بر اساس ماده 4 قانون بهبود مستمر فضای کسبوکار، اتاق ایران را باید شرایطی برای پایش و رصد محیط کسبوکار و اطلاعرسانی درباره وضعیت آن به مسئولان، سیاستگذاران و فعالان اقتصادی فراهم آورد. در این راستا پارلمان بخش خصوصی درصدد است شاخص مدیران خرید (PMI) را با برند شامخ محاسبه و منتشر کند.
مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی اتاق ایران از پائیز 95 اجرای طرح پایش محیط کسبوکار را نیز برعهدهگرفته که در روزهای آینده هشتمین دوره از گزارشهای فصلی آن منتشر خواهد شد. این طرح دیدگاه فعالان اقتصادی درباره مهمترین موانع کسبوکار را بازگو میکند اما علاوه بر آن نیاز است با استفاده از دیگر شاخصهای مرتبط با وضعیت اقتصادی تولید و جامعه، اطلاعاتی از آخرین وضعیت رونق و رکود در بخشهای مختلف اقتصاد نیز برای برنامهریزی استخراج شود.
بر این اساس محاسبه و انتشار شاخص شامخ (PMI) که وضعیت و شرایط کسبوکارها را در ماه نسبت به ماه قبل نشان میدهد و میتواند رونق یا رکود تولید در هر ماه و دورنمای وضعیت آن در ماههای آتی را نشان دهد در دستور کار مرکز آمار و بررسیهای اقتصادی اتاق ایران قرار گرفته است.
محمدرضا دوست محمدی، مدیر مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی اتاق ایران میگوید: بیش از 50 کشور شاخص مدیران خرید (PMI) را محاسبه و منتشر میکنند و اتاق ایران با مطالعاتی که از سال گذشته انجام داده است بهزودی نسبت به انتشار این شاخص با برند شامخ بهصورت ماهیانه اقدام خواهد کرد.
دوست محمدی با اشاره به اینکه هیچکدام از متولیان تولید آمار در کشور اقدامی برای محاسبه این شاخص انجام ندادهاند، میافزاید: در شاخص شامخ، وضعیت رونق و رکود بخشهای مختلف اقتصاد اعم از صنعت، خدمات و کشاورزی با پرسیدن سؤالات معیار و استاندارد جهانی از مدیرانی که وظیفه واحد خرید یا فروش یک بنگاه اقتصادی بزرگ را برعهده دارند، استخراج و محاسبه میشود که میتواند اطلاعات ارزشمندی در اختیار فعالان اقتصادی، مسئولان و سیاستگذاران اقتصادی قرار دهد.
به گفته او مدیران شرکتکننده در این آمارگیری سؤالات مشخص و یکسانی سه گزینهای را پاسخ خواهند داد که مثلاً نشان میدهد در ماه مورد گزارش میزان فروش، تولید و ... نسبت به ماه قبل افزایش، کاهش یا ثبات را تجربه کرده است.
مدیر مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی اتاق ایران میگوید: متغیرهایی مانند موجودی انبار، وضعیت استخدام، وضعیت سفارشهای جدید، وضعیت صادرات و سؤالاتی ازایندست نیز از سوی شرکتکنندگان مشخص پاسخ داده میشود و درنهایت با جمعبندی کل جوابها و میانگیری از آنها عددی بین 1 تا 100 استخراج خواهد شد.
دوست محمدی با اشاره به اینکه معیار در شاخص شامخ (PMI) عدد 50 است، تصریح میکند: عدد 50 نشان خواهد داد که درمجموع وضعیت بخش موردبررسی هیچ تغییری نداشته است اما هرچه عدد از 50 بالاتر باشد نشانه رونق و هرچه رقم پائین تر از 50 باشد نشانه رکود و انقباض در آن بخش تلقی میشود.
البته آنگونه که دوست محمدی میگوید، به دلیل اینکه تاکنون محاسباتی در این حوزه در کشور انجام نشده است، اتاق ایران در ابتدای کار فقط شاخص شامخ (PMI) در بخش صنعت و گروههای 12 گانه زیرمجموعه آن را محاسبه و منتشر میکند و در ادامه انتشار شاخص شامخ بخشهای خدمات و کشاورزی را نیز در دستور کار قرار میدهد.
مدیر مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی اتاق ایران با اشاره به اینکه روال معمول در اندازهگیری این شاخص در کشورهای مختلف، نظرخواهی از 400 شرکت برتر و مطرح در هر بخش اقتصادی است، اظهار میکند: فعلاً در محاسبات شاخص شامخ از همکاری 500 شرکت استفاده میشود تا بهمرورزمان با حذف شرکتهایی که احتمالاً قائل ادامه به همکاری نیستند مشکلی بروز نکند اما درنهایت اتاق ایران نیز تلاش میکند شاخص شامخ را طبق استانداردهای جهانی استخراج و منتشر کند.
به گفته دوست محمدی، اتاق ایران در حال ارسال پیامک دعوت به همکاری برای 3هزار شرکت معتبر و برتر در بخشهای مختلف صنعت است.
او رضایت شرکتها برای ارائه آمارهای موردنیاز این شاخص را یکی از اصول کار عنوان میکند و میگوید: در تدوین دادههای شاخص شامخ، اصل اول بری علاقهمندی شرکتها برای همکاری گذاشته شده تا احتمال اظهارنظر غلط و غیرواقعی به حداقل برسد بااینوجود بازهم یک تیم کارشناسی، دادهها را به کمک شواهد موجود در سطح اقتصاد و مثلاً اطلاعات منتشر شده توسط شرکتهای بورسی بررسی میکنند تا این شاخص با سالمترین اعداد محاسبه شود.
مدیر مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی اتاق ایران تأکید میکند که جزئیات اطلاعات ارائه شده از سوی شرکتکنندگان در آمارگیری بهصورت کاملاً محرمانه باقی میماند و در پایان هر ماه فقط وضعیت کلی یک صنعت و بخش اعلام خواهد شد.
دوست محمدی اعلام میکند: شرکتهایی که در استخراج شاخص شامخ شرکت میکنند بهعنوان همکار اتاق ایران معرفی میشوند و در موضوع برندینگ نیز بهعنوان شرکتهای معتبر در محاسبه این شاخص معرفی میشوند.
او همچنین از مذاکره با مرکز ملی رتبهبندی اتاق ایران خبر داد که در صورت نهایی شدن، مزایایی برای شرکتهای حاضر در موضوع محاسبه شاخص شامخ در نظر گرفته خواهد شد.
دوست محمدی میگوید: سامانه الکترونیک شاخص شامخ روی سامانه اتاق ایران بارگذاری شده و از 25 مهرماه آغاز به کار میکند. ضمن اینکه اطلاعرسانی به فعالانی که حاضر به همکاری در این طرح هستند از طریق پیامک انجام خواهد شد و آنها میتواند یا نام کاربری و رمز تعریف شده وارد سامانه شده و به سؤالات پاسخ بدهند.
مدیر مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی اتاق ایران اظهار میکند: کشورهای استفادهکننده از شاخص مدیران خرید (PMI) که در ایران نیز با برند شاخص شامخ منتشر خواهد شد، شاخص هر ماه را در اولین روز کاری ماه بعد منتشر میکنند و اتاق ایران نیز بر این اصل پایبند خواهد بود اما در ابتدا تا عادی شدن روال کار، احتمالاً انتشار شاخص شامخ با تأخیر چند روزه مواجه میشود.
به گفته او اتاق ایران تلاش میکند شاخص شامخ مهرماه 1397 را حداکثر تا 10 آبان ماه منتشر کند.
شاخص مدیران خرید(PMI) که از آن بهعنوان یکی از دقیقترین شاخصهای نشاندهندهٔ وضعیت اقتصادی یک کشور نام میبرند یکی از مهمترین شاخصهای بیانکننده ویژگیهای اقتصاد، در بسیاری از کشورهای جهان است. موسسهISM از سال 1948 میلادی، تهیه این شاخص را برای کشور ایالاتمتحده آغاز کرده است. همچنین مؤسسه بینالمللیMARKIT -IHS این شاخص را برای بیش از 30 کشور دنیا و بیش از 22000 بنگاه بخش خصوصی، بهصورت ماهانه محاسبه و منتشر میکند.