سر بزرگش روی بدنی نزار قرار گرفته، کارد و چنگالی را در دستان نحیفش به شکلی عمودی و اعتراض‌آمیز نگه داشته؛ روی میز چوبی کهنه و زهوار در رفته روبه‌رویش توپ فوتبالی در بشقاب جا خوش کرده؛ قطره اشکی از گوشه چشمانش بر گونه سیاه‌رنگش جاری شده و گرسنگی را فریاد می‌زند. این یک گرافیتی بسیار معروف بود که در اعتراض به برگزاری مسابقات جام‌جهانی در برزیل روی دیوار کوچه‌ها و خیابان‌ها نقش بسته بود. برزیل در فقر دست‌وپا می‌زد، هنوز هم با مشکلات اقتصادی بسیاری دست‌وپنجه نرم می‌کند اما برای اینکه حرف خود را به کرسی بنشاند و مسابقات جام‌جهانی را برگزار کند مقابل همه اعتراضات ایستاد. به گزارش پایگاه خبری اتاق ایران، اکثر رویدادهای بزرگ ورزشی با سودهای کلان اقتصادی همراه هستند؛ سودهایی که باعث می‌شود کشورها برای میزبانی این رویدادها سر و دست بشکنند. در این بین «المپیک» یکی از مهم‌ترین رویدادهای ورزشی به شمار می‌آید که تقریباً همه کشورها رویای میزبانی آن را در سر دارند. هر چند میزبانی چنین رویدادهایی می‌تواند سودهای خوبی به دنبال داشته باشد اما قطعاً هزینه‌هایی را نیز به دنبال دارد که می‌تواند آن را از مقرون‌به‌صرفگی دور کند. خواه هزینه‌ها بیشتر از سود باشد و خواه نباشد؛ برگزاری المپیک منافعی را در بر دارد که تقریباً همه کشورها به دنبال آن هستند. طبق آمار موجود، شینزو آبه نخست‌وزیر ژاپن برای میزبانی المپیک توسط توکیو در سال 2016 تلاش‌های بسیاری کرد اما همه بی‌ثمر ماند، مادرید دو بار برای بازی‌های 2012 و 2016 اقدام کرد که هر دو بی‌نتیجه ماند. استانبول نیز تا کنون پنج بار در آزمون میزبانی المپیک رد شده‌است. اما حقیقتاً چرا شهرها تا به این اندازه شور و حرارت برای میزبانی المپیک به خرج می‌دهند؟
بازی‌های المپیک مانند مهمانی بزرگ و پرخرجی هستند که می‌توانند صاحبخانه ولخرج و ندانم‌کار را ورشکسته کنند. طبق اطلاعات به دست آمده از اکونومیست، هزینه‌های برگزاری المپیک در گذشته بسیار کم بودند برای مثال المپیک لندن در سال 1948 تنها 20میلیون پوند شد که با نرخ امروز تنها 30میلیون دلار شده‌است. امروز برگزاری مسابقات المپیک به کسب‌وکار متفاوتی تبدیل شده‌است. برآوردها نشان می‌دهد المپیک پکن 2008 جزو گران‌ترین المپیک‌ها بود که هزینه‌ای تقریباً 40میلیارد دلاری را به دنبال داشت. توریسم و گردشگری که در نتیجه برگزاری مسابقات المپیک در کشور میزبان ایجاد می‌شود اصلی‌ترین منبع بازگشت هزینه‌ها به شمار می‌آید اما کسی نمی‌تواند ورود گردشگران را تضمین کند. برای مثال رزرو اتاق در هتل‌های پکن برای المپیک تابستانه آن سال کاهش یافت. به علاوه شهرها که باید در چشم گردشگران زیبا به نظر بیاید با حجم زیاد زباله‌هایی که ناگهان تولید می‌شود ریختی کاملاً بدمنظر را پیدا می‌کنند. در کنار آن بسیاری از ورزشگاه‌ها که شاهکاری در آن شهرها به شمار می‌آمدند و توریست‌های ورزشی را به خود جلب می‌کنند به ویران‌سرا تبدیل می‌شوند. برای مثال تعدادی از گران‌ترین ورزشگاه‌های یونان در حال حاضر به مخروبه‌ای تبدیل شده‌اند که کمتر کسی برای دیدن مسابقات ورزشی به آن‌ها می‌روند.
هر کسی از ظن خود شد یار المپیک!
واقعیت این است که هر کشوری برای میزبانی بازی‌های المپیک اهداف خودش را دنبال می‌کند. برای مثال در مورد المپیک پکن در سال 2008 چین به دنبال این بود که قدرت خراجی چشم‌بادامی‌ها را به رخ جهان بکشد. آن‌ها با هزینه کلانی که در این زمینه کردند کاملاً در دستیابی به هدف خود موفق شدند. یا مثلاً در مورد المپیک لندن هدف اصلی این بود که بخش فقیر جامعه در پایتخت دوباره احیا شود و برگزاری المپیک با برنامه‌ریزی‌ها و بودجه‌ای که تعیین شده بود در این زمینه به عملیات احیا سرعت می‌بخشید. توکیو نیز امید دارد با میزبانی المپیک 2020 اقتصاد ترک‌خورده خود را با درآمدهای حاصل از آن وصله بزند و سر پا نگه دارد. با وجود همه این اهداف بلندپروازانه‌ای که کشورها از میزبانی المپیک دنبال می‌کنند باز هم مواردی است که درست بودن چنین اقدامی را تا حدودی زیر سوال می‌برد. برای مثال المپیک تابستانه ریودژانیرو با چنین بداقبالی مواجه شده‌است و اعتراضات گسترده مردمی را به دنبال داشته‌است. به همین خاطر این پرسش ایجاد می‌شود که آیا میزبانی المپیک به سودهای آن می‌ارزد؟
این ایده که برگزاری رویدادهای ورزشی مانند المپیک سودآور است اولین بار توسط استرالیایی‌ها مطرح شد که امیدوار بودند با برگزاری المپیک در ملبورن، میزان ورود گردشگران به این شهر را بیشتر کنند. اما بر اساس گزارش‌های نیویورک‌تایمز، هزینه برگزاری این مسابقات هر سال بیشتر شد و آن را به امری غیرمنطقی تبدیل کرد؛ مشکلی که برزیل نیز در حال حاضر با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند. به هر حال نگاه همه به میزبانی بازی‌های المپیک این است که باعث جذب گردشگران می‌شود و فرصت‌های حمایت از پروژه‌های زیرساختی و سرمایه‌گذاری در این زمینه را افزایش می‌دهد. اما در عالم واقعیت سند مستحکمی وجود ندارد که ثابت کند این مسئله می‌تواند به افزایش جذب توریسم یا سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها کمک کند. صرف هزینه‌های کلان برای پروژه‌های کوتاه‌مدتی که نتیجه دادن آن در درازمدت در اگر است، به لحاظ اقتصادی گاهی به دور از خرد است. پکن 423میلیون دلار هزینه صرف کرد و ورزشگاه معروف آشیانه پرنده را ساخت تا به کمک آن توریست‌ها را به پایتخت چشم‌بادامی‌ها بیایند و از آن دیدن کنند. اکنون این ورزشگاه ساخته شده و گردشگران از کشورهای مختلف جهان برای دیدن این سازه گران‌قیمت راهی پکن می‌شوند؛ آن‌ها تنها 20دلار هزینه می‌کنند تا دور آشیانه پرنده چرخی بزنند، این پولی نیست اما برای چینی‌ها غرورآفرین است. یکی از کارشناسان در این مورد می‌گوید: «المپیک مثل مراسم عروسی است؛ شما را ثروتمند نمی‌کند اما احساس شادی به شما می‌بخشد؛ تشخیص ارزش آن به شما مربوط می‌شود.»