درحالیکه تلاشهای اوپک و روسیه برای توازن عرضه و تقاضا در بازار نفت بالاخره به ثمر نشسته و قیمت این محصول استراتژیک به سطح موردنظر صادرکنندگان عمده آن نزدیک شده، تولیدکنندگان نفت در آمریکا نیز صادرات خود به اروپا را به حداکثر رساندهاند تا از ثمرات افزایش قیمت نفت بینصیب نمانند.
طرح فریز نفتی که از سال گذشته میلادی با توافق بین کشورهای عضو اوپک و همراهی روسیه آغاز شد و نتیجه آن کاهش روزانه 1.8 میلیون بشکهای عرضه نفت از سوی این کشورها بود، نقش بسیار مهمی در تغییر وضعیت بازار نفت به نفع عرضهکنندگان و رسیدن قیمت نفت به بالاترین میزان آن در چهار سال اخیر ایفا کرد.
در این میان افزایش قیمت نفت با رشد چشمگیر تولید آن در آمریکا همراه شده است تا به گفته معاملهگران، فروش نفت روسیه، نیجریه و سایر کشورها در بازار اروپا اکنون دشوارتر از سال گذشته شود. یکی از معاملهگران وابسته به یک پالایشگاه نفتی در حوزه مدیترانه –که قبلاً مشتری دائم نفت روسیه و نفت دریای خزر بوده و اینک بخشی از خوراک خود را از آمریکا تأمین میکند- در این خصوص به رویترز میگوید: «نفت آمریکا در همه جا عرضه میشود و این مسئله فشار بسیار زیادی بر سایر تولیدکنندگان نفت وارد میکند».
پیشبینی میشود متوسط روزانه تولید نفت آمریکا در سال جاری میلادی به 10.7 میلیون بشکه برسد تا این کشور از لحاظ سطح تولید روزانه نفت، در ردیف عربستان و روسیه قرار گیرد. بررسیهای رویترز نشان میدهد که آمریکا در سه هفته نخست ماه آوریل (11 فرودین الی 31 اردیبهشت) روزانه بهطور متوسط حدود 550 هزار بشکه نفت به اروپا صادر کرده است. از ابتدای سال جاری میلادی نیز 6.8 میلیون تن (بیش از 42 میلیون بشکه) نفت از آمریکا به اروپا حمل شده است که در قیاس با دوره مشابه سال گذشته نزدیک به چهار برابر افزایش نشان میدهد.
منابع آگاه در گفتگو با رویترز خاطرنشان ساختهاند که صادرات نفت آمریکا به اروپا همچنان در حال افزایش است و هرروز پالایشگاههای بیشتری به جمع مشتریان نفت خام آمریکا اضافه میشوند؛ پالایشگاههایی که قبل از این کل خوراک خود را از روسیه و کشورهای عضو اوپک تأمین میکردهاند و اکنون قصد دارند بخشی از نفت موردنیاز خود را از آمریکا وارد نمایند.
انگلیس، ایتالیا و هلند بزرگترین مشتریان نفت آمریکا در بین کشورهای اروپایی محسوب میشوند. بیش از 70 درصد واردات نفت کشورهای اروپایی از آمریکا در سال جاری میلادی به سه کشور مذکور اختصاص داشته است. پالایشگاههای وابسته به شرکتهای آمریکایی اکسون موبیل و والرو و شرکت انگلیسی بریتیش پترولیوم در اروپا نیز در قیاس با سایر پالایشگاههای منطقه، بخش بیشتری از نفت مصرفی خود را از آمریکا تأمین کردهاند.
دیوید وچ از شرکت مشاوره انرژی JBC در وین اتریش در این خصوص به رویترز خبر داد: «دو شرکت لهستانی اورلن و گروپا لوتوس و شرکت استاتاویل نروژ نیز در حال انجام نمونهگیریهای لازم برای استفاده از نفت وارداتی از آمریکا در پالایشگاههای خود هستند. البته احتمالاً مشتریان دیگری نیز در آینده نزدیک چنین کاری را انجام خواهند داد».
روند موفقیتآمیز و رو به رشد تولید و صادرات نفت در آمریکا میتواند رضایت خاطر دونالد ترامپ را نیز به همراه داشته باشد زیرا وی اخیراً اوپک را به افزایش مصنوعی قیمت نفت متهم ساخته بود. ترامپ روز جمعه در صفحه توییتر رسمی خود نوشته بود: «به نظر میرسد اعضای اوپک باز هم به دنبال این کار [افزایش قیمت نفت] هستند. با وجود اینکه حجم بیسابقهای از نفت در همه جا ازجمله در کشتیهای نفتکش روی دریا وجود دارد، قیمت نفت بهطور مصنوعی بالا رفته است. این وضعیت خوب نیست و قابلقبول هم نخواهد بود».
دولت آمریکا در سال 2015 یعنی در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما ممنوعیت صادرات نفت را لغو کرد، اما پالایشگاههای قدیمی اروپا که بیشتر نفت موردنیاز خود را از دریای شمال، غرب آفریقا و دریای خزر تأمین میکنند، خیلی دیر به این قضیه واکنش نشان دادند. احسان الحق، مدیر مؤسسه مشاوره انرژی ریسورس اکونومیکس لندن، در این خصوص میگوید: «پالایشگاههای اروپایی از سال گذشته استفاده آزمایشی از نفت خام آمریکا را آغاز کردند و اکنون آنها اطلاعات کافی در مورد نحوه فرآوری آن دارند».
بخشی از محبوبیت روزافزون نفت صادراتی آمریکا در بین پالایشگاههای اروپایی به فاصله قیمتی آن با نفت برنت دریای شمال برمیگردد. در سال جاری میلادی قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال بهطور متوسط 4.46 دلار بالاتر از قیمت نفت سبک تگزاس بوده است، درحالیکه این شکاف در سال گذشته میلادی تقریباً نصف رقم یادشده بود.
نفت سبک تگزاس، نفت سبک لوئیزیانا، ایگل فورد و مارس که محبوبترین گریدهای نفتی صادراتی آمریکا در بین پالایشگاههای اروپایی به شمار میروند، در بازارهای اروپایی حتی با قیمتی بهصرفهتر از نفت اورال روسیه، نفت بیتیسی جمهوری آذربایجان و نفت فورتیز دریای برنت عرضه میشوند و این مسئله باعث شده است که پالایشگاههای اروپایی تمایل بیشتری برای خرید نفت از تولیدکنندگان آمریکایی از خود نشان دهند.