برداشت گندم از مزارع اهر در آذربایجان شرقی. عکس: تسنیم، مهدی دایلاری.
تأمین کالاهای اساسی ضامن امنیت غذایی بوده و حداقل کاری است که هر دولتی باید برای رفاه اجتماعی کشور داشته باشد. کالاهای اساسی دارای دسته بندی‌های گوناگون در حوزه صنایع غذایی و غیر غذایی است. در حوزه خوراک اصلی مردم این عدد ۳۳ تا ۳۴ قلم بوده که برخی از آنها شامل گندم، برنج، روغن، شکر، انواع گوشت، انواع لبنیات و.... می‌شود. گندم در این دسته جز استراتژیک ترین و مهم‌ترین اقلام بوده که مواد اولیه محصولات بسیاری از جمله نان به شمار می‌رود.
عطا الله هاشمی، رئیس بنیاد ملی گندم کاران درباره آمار کشت گندم در کشور گفت: بخشی از موضوع گندم مربوط به تولید و بخشی دیگر در حوزه خرید است. میزان تولید بر اساس شرایط جوی و پراکندگی بارندگی سال به سال و استان به استان متفاوت می‌شود.
وی افزود: ایران نزدیک به ۴ میلیون هکتار کشت دیمی و ۲ میلیون هکتار کشت آبی دارد. در حوزه کشت آبی، تولید با کمترین نوسان تقریباً حدود ۵ درصد انجام می‌شود. اما در کشت‌های دیمی میزان تولید بستگی زیادی به بارندگی و شرایط جوی دارد.
وی ادامه داد: امسال وضعیت کشت مناسب بود و پیش بینی می‌شود نزدیک به ۱۲ میلیون تن گندم برداشت شود.
رئیس بنیاد ملی گندم کاران درباره آمار مصرف بازار داخل گفت: آمارهای ارائه شده درباره میزان مصرف کشور کارشناسی و دقیق نیست.
وی اظهار کرد: در کشور بین یک میلیون و ۵۰۰ تا یک میلیون و ۷۰۰ هزار تن گندم مصرف صنایع بوده که از این عدد بین ۷۵۰ تا ۸۰۰ هزار تن برای تولید ماکارونی و باقی هم برای انواع کیک و نان شیرینی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ علاوه بر اینکه تمام این محصولات تولیدی برای مصارف داخلی نبوده و بخشی هم صادر می‌شود. بنابراین حداکثر نیاز این بخش به گندم یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن است.
هاشمی ادامه داد: عمده مصرف برای خبازان و نانوایی‌ها بوده که عنوان می‌شود ۱۱ میلیون تن گندم نیاز این بخش است؛ البته اگر درست مصرف شود این عدد حداکثر بین ۸.۵ تا ۹ میلیون تن در سال است.
رئیس بنیاد ملی گندم کاران درباره دو میلیون آمار مازاد در این بخش عنوان کرد: این دو میلیون مازاد مربوط به دو دلیل است؛ نخست ضایعات. در حال حاضر به دلیل کیفیت نان‌ها ۲۵ تا ۳۰ درصد آنها دور ریخته می‌شود. مساله دوم به ما به التفاوت قیمت آرد و گندم تولیدی و قیمت خرید و یارانه بر می‌گردد.
وی در توضیح بیشتر بیان کرد: امسال دولت قیمت هر کیلو آرد نانوایی‌ها را ۹۶۰ تومان اعلام کرده است. در حالی که حداقل هزینه استحصال گندم و آرد ۵۰۰ تومان بوده است. تفاوت بسیار خرید گندم از کشاورز و بازار آزاد و یارانه‌ای که به آرد تعلق می‌گیرد موجب هدررفت این محصول با ضایعات و قاچاق شده است. بنابراین نیاز ۱۴ میلیون تن گندم و واردات برای تأمین بازار کار کارشناسی نبوده و در واقع ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار تن نیاز غیرواقعی است.
هاشمی افزود: در حال حاضر نیاز خبازی‌ها برای آرد هر فرد ۱۵۰ کیلو گرم است که با توجه به آمار جمعیت کشور ۱۲ میلیون تن در سال می‌شود. بر اساس استدلال‌هایی که آمد این عدد نمی‌تواند آمار درستی باشد.