شاپور محمدی در مراسم رونمایی از معاملات اختیار معامله بازار سرمایه با قدردانی و تشکر از مدیران ارشد ارکان بازار سرمایه، ضمن تبریک میلاد پیامبر اسلام (ص) و امام صادق (ع)، گفت: امروز به برکت این میلادها شاهد رونمایی معاملات اختیار خرید پس از نیم قرن فعالیت بورس در کشور هستیم.
رییس سازمان بورس ادامه داد: در گذشته کارهای بسیار خوبی انجام و تلاش های گسترده ای صورت گرفته بود و به همین دلیل باید قدردان زحمات گذشتگان نیز باشیم.
سخنگوی سازمان بورس با بیان اینکه معاملات آتی سکه، اختیار تبعی و مواردی از این دست پیش از این اجرایی شده بود ادامه داد: بازار سرمایه از فضای پویا و به روزی برخوردار است در نتیجه همواره ابزارهای نوینی برای آن طراحی شده است.
محمدی با اشاره به معاملات اختیار معامله گفت: برای اجرایی شدن این ابزار جدید زحمات زیادی کشیده شده است. در عین حال، بورس کالا، فرابورس، شرکت مدیریت فناوری بورس و سید احمد عراقچی معاون اجرایی سازمان، برای عملیاتی شدن این ابزار تلاش زیادی انجام داده اند.
رییس سازمان بورس با اشاره به اینکه از امروز اختیار خرید سکه عملیاتی خواهد شد، تصریح کرد: این فرآیند در آینده شامل سایر کالا ها نیز خواهد بود.
سخنگوی سازمان بورس با اشاره به اینکه در آینده اختیار فروش نیز به عنوان یک ابزار جدید عملیاتی خواهد شد، اظهار داشت: اختیار خرید یک فرصت استثنایی برای سرمایه گذاران ایجاد می کند و پوشش ریسک سرمایه گذاری را به همراه دارد که می تواند به عنوان یک اهرم عمل کند.
محمدی با بیان اینکه این ابزار، افزایش نظارت بر بازار سرمایه و افزایش ثبات آن را برعهده دارد گفت: سرمایه گذاران می توانند از اختیار خرید از فرصت های رو به بالا استفاده و همچنین از اختیار فروش در زمان تعدیل بهره برداری کنند. اختیار خرید و فروش مانند بیمه سرمایه گذاری است و نتیجه آن ثبات بخشی به بازار سرمایه و حرکت منطقی آن خواهد بود.
به گفته سخنگوی سازمان بورس این ابزار در توسعه بازار سرمایه و روند تامین مالی نقش بسزایی ایفا خواهد کرد و توسعه دانش مالی را به همراه دارد.
رییس سازمان بورس ابراز داشت: زمانی که معاملات آتی سکه شروع شد برخی به آن با تردید نگاه می کردند اما امروز معاملات آتی سکه با سایر موارد قابل عرضه در بورس کالا برابری میکند. وی ابراز امیدواری کرد معاملات اختیار نیز به همان سو حرکت کند
سخنگوی سازمان بورس با تاکید بر اینکه اگر طراحی ابزارها با برنامه ریزی انجام شود، سودآور خواهد بود خاطرنشان شد: اختیار خرید و فروش در سایر بازارهای مالی دنیا انجام می شود اما در داخل کشور با وجود کمبود امکانات به بهترین شکل انجام شد علاوه بر این از آنجا که دانش فنی فعالان بازارسرمایه بالارفته است فعالان بازار به راحتی می توانند بین این ابزارها ارتباط برقرار کرده و بازار را به تعادل برسانند ؛به این ترتیب راه اندازی معاملات آپشن فرصت بزرگی برای شرکتهای سرمایه گذاری و صندوق هاست است تا در چهارچوب استراتژی خود بتوانند سودهای بیشتری کسب کنند.
رییس سازمان بورس گفت: ارائه مدل بلک-شولز در سال ۱۹۷۳، معادلات دیفرانسیل را بیش از پیش در زمینه‌ی اقتصاد مورد توجه قرار داد که حتی جایزه نوبل به این مدل اهدا شد؛ این مدل توانسته بازار مشتقات توسعه یافته ای را برپا کند که در همین راستا وقتی قراردادهای مشتقه راه اندازی شد با عنوان " معادله دیفرانسیلی که دنیا را تغییر داد" شهرت گرفت.
شاپور محمدی ادامه داد: اختیار خرید با مدل اروپایی طراحی شده و در حال انجام است و در آینده اختیار فروش نیر به آن اضافه خواهد شد و با کمی تاخیر در بورس انرژی نیز عملیاتی می شود.
سخنگوی سازمان بورس با اشاره به اینکه این ابزار تعادل، شفافیت، کارآمدی و افزایش عمق تحلیل بازار سرمایه را بر عهده دارد، گفت: پوشش ریسک و سودآوری برای سرمایه گذار از اصول مهم است و از آنجا که ابزار اختیار خرید هر دو اصل را پوشش می دهد، یک ابزار مهم شناخته شده و فرصت بزرگی برای صندوق های سرمایه گذاری و شرکت ها محسوب می شود.
وی ادامه داد: اختیار خرید بازده شرکت ها و صندوق های سرمایه گذاری را بالاتر می برد. در حال حاضر برای آن نسبت یک به یک تعریف شده اما در آینده می تواند از چند اختیار تشکیل شود.
رییس سازمان بورس ضمن قدردانی از کمیته فقهی تاکید کرد: در طراحی همه ابزارها از جمله اختیار خرید ضوابط شرعی رعایت شده. سود زمانی برای ما ارزش دارد که منطبق با شرع و شریعت باشد، در غیر اینصورت فاقد ارزش است.
وی در پایان از طراحی و عملیاتی شدن ابزارهای جدید دیگر خبر داد و عنوان کرد: ابزارهای جدید و کارآمد دیگری در راه است که به سرعت تکمیل می شود و نهادهای آن نیز در حال شکل گیری است.
محمدی تصریح کرد: تقویت بازار گردانی و افزایش شفافیت آن از دیگر برنامه های مهم در حال اجرا است و در آینده دورتر نیز قراردادهای آتی سبد سهام عملیاتی خواهد شد.
ابزارهای مالی؛ بازوی دولت در تنظیم بازارها
بر اساس گزارش سنا از این مراسم حامد سلطانی نژاد مدیرعامل بورس کالای ایران در مراسم رونمایی از معاملات اختیار معامله در بازار سرمایه گفت: دور از ذهن نیست که روزی دولت با استفاده از ابزارهای مالی بورس کالا به شیوه ای مدرن، بازارها را تنظیم کند اتفاقی که امروز در بورس های کالایی آمریکا، آرژانتین و برزیل روی می دهد.
وی افزود: کلیه بورس ها به ویژه بورس های کالایی باید به مرجعی برای قیمت ها تبدیل شوند و امروزه کشور ما در بسیاری از کالاها دارای مزیت تولید است و پتانسیل تبدیل شدن ایران به مرجع قیمتی در منطقه وجود دارد؛ در این بین بورس کالای ایران در صدد نقش آفرینی بیشتر در حوزه صادرات و تاثیرگذاری در بازارهای منطقه ای است تا ایران از کانال بورس کالا بتواند به مرجع قیمتی برخی کالاها تبدیل شود.
به گفته سلطانی نژاد برای اینکه به مرجعیت قیمتی دست پیدا کنیم، چند فاکتور لازم است که بالا بودن عمق بازار، نقد شوندگی، تناوب و استمرار عرضه و همچنین داشتن ابزارهای مالی از الزمات تبدیل شدن به مرجع قیمتی است که امروز شاهد راه اندازی معاملات آپشن در بازار سرمایه هستیم.
مدیرعامل بورس کالای ایران افزود: در بررسی تاریخچه بورس های کالایی مشاهده می کنیم که عده ای دور هم جمع شدند به معاملات نقدی سرو سامان دادند، اما بعد به این فکر افتادند که در مورد آینده نیز تصمیماتی بگیرند، در حقیقت این تفکر آینده منشا راه اندازی معاملات سلف و فوروارد بود.
وی ادامه داد: در معاملات سلف نیز از آنجا که معامله گر باید کل پول را پرداخت می کرد، هزینه انجام معاملات بالا بود به این ترتیب تصمیم گرفته شد تا به جای پرداخت کل پول، بخشی از پول صرف معامله شود و از این رو ابزارهای مالی همچون آپشن و فیوچرز راه اندازی شدند.
به گفته مدیرعامل بورس کالای ایران، در واقع زمانی می توانیم ادعا کنیم که بازاری برای فعالان سودمند است که بتواند نوسانات آینده را پوشش دهد و مدیریت کند؛ در اینجا ابزار های مالی می توانند در تنظیم بازار نقش بسزایی ایفا کنند و برای فعالان اقتصادی جذاب باشند.
تنظیم بازار از طریق ابزارهای مالی
سلطانی نژاد با بیان اینکه اقتصاد ایران کالا محور است، افزود: در حال حاضر مشاهده می کنیم زمانی که بهای نهاده های دامی افزایش پیدا می کند به دنبال آن قیمت فرآورده های آن نیز گران می شود، اما اگر برای این رشد قیمت ابزارهای کنترل کننده و پوشش دهنده نوسان قیمت داشته باشم، سیاست گذاران به راحتی می توانند بازار را مدیریت کنند.
مدیرعامل بورس کالای ایران اظهار داشت: در حال حاضر در بورس کالایی همچون برزیل، آرژانتین و آمریکا از ابزارهای مالی برای تنظیم بازار استفاده می کنند که دور از ذهن نیست که روزی دولت با استفاده از ابزارهای مالی بورس کالا به شیوه ای مدرن، بازارها را تنظیم کند.
وی به سابقه معاملات مشتقه در بورس کالای ایران اشاره کرد و گفت: در سال 87 بازار آتی سکه و بعد از آن بازار آتی تک سهم در بازار سرمایه راه اندازی شد اما در ابتدا هیچ کس تصور نمی کرد که تا به امروز ارزش معاملات آتی سکه در بورس کالابه بیش از 124 هزار میلیارد تومان برسد که رقمی قابل توجه است.
سلطانی نژاد ادامه داد: همچنین تصمیم گرفتیم برای دارا بودن از یک بازار نقدی برای سرمایه گذاران در بازارهای مالی آتی و آپشن، یک بازار نقد مستمر ایجاد شود که بر همین اساس در پایان سال 94 گواهی سپرده سکه راه اندازی کردیم که البته این روند در محصولات کشاورزی از جمله ذرت نیز در دستور کار است.
به گفته مدیرعامل بورس کالای ایران، بورس کالا این آمادگی را دارد که ظرف مدت کوتاهی، توسعه قراردادهای آپشن را در دستور کار قرار دهد و با توجه به بستری که در بورس کالا وجود دارد، معاملات آنلاین آپشن را نیز راه اندازی کنیم.
انعقاد بیش از 2500 قرارداد اختیار معامله خرید سکه
براساس این گزارش، با استقبال چشمگیر معامله گران، در پی راه اندازی معاملات قراردادهای اختیار معامله، طی دو روز آغازین این معاملات بالغ بر 2 هزار و 506 قرارداد اختیار خرید سکه طلا در بورس کالای ایران منعقد شد. بر اساس این گزارش، طی روزهای چهارشنبه و پنجشنبه 24 و 25 آذر ماه با مشارکت 28 شرکت کارگزاری، معامله گران توانستند 2 هزار و 506 قرارداد اختیار خرید سکه طلا را به ارزش بیش از 28.6 میلیارد ریال در بورس کالا داد و ستد کنند.
اوراق اختیار معامله، جذاب ترین ابزار مشتقه
معاون نظارت بر بورس ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار، در مراسم رونمایی از معاملات اختیار معامله در بازار سرمایه با اشاره به لزوم توسعه بازار بدهی، اظهار داشت: توسعه ابزارهای بازار بدهی شامل اوراق اجاره، مرابحه، سفارش ساخت، اسناد خزانه اسلامی، اوراق رهنی، سلف موازی استاندارد در طی چند سال گذشته سبب ارتقا و رشد بازار بدهی شد و امروز شاهد گسترش این بازار با تنوع مناسبی از ابزارها هستیم.
عضو هیات مدیره و معاون نظارت بر بورس ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار در مراسم رونمایی از معاملات اختیار معامله در بازار سرمایه گفت: با تنوع اوراق اختیار معامله، سرمایه گذاران می توانند با ترکیب این اوراق، استراتژی های معاملاتی جذابی را در پیش گیرند. بر اساس پیش بینی های خود از آینده موقعیت های مختلفی بر ابزارهای گوناگون بگیرند و حالات پیچیده ای برای عایدات خود تعیین کنند و این تنها بخش کوچکی از دنیای بزرگی است که ما امروز به آن پا نهاده ایم.
حسن امیری، عضو هیات مدیره و معاون نظارت بر بورس ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار، در مراسم رونمایی از معاملات اختیار معامله در بازار سرمایه گفت: نظام اقتصادی کشور به دو بخش واقعی و مالی تقسیم می‌شود و بر اساس این تقسیم بندی کلی بازار سرمایه یکی از اجزای اصلی سیستم مالی اقتصاد محسوب می‌شود.
وی با اشاره به کارکرد اصلی اوراق اختیار معامله گفت: کارکرد این بازار مانند تمامی بازارهای دیگر، فراهم کردن بستر و زیرساخت مناسب جهت تلاقی و تعادل عرضه و تقاضاست. بدین جهت و به منظور پاسخگویی به نیازهای گوناگون فعالان در بازار سرمایه نیاز به ابزارهای مالی متنوع و با کارکردهای مختلف وجود دارد.
وی افزود: نوع خاصی از ابزارها که قابلیت کاربرد و عملیاتی شدن در تمامی بازارهای مالی را دارد، انواع ابزارهای مالی مشتقه است که به صورت گسترده در بازارهای جهانی مورد استفاده قرار گرفته و بر مبنای نوع دارایی تقسیم بندی شده اند: ابزارهای مشتقه بر پایه ارزهای خارجی، ابزارهای مشتقه بر پایه نرخ سود (بهره)، ابزارهای مشتقه بر پایه کالا و ابزارهای مشتقه بر پایه سهام.
معاون نظارت بر بورس ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار، این گام را آغازی بر معاملات اوراق اختیار خواند و تاکید کرد: آنچه امروز شاهد آن هستیم تنها آغاز راه بلندی است که در پیش داریم. اکنون تنها معاملات اوراق اختیار معامله را شاهدیم. این امر، موضوعی کوتاه مدت است و در آینده ای بسیار نزدیک معاملات اختیار فروش نیز آغاز می شود.
وی افزود: امروز تنها اوراق اختیار معامله اروپایی را داریم ولی در آینده ای نه چندان دور اوراق امریکایی و انواع دیگر اوراق را خواهیم داشت.
صدور مصوبه فروش استقراضی سهام
حسن قالیباف اصل، مدیرعامل شرکت بورس تهران در مراسم رونمایی از معاملات اختیار معامله در بازار سرمایه، خبر از صدور مصوبه فروش استقراضی سهام از سوی کمیته فقهی داد.
مدیرعامل شرکت بورس تهران در تشریح کارکردهای اوراق اختیار معامله گفت: این ابزار در کنار سایر ابزارها به توسعه بازار سرمایه کمک می کند.
حسن قالیباف اصل در این مراسم ضمن اشاره به انواع ابزارهای متنوع از جمله صکوک، مشارکت و مرابحه در بازار سرمایه اظهار داشت: این ابزارها می تواند پاسخگوی انواع سلیقه های ناشر و سرمایه گذار باشد.
به گفته سخنگوی شرکت بورس تهران برای توسعه بازار سرمایه باید ابزارها توسعه یابند.
وی در تسریع روند راه اندازی اوراق اختیار گفت: این پروژه از سال 1387 در بازار سرمایه کلید خورد و تقریبا یک دهه زمان برد تا این فرایند تکمیل شود.
مدیرعامل شرکت بورس ادامه داد: در سال 1387 کمیته فقهی مصوبه این اوراق را منتشر کرد و در سال 1390 پس از تهیه دستورالعمل توسط شرکت بورس به سازمان بورس پیشنهاد و تصویب شد. البته دستورالعمل اولیه اخیرا با اصلاحاتی مواجه شده است و امروز شاهد راه اندازی معاملات این اوراق هستیم.
وی با اشاره به اینکه در حوزه اوراق مشتقه به ویژه اختیار که جزو ابزار پیچیده است بحث نرم افزاری مطرح بود، بیان کرد: همین موضوع سبب زمان بر شدن پروژه شد و پس از ورود رییس جدید سازمان بورس این موضوع با جدیت بیشتری پیگیری شد. حمایت های دکتر محمدی سرعت پیشرفت پروژه را افزایش داد و امروز شاهد آغاز این معاملات در بازار هستیم.
قالیباف به تفاوت مهم کشور ما با سایر کشورها در راه اندازی فرایندها اشاره کرد و گفت: معمولا در سایر کشورها از ابتدا تا انتهای یک پروژه به شرکت بین المللی متخصص واگذار می شود؛ اما در کشور ما به سبب تحریم های سال های اخیر، همه مسوولان برای راه اندازی این بازار تلاش کردند.
این مقام مسوول در ادامه به ذکر نکاتی درباره این بازار پرداخت و اظهار داشت: آپشن آغاز یک راه طولانی است. این اوراق با نمونه ساده ای که اختیار خرید است راه اندازی شده و فعلا استراتژی پیچیده ای ندارد؛ به مرور زمان فعالان با این ابزار آشنا می شوند و با توسعه نرم افزاری و دانشی، این بازار به سمت تکمیل حرکت می کند.
وی با تاکید بر اینکه این ابزار در حال حاضر بر روی سهام معامله می شود، اظهار امیدواری کرد: امید می رود به زودی بازار سرمایه شاهد راه اندازی اوراق اختیار فروش نیز باشد.
قالیباف اصل از صدور مجوز کمیته فقهی برای معامله اوراق اختیار بر سبد سهام نیز خبر داد و تصریح کرد: بحث های فروش استقراضی نیز گام دیگری در تکمیل و توسعه این بازار است که کمیته فقهی مجوز آن را صادر کرده است.
وی با اشاره به اینکه با چنین ابزارهایی ریسک سیستماتیک مدیریت می شود، گفت: این بازار به نقدشوندگی، کارایی و تعمق بازار کمک می کند.
مدیرعامل شرکت بورس تهران آپشن را یک ابزار بیمه و اهرم دانست و خاطر نشان کرد: هر ابزار جدیدی که به بازار سرمایه اضافه می شود به کارکردهای کل اقتصاد و بازارهای مالی کشور کمک می کند و سبب عمق بخشی به سایر بازارها می شود.
وی با تاکید بر اینکه بازار مشتقه ویژگی هایی دارد که بازار نقد از آن بی بهره است، گفت: در بازار مشتقه سرمایه گذار در شرایط نزولی می تواند سود کسب کند و در بازار رو به بالا، ریسک هایش را مدیریت کند.
به گفته سخنگوی شرکت بورس اوراق بهادار تهران در بازار نقد اگر سرمایه گذاری به نقدینگی خود نیاز داشته باشد، مجبور است سهم ارزنده اش را بفروشد و با این کار باعث سرکوب قیمت سهم می شود. اما چون بازار مشتقه انتظارات را نشان می دهد با چنین مشکلاتی مواجه نیست؛ به همین دلیل بازار مشتقه بیشتر از بازار نقد می تواند ارزش ذاتی را نشان بدهد و به توانمندی بازار سرمایه در کشف قیمت و نقدشوندگی کمک کند.
به گفته قالیباف در بازارهای کشور ما قابلیت پیش بینی برخی متغیرها مثل ساختار نرخ بهره وجود ندارد اما با راه اندازی بازار مشتقه این کارکردها نیز اجرایی می شود.
مدیرعامل شرکت بورس تهران در خاتمه اظهار داشت: توسعه این ابزارها به توسعه دانش نیز کمک می کند و دانشگاه ها از این به بعد می توانند فعال تر در این بحث شرکت کنند و در بحث افشای این ابزار در ترازنامه ها، صورت های مالی و استانداردها آموزش های لازم را انجام دهند.