نزولی شدن بازارهای سهام جهانی از هفته گذشته آغازشده و روز دوشنبه نیز با بازگشایی بازارها در آمریکا ادامه یافت، درحالیکه بازارهای آسیا و اروپا نیز دچار افت شدید شدند.
باوجوداین بحران، رئیسجمهور آمریکا، دونالد ترامپ، افت بازارها را نادیده گرفته و از تعرفههای تجاری خود دفاع کرده است. او این اقدامات را با دارو مقایسه کرد و گفت که گاهی برای درمان باید دارو خورد، حتی اگر تلخ باشد. ترامپ کشورهایی که با آمریکا تجارت دارند را متهم به سوءاستفاده از رهبری ضعیف آمریکا درگذشته کرده و گفته قصد دارد تا زمان برقراری توازن تجاری، عقبنشینی نکند.
ترامپ اعلام کرده که کشورهای دیگر باید کسری تجاری با آمریکا را از بین ببرند، وگرنه باید منتظر اقدامات شدیدتری باشند. وی ادعا کرده که رهبران بسیاری از کشورها در حال التماس برای توافق با آمریکا هستند.
بازارهای آسیایی ازجمله هنگکنگ، تایوان، ژاپن، کره جنوبی و استرالیا نیز شاهد سقوطهای سنگینی بودند. در اروپا نیز شاخصهای FTSE لندن و DAX فرانکفورت به ترتیب حدود ۵ درصد و ۷ درصد افت کردند.
در آمریکا نیز انتظار میرود روند نزولی ادامه یابد، بهویژه پس از افت شدید هفته گذشته که بیش از ۶ هزار میلیارد دلار از ارزش بازار را از بین برد. تعرفههای جدید آمریکا از روز یکشنبه با نرخ پایه ۱۰ درصد آغازشده و قرار است از چهارشنبه، تعرفههایی بین ۱۱ درصد تا ۵۰ درصد علیه دهها کشور اعمال شود.
چین، اتحادیه اروپا، ژاپن و کره جنوبی ازجمله کشورهایی هستند که با تعرفههایی بین ۲۰ درصد تا ۳۴ درصد مواجه خواهند شد. چین نیز در پاسخ، تعرفههایی مشابه اعمال کرده و محدودیتهایی بر صادرات مواد معدنی کلیدی وضع کرده است. اتحادیه اروپا هم در حال آمادهسازی فهرستی از واردات آمریکایی برای مقابلهبهمثل است.
ترامپ بااینحال گفته مایل به مذاکره با چین است، اما شرط او حذف مازاد تجاری این کشور با آمریکاست. چین اعلام کرده که اقداماتش برای بازگرداندن آمریکا به مسیر صحیح نظام تجارت چندجانبه است و همچنان مکان مناسبی برای سرمایهگذاری خارجی باقی خواهد ماند.
برخی شرکای تجاری آمریکا مانند انگلیس، استرالیا، اندونزی و تایوان فعلاً از اقدامات متقابل خودداری کردهاند. در این میان، بنیامین نتانیاهو اولین فردی است که موضوع تعرفهها را در دیدار حضوری با ترامپ مطرح خواهد کرد.
کارشناسان اقتصادی هشدار دادهاند که احتمال وقوع رکود در آمریکا در ۱۲ ماه آینده بهشدت افزایشیافته است. جیپیمورگان احتمال رکود را ۶۰ درصد و مؤسسه S&P آن را بین ۳۰ درصد تا ۳۵ درصد اعلام کردهاند. تحلیلگران معتقدند ادامه سیاستهای تجاری کنونی آمریکا میتواند منجر به رکود در اقتصاد آمریکا و جهان شود.
لارنس سامرز، وزیر خزانهداری پیشین آمریکا، این سیاستها را مخربترین سیاست اقتصادی از زمان جنگ جهانی دوم نامیده است. باوجود همه این نگرانیها، مقامات دولت ترامپ خطر رکود را کماهمیت جلوه داده و گفتهاند بازارها در بلندمدت ثبات پیدا خواهند کرد.