در پنل تخصصی سرمایه‌گذاری و تامین مالی در حاشیه نمایشگاه کیش اینوکس ۲۰۲۳ بر لزوم تغییر رویکرد دولت نسبت به سرمایه‌گذاری تاکید شد. به باور فعالان اقتصادی تا زمانی که بسترهای قانونی و اجرایی مهیا نشود، با فرض لغو تحریم‌ها هم امکان حذب سرمایه وجود ندارد.
در ابتدای این نشست علی چاغروند، معاون کمیسیون‌ها، مجامع و شوراهای اتاق ایران از اهمیت بررسی وضعیت سرمایه‌گذاری صحبت کرد و با بیان این نکته که چالش‌های رشد تشکیل سرمایه در ایران شرایط را پیچیده کرده است، گفت: امروز نسبت تشکیل سرمایه نسبت به استهلاک سرمایه جا مانده است. او افزود: باید علل عدم دسترسی به بازارهای تامین سرمایه در راستای تسهیل محیط کسب‌وکار و امکان حضور فعالان اقتصادی در اقتصاد را در دستور قرار دهیم.
به باور چاغروند، امروز ناکارآمدی نظام مقرراتی و نابسامانی فضای حاکم و بی‌ثباتی در اقتصاد را شاهد هستیم و باید برای برون رفت از این شرایط برنامه‌ریزی کنیم.
زیرساخت‌ها برای جذب سرمایه آماده نیست
علی نقوی، رئیس کمیسیون احداث و خدمات فنی و مهندسی اتاق ایران با بیان این سئوال که آیا کشور ظرفیت و توان جذب سرمایه را دارد یا نه؟ گفت: با فرض اینکه همه محدودیت‌های تحریمی از بین رفته و امکان جذب سرمایه‌های خارجی هم وجود دارد، کشور توان جذب سرمایه را ندارد. چون برنامه منسجمی در این رابطه تنظیم نکردیم. از طرف دیگر شبکه حمل‌ونقل برای این منظور آماده نیست و در تامین انرژی با مشکلات و ناترازی مواجه هستیم.
این فعال اقتصادی از لزوم فراهم شدن زیرساخت‌ها برای امکان حضور بخش خصوصی در پروژه‌های جدید سرمایه‌گذاری صحبت کرد وافزود: در اتاق کرمان مطالعاتی را انجام دادیم و به طرح‌های قابل اجرایی رسیدیم که آمادگی جذب سرمایه را دارند.
او تدوین سند تقویت سهم واحدهای کوچک و متوسط در اقتصاد با تکیه بر مزیت‌های نسبی و رقابتی را پیشنهاد داد و از پایداری و اثرگذاری بالای این بنگاه‌ها در اقتصاد سخن گفت.
بازار سرمایه تنها راه تامین مالی در سرمایه‌گذاری است
مهدی طبیب‌زاده، رئیس اتاق کرمان بر نقش اتاق‌ها در توسعه سرمایه‌گذاری تاکید کرد و گفت: در این رابطه به بازتعریف و بازنگری نیاز داریم. باید به جایی برسیم که اتاق ایران به واقعیتی غیرقابل انکار در صحنه اقتصادی و سرمایه‌گذاری تبدیل شود.
این فعال اقتصادی از اتاق ایران به عنوان مجموعه‌ای از متخصصان و کارشناسان حوزه اقتصاد یاد کرد و آن را ابزاری موثر در وادی سرمایه‌گذاری دانست.
بر اساس اظهارات او باید استراتژی لازم درباره تعریف جایگاه اتاق ایران در اقتصاد، تدوین شود. از طرفی چون پاشنه آشیل امروز سرمایه‌گذاری در ایران، تامین مالی است، باید در پی روش مناسبی برای این بخش باشیم؛ امروز بانک‌ها، سرمایه خارجی، بخش خصوصی و فاینانس، راه‌های قابل استفاده نیستند و تنها راه برای تامین مالی، بازار سرمایه است.
عضو هیات نمایندگان اتاق ایران تصریح کرد: اتاق ایران روی بازار سرمایه متمرکز شود و زمینه‌ای را مهیا کند تا استفاده از این حوزه در تامین سرمایه، تسهیل شود.
نگاه به بیرون را حتی در شرایط تحریمی حفظ کنیم
فرشید گل‌زاده، مدیرعامل صنایع مادیران معتقد است با نگاه مدیریت کسب‌وکار به حوزه سرمایه‌گذاری، می‌توان به رشد آن امید داشت. او تصریح کرد: امروز خروج ایران از شبکه جهانی به عنوان یک خطر در برابر صنعت و تولید قدبرافراشته و این احتمال وجود دارد که بعداز رفع تحریم‌ها و باز شدن مرزهای کشور، شاهد سیل واردات انواع محصولات باشیم. بنابراین باید در راستای حفظ بازارها تلاش کرده و روابط خود را با جامعه جهانی ادامه دهیم.
او تاکید کرد: حرکت با رویکرد نگاه به بیرون در بخش اقتصاد بسیار اهمیت دارد و باید رعایت شود. اگر این الگو در شرکت‌های خصوصی حفظ شود، هم در دوره تحریم و هم بعد از آن به نفع اقتصاد ایران خواهد بود.
غفلت از حاکمیت قانون در ایران
محمود تولایی، رئیس کمیسیون مالیات، کار و تامین اجتماعی اتاق ایران با بیان این مطلب که لازم است علل نبود جذابیت‌های لازم برای سرمایه‌گذاری در ایران را بررسی کنیم، تاکید کرد: برای اینکه با وضعیت سرمایه‌گذاری خارجی در ایران آشنا شویم باید تجربه سرمایه‌گذارانی که در گذشته در ایران بودند را مورد بررسی قرار دهیم. متاسفانه قانون سرمایه‌گذاری در ایران توسط دولت رعایت نمی‌شود.
این فعال اقتصادی ادامه داد: نگاه‌ها در ایران نسبت به سرمایه‌گذاری خارجی مناسب و درست نیست و تحریم‌ها آمدند تا از خروج ایران از چرخه اقتصاد جهانی غافل شویم.
او از دسترس نبودن ابزار لازم برای سرمایه‌گذاری در کشور سخن گفت و افزود: نه تنها ابزار جذب سرمایه را در اختیار نداریم، تمایلی هم برای این بخش نیست چون حاکمیت قانون در ایران وجود ندارد.
تولایی خاطرنشان کرد: لازم است مشکلات و چالش‌هایی که در محیط کسب‌وکار وجود دارند را برای حمایت از کشور بیان کنیم تا از چرخه اولویت‌های منطقه‌ای خارج نشویم. امروز کشورهای منطقه در حال عبور از ایران هستند و ایران نسبت به این تحولات، بی‌توجه است.
رئیس کمیسیون مالیات ادامه داد: رویکرد و نگاه نسبت به فعالیت تجاری و کسب سود مخالف واقعیت‌هاست، برای همین نمی‌توانیم در عرصه تجارت، سرمایه‌گذاری و ... موفق باشیم. سرمایه‌گذار زمانی به کشور ورود می‌کند که بالاترین سود و منفعت را ببرد و چیزی غیراز این نیست، اگر رویکردها را اصلاح نکنیم، حتی اگر بالاترین قدرت نظامی و امنیتی را هم داشته باشیم از مشکلات اقتصادی عبور نخواهیم کرد.
نگران دولتی شدن تجارت جهانی هستیم
محمد قاسمی، رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران با تاکید بر اینکه اگر ایران ظرف سه تا چهار سال آینده مسیر اقتصادی و سیاسی را تغییر ندهد برای دهه‌های متعددی از چرخه‌های باارزش تولید جهانی حذف می‌شود، گفت: حتی با فرض اینکه تحریمی هم نباشد، کشور در تامین رفاه مردم چندان موفق نخواهد بود. در این بین مرکز پژوهش‌های اتاق ایران مطالعه‌ای درباره سرمایه‌گذاری انجام داده و به اینجا رسیده است که نهادسازی مناسبی در این بخش انجام نداده‌ایم.
او تاکید کرد: اقتصاد ایران تنها روی نفت‌محوری و دولت‌محوری جلو می‌رود و آنچه انجام می‌شود در چارچوبی است که دشمن تعریف کرده است. در این رابطه باید منطق جدیدی ملاک عمل قرار گیرد تا شاهد حل مشکلات باشیم. در این راستا باید از ظرفیت اتاق‌ها و بخش خصوصی استفاده کرد.
قاسمی از مکمل بودن بخش خصوصی و دولت صحبت کرد و افزود: بر عکس آنچه باید اتفاق بیفتد، حرکت به سمت دولتی کردن تجارت خارجی است و به شدت وضعیت نگران‌کننده‌ای را شاهد هستیم.
رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران یادآور شد: برای مذاکره با بنگاه‌های تجاری سایر کشورها و حتی مقامات سیاسی آنها، فردی بهتر از فعال اقتصادی نیست؛ اما نگاه‌های امنیتی در ایران، مانع این مسئله شده است.
بر اساس اظهارات او اتاق‌های استانی در ارتباط موثر با دولت توان اقدامات قابل توجهی در صحنه اقتصادی دارند و می‌توانند در چارچوب نهادسازی جدیدی، نسبت با ۵۰ سال گذشته متفاوت عمل کنند. در همین رابطه مدلی در مرکز پژوهش‌های اتاق ایران طراحی شده که به زودی از آن رونمایی می‌شود.
ثبات را به اقتصاد برگردانیم
امین شاکری، نایب‌رئیس کمیسیون اقتصاد کلان اتاق ایران از لزوم حفظ ثبات در اقتصاد و تنظیم راهبردی منسجم در این وادی صحبت کرد و گفت: امروز شاهد بحران‌های نوظهوری هستیم که در گزارش مجمع جهانی اقتصاد شاهد هستیم. پس به تغییر رویکرد و نگاه اصلاحی نیاز داریم تا روند سرمایه‌گذاری را صعودی کرده و جبران استهلاک سرمایه را در پیش بگیریم.
او نگاه توسعه‌ای کشورهای منطقه و شکافی که بین ایران و این کشورها درحال به وجود آمدن است را مورد توجه قرار داد و افزود: برای محترم شمردن و تقویت جایگاه بخش خصوصی در اقتصاد باید اقدام جدی صورت گیرد و در عین حال لازم است فضای ایمن در اقتصاد را شکل داده و با مفاسد اداری و اقتصادی مقابله کنیم. اجرای سیاست‌های آزادسازی و خصوصی‌سازی و اعمال شفافیت در نظام بودجه‌ریزی در کنار سیاست‌های هماهنگ پولی و مالی و تثبیت بازار ارز و پیش‌بینی‌پذیر کردن این حوزه از نیازهای امروز اقتصاداست.
این عضو هیات نمایندگان اتاق ایران تاکید کرد: با برنامه‌ریزی دقیق و اصلاح فرآیندها امکان بهبود شرایط وجود دارد مشروط بر اینکه رویکرد خود را تغییر داده و به موقع عمل کنیم.
دولت تسهیل‌گر حرکت بخش خصوصی در اقتصاد باشد
امیر حسن‌زاده، معاون اجرایی استاندار کرمان با تاکید بر لزوم همکاری با بخش خصوصی و ایجاد زیرساخت‌ها از سوی دولت و بسترسازی برای فعالان اقتصادی، گفت: واحدهای دولتی که درحال فعالیت هستند، مهم این است که در چارچوب دولت روی ایجاد بسترها و تسهیل مسیر حرکت بخش خصوصی متمرکز شویم.
تسهیلات بانک‌ها به وام‌های تکلیفی محدود شده است
حسین عبده‌تبریری، اقتصاددان نیز با حضور در این نشست، تصریح کرد: امروز بخشی از سرمایه در گردش از سوی بانک‌ها به وام‌های تکلیفی تعلق گرفته و دولت نسبت به توسعه و اعطای تسهیلات در این راستا، بی‌توجه است. البته تورم، موجب شده تا با شرایط خاصی مواجه شویم و شرکت‌های ایرانی امروز سه برابر شرکت‌ها در سایر کشورها، موجودی نگه دارند چون این به نفع آنهاست.
او افزود: موضوع نگران‌کننده دیگر، مهاجرت از ایران است. شاید طبق آمار موجود، نرخ مهاجرت ایران مانند ترکیه باشد؛ اما نکته ایناست که ایران بازگشت از مهاجرت ندارد.
عبده‌تبریزی درباره زنجیره ارزش جهانی نیز گفت: نه تنها ارتباط ایران با کشورهای دیگر رو به کاهش است، سطح روابط داخلی بین استان‌ها نیز با چالش مواجه است و گستردگی لازم را ندارد.