محمدقلی یوسفی؛ اقتصاددان
رئیس سازمان خصوصی سازی از حفظ سهام عدالت تمامی ثبت‌نام شدگان قبلی در آزادسازی سهام عدالت خبر داده و گفته است که سهام عدالت فوت‌شدگان نیز از بین نمی‌رود و به وراث آنها منتقل می‌شود. این کار جزو وظایف مسئولان است؛ وظایفی که تاکنون در اجرای آن کوتاهی کرده‌اند. به هر حال سهام عدالت به قانونی تبدیل شد که باید به هر صورت اجرا شود. اینکه در کشور ما موضوعات مختلف هیچ نظم و انضباطی ندارند بحث دیگری است، اما بر این باورم که باید سهام عدالت را هر چه سریع‌تر تعیین تکلیف کنند. به هر حال، خوب یا بد باید این این قانون عملیاتی شود. سوال اینجاست که چطور باید این قانون اجرا شود؟ آیا می‌توانیم به منوال گذشته سهام عدالت به مردم بدهیم؟ این را باید از کسانی که به مردم کاغذ دادند بپرسیم. اجرای سهام عدالت در یک چارچوب قانونی بوده و باید در همان چارچوبی که به صورت قانون در آمده عمل کنند. وقتی یک طرح جنبه قانونی پیدا می‌کند باید هر طور هست اجرا شود. اینکه دولت برگه سهامی را در اختیار ملت قرار می‌دهد، باید جوابگوی تمام موارد آن باشد؛ نه اینکه سهام شرکت‌های ورشکسته را به شهروندان بدهند. برآوردها نشان می‌دهد برخی از شرکت‌ها بیش از ۱۰۰۰ میلیارد تومان بدهی سود سهام عدالت دارند. بر اساس اساسنامه سهام عدالت، اهداف این طرح مواردی همچون توزیع متعادل‌تر ثروت و درآمد، تسریع در روند خصوصی‌سازی، استفاده از روش‌های سالم‌تر و شفاف‌تر در واگذاری سهام شرکت‌های دولتی، افزایش ثروت و ایجاد درآمد دائمی برای خانوار‌های ایرانی، کاهش تمرکز مالکیت دولت و انتقال مالکیت به عموم مردم، افزایش کارایی بنگاه‌های دولتی و گسترش سهم بخش تعاون در اقتصاد کشور بوده است. هدف طرح این بود که تمرکز اقتصاد از حوزه دولت جدا شود، اما چیزی که اتفاق افتاد، رویکرد بسیار نامناسب در اقتصاد بود. امروز ناکارآمدترین شرکت‌ها، شرکت‌هایی هستند که ۴۰ درصد سهامشان به سهام عدالت اختصاص یافته است. این اتفاق در حالی رخ داده که با گذشت ۱۰ سال از اجرا شدن این طرح اقتصادی- اجتماعی هر چند مدیران عملیاتی آن اذعان دارند که سهام بسیاری از شرکت‌ها در میان تمام سهامداران عدالت توزیع شده است، اما به نظر می‌رسد طرح سهام عدالت نتوانسته به اهداف از پیش تعیین شده طراحان خود به نحو احسن تحقق ببخشد و نارضایتی‌های مردم،مسئولان و کارشناسان اقتصادی را به همراه داشته است. طرح سهام عدالت طرحی شکست خورده بوده که در سال‌های ابتدایی عملیاتی شدن آن عملکرد مناسبی داشت و پس از آن دیگر هیچ اثر مثبتی از سوی مردم مشاهده نشد. برخی دیگر سهام عدالت را متشکل از چند شرکت بزرگ دولتی می‌دانند که دولت برای جبران خسارات آنها دست به اجرای این طرح زده است؛ طرحی که در آن واگذاری سهام به بازنشستگان، روستاییان، اقشار کم‌درآمد و... وعده داده شده بود، اکنون فرصتی برای برخی مدیران به وجود آورده تا از رانت‌های هنگفت بی‌بهره نمانند. پی‌ریزی و اجرای سهام عدالت از ابتدا امری اشتباه بود، چرا که مشخص نبود برگه‌هایی که تحت عنوان سهام عدالت در اختیار مردم قرار می‌گیرد مشتمل بر چه سهامی است.