نایب‌رئیس کمیسیون توسعه پایدار، محیط زیست و آب اتاق ایران بر این باور است قطع ارتباط با منابع حاصل از فروش نفت، علی رغم شعارهایی که داده می شد، در هیچ زمانی به غیر از دوران تحریم به تحقق نمی رسید، حال که این فرصت ایجاد شد، آن را به همین راحتی از دست ندهیم.
حسن فروزان فرد در گفت وگو با پایگاه خبری اتاق ایران، فروش ارث پدری را برابر با درآمدزایی نمی بیند و معتقد است این منابع تنها و تنها باید صرف اقدامات توسعه ای در کشور شود.
او با نگاهی به سیر تاریخی کشور و وجود ظرفیت های فسادآور و تکرار آنها گفت: از زمانی که دسترسی به منابع زیرزمینی به عنوان یک منبع درآمدی دیده شد، زمینه های فساد هم توسعه یافت و شکل آن تغییر کرد تا اینکه امروز فروش همان منابع هم کفاف روزمره هم نمی دهد.
این فعال اقتصادی با بیان این مطلب که هیچ سیاست مداری یا دولتی جرات قطع ارتباط با منابع حاصل از فروش نفت را نداشته و ندارد، تصریح کرد: هیچ سیستمی در کوتاه مدت نمی توانست ارتباط ما را با این منابع، قطع کند. چون استفاده از این منابع سرشار و راحت به یک فرهنگ عمومی تبدیل شده و در تک تک افراد نهادینه است. اگر دولتی در راستای این قطع ارتباط قدمی برمی داشت، همراهی عموم مردم را از دست می داد. رسیدن به رفاه از طریق فروش دارایی، آسان ترین شیوه است.
عضو هیات نمایندگان اتاق ایران ادامه داد: در زمان های مختلف از زبان های مختلف شنیدیم که از منابع نفتی خود به شیوه نادرستی بهره می بریم و وابسته به درآمدهایی شدیم که در تولید آن نقشی نداشتیم و بر این اساس، هیچ گاه به توسعه نمی رسیم. با این حال علی رغم همه شعارهایی که داده شد، جرات نداشتیم این وابستگی نادرست که همه به آن اذعان داشتند را از بین ببریم. چون به محض این کار نگرانی هایی در سطح جامعه و در بخش های مختلف شکل می گرفت چراکه روی این پول ها حساب کرده بودند.
فروزان فرد که خود را تولید کننده ای می داند که با درد ناشی از محدودیت های تحریم از نزدیک آشناست و کمبودها را به خوبی لمس کرده است، تاکید کرد: تحریم ها، دردهای بزرگی برای اقتصاد ایران به بار آورد؛ ولی این درد را به درد دوران ترک اعتیاد تشبیه می کنم، در این روزها باید منتظر دردهای سنگین جسمی و روحی باشیم، مجموعه بخش های کشور آلوده به نفت است و جدایی از آن بدنه اقتصاد را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد اما باید این دوران را پشت سر گذاشت.
به اعتقاد این فعال اقتصادی مسابقه ای که در ایران امروز شکل گرفته مسابقه توسعه برمبنای ارزش آفرینی نیست بلکه مسابقه استفاه بیشتر از رانت نفت برای توسعه های محلی و منطقه ای است. این رفتار فسادبرانگیزی است که در کلیت جامعه ریشه کرده است. متاسفانه این منابع همراه با چشم پوشی از خطاها در صحنه های رانت خواری استفاده می شود. این نابه سامانی ها و رفتارهای غیرحرفه ای حول منبع عمومی نفت و منابع حاصل از آن، می چرخد.
نایب‌رئیس کمیسیون توسعه پایدار در ادامه به راه اندازی صندوق ذخیره ارزی در دوره اصلاحات پس از کاهش منابع نفتی و آسیب های ناشی از آن اشاره کرد و گفت: در آن روزها تصمیم درستی اتخاذ شد تا منابع نفتی به جای اینکه تا ریال آخر آن وارد بودجه کشور شود، در حسابی ذخیره شده و در راستای تقویت زیرساخت ها و ایجاد بسترهای توسعه، هزینه شود. هرچند بهره برداری حرفه ای از این منابع نشد و از آنجا که منابع صندوق جذابتی برای بخش خصوصی نداشت، به محلی برای رفع گرفتاری های ناگهانی دولت تبدیل شد. می توان به خوبی عملکرد این حساب را سنجید و به خوبی درک کرد که تا چه از حد ایده اولیه خود دور شده است.
او تاکید کرد: به دلیل بروز تحریم ها بسیار ناراحتم؛ اما از اینکه شیر نفت بسته شد، خوشحالم.
عضو هیات نمایندگان اتاق ایران با طرح این سئوال که چه کسی در نگاه شخصی خود منابع حاصل از فروش ملک پدری را به عنوان درآمد معرفی می کند؟ تصریح کرد: اگر معتقد باشیم پول ناشی از فروش ارثیه، درآمد است باید در مقابل آن هزینه ای تعریف کرد. در بودجه هم همین اشتباه رخ می دهد؛ از آنجا که به منابع نفتی، درآمد می گویند به خود اجازه می دهند در برابر آن هزینه هم تعریف کنند. جالب اینجاست که تمام تلاش نهادها هم به سروسامان دادن این هزینه ها معطوف می شود تا به قول خود درآمدهای موجود را بهتر هزینه کنند. بدون توجه به اینکه اساس این مبلغ درآمد نیست، بلکه دارایی برای تبدیل به دارایی ارزش افزای دیگر است.
او نتیجه رویکردها و نگرش های نادرست به منابع نفتی را این دانست که بودجه ای می نویسیم که دیگر در آن خبری از هزینه عمرانی نیست. این مسئله بزرگ و نگران کننده محصول تحریم نیست بلکه پیامد بزرگ شدن دولت در طول همه این سال هاست و دیگر منبعی برای کارکردن باقی نمانده است؛ متاسفانه امروز از اینکه با کاهش فشار تحریم ها امکان تزریق منابع نفتی به چرخ دنده های کارخانه بروکراسی فراهم می شود، ابراز خوشحالی می کنیم.
رئیس کمیسیون توسعه پایدار بر این باور است که سایه آزاردهنده تحریم باید از سر ایران برداشته شود و ارتباط مساعد و امکان تولید باارزش در کشور در همکاری با همتایان در دیگر بازارها مهیا شود ولی از اینکه مجدد شیر نفت باز و تولید به گوشه رانده شود، ابراز نگرانی کرد.
او تاکید کرد: دشمنان به محض اینکه می بینند تصمیم گرفتیم خود را از این وابستگی بزرگ دور کنیم و به دنبال روش های جدید برای افتادن در مسیر توسعه پایدار هستیم به هر روشی شیر نفت را باز می کنند.
او از اینکه حتی روزمره خود را به منابع نفتی وابسته کردیم اظهار تاسف کرد و ادامه داد: حتی تولید و حتی صادرات غیرنفتی هم خواه ناخواه به منابع نفتی وابسته شده است. بروکراسی دولتی، سیستم های خدماتی، تولید و توزیع آلوده به رانت های نفتی هستند تا آنجا که وقتی دسترسی به منابع نفتی نداریم، توان تولید ارزش هم کاهش پیدا می کند.
فروزان فرد با ابراز نگرانی از آنچه در بودجه 1400 درباره منابع نفتی دیده شده است، گفت: به دنبال آن هستیم که مجدد مشکلات روی زمین مانده خود را با این منابع، برطرف کنیم. یادمان باشد هیچ سیاستمدار ایرانی جرات بستن شیر نفت را نخواهد داشت چون عموم مردم با او همراهی نمی کنند. حال که تحریم شدیم عقلا و صاحبان اندیشه کشور اجازه ندهند دسترسی دوباره به منابع نفتی اتفاق افتد و اگر نه همه تلاش های دو سال اخیر به فنا می رود. بخش تولید نگران فرصت بعد از تحریم ها و حضور پرقدرت نفت در اقتصاد کشور است.
او تاکید کرد: بدون شک دولت برای محبوبیت، به سمت تولید رفاه بیشتر و کوتاه مدت با منابع نفتی، ارز ارزان و واردات به جای تولید حرکت می کند و تمام تلاش ها در راستای جهش تولید و تولید ارزش افزوده فراموش می کند و دولت رفاه جایگزین دولت جهش تولید می شود. در واقع آلودگی ما به نفت تعیین می کند که متناسب با میزان دسترسی به منابع نفتی، دولت رفاه باشیم یا دولت مبتنی بر تولید ارزش افزوده و توسعه ای.