تصادف، چقدر از اقتصاد ایران را می‌بلعد؟

تصادفات جاده‌ای، دومین عامل مرگ و میر ایرانی‌ها شناخته می‌شود. عاملی که در رتبه‌بندی‌های جهانی نیز ایران را در رده‌های اول جای داده است. آمار سازمان‌های مختلف در سال‌های مختلف متفاوت است، اما سایت امید زندگی جهان، نقشه‌ای را بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت در سال 2014 منتشر کرده است که نشان می‌دهد ایران رتبه اول را در جهان از نظر مرگ‌ومیر جاده‌ای دارد. بر این اساس، در هر صد هزار نفر، 43.5 نفر در ایران بر اثر تصادفات جاده‌ای می‌میرند.

بر اساس گزارش یونیسف،90 درصد از مرگ‌های جاده‌ای جهان در کشورهایی با درآمد پایین و متوسط اتفاق می‌افتد. نرخ تصادف‌های جاده‌ای در ایران 20 برابر بیشتر از میانگین جهانی است. در سراسر جهان، تصادف‌های جاده‌ای سالانه 1.2 میلیون نفر را می‌کشد و 20 تا 50 میلیون نفر را مجروح و معلول می‌کند. در ایران نیز هر ساله 28 هزار نفر در اثر تصادف می‌میرند و بیشتر از 300 هزار نفر مجروح و معلول می‌شوند.

در سال 95، طی بازه 25 اسفند تا 15 فروردین ماه در نوروز امسال، 964 نفر در جاده‌ها جان خود را از دست داده‌اند. 206 نفر در جاده‌های درون شهری و 663 نفر در جاده‌های برون شهری دچار حادثه مرگ شده‌اند.  تعداد کشته  شده‌های 95 بر اثر تصادف نسبت به سال 94، تنها 4 نفر کم‌تر بوده است. امسال نیز 115 نفر کم تر از سال گذشته، در جاده ها جان شان را از دست داده اند.  سردار تقی مهری، رئیس پلیس راهور ناجا از کاهش 12 درصدی جان باختگان و 7 درصدی مجروحان حوادث رانندگی در نوروز امسال خبر داده است. با در نظر گرفتن آمار پزشکی قانونی از نوروز 95، می توان دریافت 849 نفر در سفرهای نوروزی امسال، جان شان را از دست داده اند.

بر اساس آمار سازمان پزشکی قانونی، در فصل بهار سال 95 نیز 82 هزار و 860 نفر از مردم در سوانح رانندگی مصدوم شده‌اند. از این میزان 23 هزار و 962 نفر زن و 58 هزار و 898 نفر مرد بوده‌اند. تعداد مصدومین سوانح رانندگی، در این مدت نسبت به مدت مشابه سال 94، 6.1 درصد رشد داشته است.

بر اساس اعلام رئیس پلیس راهور ناجا، پراید و پژو بیشترین میزان تصادف را در میان تمام خودروها داشته اند. 39 درصد از تصادف ها نیز به شکل واژگونی خودرو اتفاق افتاده اند. تقی مهری درباره علت تصادف ها می گوید:« 72 درصد تصادفات نوروزی متعلق به خودروهای سواری 12 درصد وانت بار 8 درصد موتور سیکلت 6 درصد کامیون و 1.7 درصد مسافر برهای عمومی بوده اند. 41 درصد علل تصادفات در نوروز امسال عدم توجه به جلو و خستگی و خواب آلودگی ،‌ 23 درصد سرعت غیر مجاز و 21 درصد سبقت غیر مجاز و انحراف به چپ بوده است.بیشترین علل این تصادفات لغزندگی معابر، خستگی و خواب آلودگی رانندگان یا سرعت غیر مجاز بوده است.»

آثار اقتصادی تصادفات

در هر 19 دقیقه، یک نفر در جاده‌های ایران می‌میرد و در هر دو دقیقه، مردم مطلع می‌شوند که یکی از اعضای خانواده‌شان از تصادف جان سالم به در برده، اما مجروح و شاید برای تمام عمر، معلول شده است.

عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی که ریاست کمیسیون ایمنی راه‌ها را هم برعهده دارد، سال گذشته بر اساس مطالعاتی که در سال 86 انجام شده، میزان هزینه مستقیم و غیرمستقیم ناشی از تصادفات رانندگی در این سال را حدود 18 هزار میلیارد تومان برآورد کرد.  آمارهای دیگر نیز نشان می‌دهد اقتصاد ایران روزانه ۳۲ میلیارد تومان ضرر ناشی از تصادفات را متحمل می‌شود.مرکز پژوهش‌های مجلس در آخرین گزارش خود از تصادف‌های جاده‌ای برآورد کرده است، هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی تصادفات رانندگی حدود ۸ درصد تولید ناخالص داخلی است. هزینه مورد نظر در سال ۱۳۹۰ در حدود ۵۱ هزار و ۹۱۰ میلیارد تومان است. البته هزینه درمانی سالانه ۱۱ هزار میلیارد ریالی افرادی که بر اثر تصادف مصدوم شده‌اند و هزینه ۱۸۰ میلیون تومانی هر فرد کشته شده در تصادفات و هزینه ۲۸۰ میلیون تومانی هر معلول بر اثر تصادف‌های جاده‌ای هم باید در این آمارها محاسبه کرد.

هم چنین بر اساس اعلام پژوهشکده بیمه مرکزی، ایران از نظر تصادفات ناایمن رانندگی در بین ۱۹۰ کشور جهان، در رتبه ۱۸۹ است و تنها سیرالئون است که وضعیت نامناسب‌تری نسبت به ایران دارد. همچنین تعداد تلفات جاده‌های کشور در سال، با تلفات یک جنگ تمام عیار برابری می‌کند. در دنیا به ازای هر ۱۰ هزار خودرو حدود ۹نفر کشته می‌شوند، در حالی که در ایران به ازای این تعداد خودرو، ۳۷ تن کشته می شوند. در انگلستان با وجود اینکه سه برابر بیشتر از ایران خودرو وجود دارد، میزان بروز تصادفات تا ۳۲ برابر کمتر است. یعنی می‌توان گفت به نسبت خودروهای موجود در ایران، حدود ۱۰۰ برابر بیش‌تر از انگلستان تصادفات رانندگی رخ می‌دهد. آلمان سال گذشته فقط 3670 کشته جاده ای داشته است این رقم در سال 1970 رقم 19000 نفر بوده است.

یونیسف نیز درباره تصادف‌های جاده‌ای در ایران می‌نویسد:«تصادف‌ها در جاده‌های ایران هر سال باعث هزاران مرگ می‌شوند. و سالانه میلیاردها دلار ضرر مالی به اقتصاد این کشور تحمیل می‌کنند. مرگ و میر‌های جاده‌ای، سالانه 6 میلیارد دلار هزینه به اقتصاد ایران تحمیل می‌کند، این برابر با بیش از 5 درصد از تولید ناخالص داخلی کشور است.»