناطق گرمسیری کشورمان ادامه خواهد داشت، به همین دلیل تاکنون یک میلیون و ۵۸۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی به زیر کشت گندم آبی و ۳ میلیون و ۴۸۶ هزار هکتار از اراضی کشاورزی به زیر کشت گندم دیم رفته است.
افزود: کشت گندم همچنان در استان‌های گلستان، مازندران، شمال استان اردبیل، خوزستان، فارس، بوشهر، ایلام، هرمزگان، کرمانشاه و سیستان و بلوچستان، کرمان، یزد و اصفهان ادامه دارد.
وی افزود: در سال زراعی گذشته (۱۴۰۱-۱۴۰۰) سطح زیر کشت گندم کشور ۴ میلیون و ۹۰۰ هزار هکتار بود که تاکنون نسبت به سال گذشته شاهد رشد ۱۶۶ هزار هکتاری اراضی اختصاص یافته به کشت این محصول اساسی و استراتژیک کشاورزی هستیم تا بتوانیم به خودکفایی در آن نائل شویم، هر چند که انتظار داریم این میزان به ۶ میلیون هکتار برسد.
مجری طرح گندم وزارت جهادکشاورزی در بخش دیگری از سخنان خود با انتقاد از آمارهای مختلف و متفاوت مطرح شده در خصوص تولید گندم در سال زراعی گذشته عنوان کرد: متأسفانه مسوولان بخش‌های زیرمجموعه وزارت جهاد کشاورزی که وظایف‌شان در حیطه تولید نیست میزان تولید گندم را ۱۰ میلیون تن بیان کرده‌اند، این در حالی است که به عنوان مجری طرح برای پایان دادن به هرگونه آمارسازی باید عنوان کنم که در سال زراعی گذشته ۱۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تن گندم در کشور تولید شده که نسبت به سال گذشته با رشدی ۳.۵ میلیون تنی یا ۴۵ درصدی روبه‌رو بوده است.
وی تأکید کرد: بدون شک رسیدن به این عدد به دلیل افزایش ۱۳۰ درصدی نرخ خرید تضمینی گندم توسط دولت سیزدهم و وزارت جهادکشاورزی و حمایت از کشاورزان صورت گرفت.
سهرابی خاطرنشان کرد: وزارت جهادکشاورزی علاوه بر منطقی کردن نرخ خرید تضمینی در سال گذشته، قیمت نهاده‌های کشاورزی را ۵۰ درصد کاهش داد و در برخی استان‌های کشور به کشت قراردادی گندم روی آورد که این امر در سال زراعی جاری با افزایش محسوسی روبه‌رو بوده است.
جزئیات گندم مصرفی کشور
مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی به خرید تضمینی گندم توسط دولت اشاره کرد و گفت: خوشبختانه در سال زراعی گذشته وزارت جهاد کشاورزی ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تن گندم به‌صورت خرید تضمینی و خرید توافقی از کشاورزان برای تأمین آرد خبازی‌های سراسر کشور خریداری کرد این در حالی است که دولت قبل با پایین نگه داشتن نرخ خرید تضمینی این کالای اساسی تنها ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تن گندم از کشاورزان خریداری کرده بود.
وی تصریح کرد: یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن از این کالای اساسی نیز به صورت بذر هر ساله مصرف می‌شود به طوری که در سال زراعی گذشته ۴۰۰ هزار تن در قالب بذر لیبل‌دار توسط دولت و بخش خصوصی خریداری و ۸۰۰ هزار تن از این گندم توسط کشاورزان برای بذر خود مصرفی سال آینده نگهداری شد.
سهرابی خاطرنشان کرد: ۲ میلیون تن از گندم تولید شده کشاورزان نیز توسط واحدهای صنف و صنعت (کارخانجات ماکارونی، قنادی‌ها، صنایع بیسکوییت، شیرینی و شکلات) خریداری و مصرف و مابقی ۸۰۰ هزار تنی گندم تولید شده در کشور در روستاها و مناطق عشایری برای پخت نان نگهداری می‌شود.
افزایش نرخ خرید تضمینی گندم در سال جاری
وی در بخش دیگری از سخنان خود درباره نرخ خرید تضمینی گندم در سال زراعی جاری (۱۴۰۲-۱۴۰۱) نیز اشاره کرد و گفت: نرخ خرید تضمینی این کالای اساسی ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان خواهد بود و ۱۵۰۰ تومان نیز یارانه کشت به کشاورزان پرداخت خواهد شد و مجموعاً نرخ خرید تضمینی ۱۳ هزار تومان خواهد بود.
مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی افزود: معاونت برنامه‌ریزی وزارت جهاد کشاورزی در حال تدوین دستورالعمل مربوط به پرداخت ۱۵۰۰ تومان یارانه کشت است که به احتمال زیاد به کشاورزانی پرداخت خواهد شد که سیاست‌های وزارت جهاد کشاورزی همچون کشت قراردادی یا الگوی کشت را رعایت کرده باشند.
نیاز سالانه کشور به تأمین گندم
سهرابی افزود: برای رسیدن به خودکفایی در تولید گندم کشورمان باید به عدد ۱۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تن تولید این محصول برسیم به‌طوری که نیاز نانوایی‌های کشور به گندم برای پخت انواع نان‌ها حدود ۱۰ میلیون تن، نیاز مصرفی واحدهای صنف و صنعت ۲ میلیون تن، نیاز مصرفی بذر کشور ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار تن و مابقی مربوط به عشایر و روستائیان است.
این مقام مسوول اظهار کرد: طبق نظر شورای پدافند غیرعامل کشور و شورای امنیت ملی نیز باید ۳ میلیون تن گندم برای ذخایر استراتژیک در انبارهای کشور موجود باشد.
طرح ملی پایداری تولید گندم در حال اجراست
مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی عنوان کرد: ۱۷ درصد سطح زراعی در دنیا زیر کشت گندم است و این عدد در ایران ۵۰ درصد می‌باشد و همچنین ۲۰ درصد انرژی مردم دنیا از گندم کسب می‌شود و در ایران این عدد ۴۰ درصد است.
وی گفت: طرح پایداری تولید گندم در سال زراعی ۱۴۰۲ -۱۴۰۱، با موضوعاتی نظیر بذر، عملیات به زراعی، کشت قراردادی، مکانیزاسیون، تغذیه، پیش آگاهی، ارزیابی کیفیت، آموزش، کنترل ضایعات و بهره وری آب، تدوین شد و پیش‌بینی می‌شود در سال زراعی جاری ۱۲ میلیون تن گندم تولید و میزان خرید تضمینی این محصول به ۹ میلیون تن برسد.