رئیس کمیسیون مدیریت واردات اتاق ایران، گفت: متاسفانه عدم شفافیت نرخ ارز موجب به راه افتادن پدیده زیرمیزی در تالار دوم شده و هزینه مضاعفی به واردات کشور تحمیل میکند.
احمدرضا فرشچیان در نشست این کمیسیون که با حضور رئیس هیات مدیره مرکز مبادله ارز و طلای ایران، برگزار شد، افزود: زیرمیزی در تالار دوم درصد بالایی از هزینه مبادله را به خود اختصاص میدهد و در هیچ سندی هم قید نمیشود. این به دلیل عدم شفافیت نرخ ارز و عدم شناخت طرفین عرضه کننده و خریدار از یکدیگر است.
او ادامه داد: اگر چه صف انتظار 14 روزه توافق شده بود اما نه در تالار یک و نه در تالار دوم اجرا نمیشود و به همین دلیل تجار بیشتر سراغ روش مبادله مستقیم میروند. اما به دلیل اینکه طرفین یکدیگر را نمی شناسند زیرمیزی ها به جریان افتاده است. به ازای هر دلار، 4 هزار تومان مطالبه میشود تا دو طرف را بههم وصل کنند.
فرشجیان این را هم گفت که قرار بود صف تخصیص گروه کالایی تالار یک و دو جدا از هم باشند اما این اتفاق نیفتاده است.
محمد آرام، رئیس هیات مدیره مرکز مبادله ارز و طلای ایران، نیز گفت: تالار دوم دو بخش دارد. یک بخش با محوریت نقل و انتقال ارز با عاملیت بانک ها است و روش غیرمستقیم است ولی در بخش دوم دو مجموعه صادراتی و وارداتی با هم تعامل کرده و خودشان ارز را حابجا میکنند که با عنوان معاملات مستقیم یا تهاتری است. تلاش کردیم بانک مرکزی دخالتی در حجم و مقدار تبادلات نداشته باشد و نرخ بر اساس عرضه و تقاضا نوسان دارد.
او ادامه داد: به دلیل اینکه حجم کل ارز کاهش یافته و تمرکز وزارت صمت نیز بر واردات کالاهای بزرک مثل خودرو است تخصیص بیشتری در این قسمت داده است. آنچه مربوط به کالاهای غیر بزرگ بوده تخصیص ها منجر به معامله نشده است. ثبت سفارش زیر 100 هزار دلار تخصیص نشده یا چون بالا نبوده ریال آن تامین نشده و بانک ها هم همراهی نکرده اند و این گروه ها نتوانسته اند واردات کنند. لذا در مورد این گروه ها تصمیم گرفتیم که بدون صف تخصیصشان انجام شود که صنایع کوچک با مشکل مواجه نشوند.
او با بیان اینکه بیش از 95 درصد صادرات کشور توسط 400 شرکت انجام میشود در حالی که برای خرید و واردات کالا بیش از 16 هزار بازرگان این کار را انجام میدهند، افزود: در مبادلات غیرمستقیم فروشنده قابلیت ردیابی ندارد که چه کسی خریدار است که زیرمیزی داشته باشد. در مبادلات مستقیم دو طرف میتوانند توافق کنند ولی انتظار ما محقق نشد. چون صادرکنندگان و واردکنندکان خرد زیادی وارد مرکز مبادله نشده اند.
آرام اظهار کرد: درباره مقوله شفافیت چند اقدام انجام دادیم تا افراد حقیقی و حقوقی بتوانند عرضه و تقاضا و حجم مبادلات را در هر روز ببینند. الان اگر کسی به عنوان شخص حقیقی وارد مرکز شود میتواند حجم عرضه و تفاضا ها را ببیند. در مورد شخصیت های حقوقی هم 80 درصد کار انجام شده اما تا پایان هفته اینده این امر برای آنها هم محقق خواهد شد.
او افزود: صف تخصیص گروه کالایی یک و دو هم ظرف چند روز اینده دقیق مشخص می شود. تفکیک ها قطعی شده و تا دو هفته اینده دوره انتقال تمام شده و کسانی که بازار اول و کسانی که بازار دوم هستند کاملا از هم جدا می شوند.
رئیس مرکز مبادله با بیان اینکه نظام اولویت بندی تخصیص ارز با مشکلات جدی روبرو است، گفت: خوب است اتاق ایران با همراهی وزارت خانه های جهاد کشاورزی و صمت وقت بگذارند و در معاملات مستقیم موارد استثنا را مشخص کنند. اگر کالایی مورد نیاز است مثل گوشت و برنج ... از صف ها مستثنا شود. در حال حاضر اولویت های تخصیص خیلی باز هستند. اما اگر این اولویت ها مشخص باشند هر وقت اولویت یک تامین شد میتوانیم سراغ تامین ارز اولویت دو برویم و الی اخر. این اولویتگذاری باید در صمت و جهاد کشاورزی اعمال شود ولی نشده است.