نشست تخصصی کمیسیون اقتصاد کلان اتاق ایران با موضوع رمز ارزها برگزار شد؛ در ابتدای نشست، علی شمس اردکانی درباره اخبار روز حوزه انرژی، اقتصاد کلان و رمز ارزها گفت و تأکید کرد: با توجه به آنچه در نشستهای قبلی گفتهشده، لازم است بخش خصوصی در این مدت سعی کرده نگاه جامع و عمیقی نسبت به ویژگیهای رمز ارزها پیدا کند و پس از شناسایی کارکردهای این حوزه، نشستهای لازم برای بیان خواستههای خود با مسئولان و سیاستگذاران داشته باشد. بخش خصوصی معتقد است، ممکن است سیاستگذار به دلیل تعجیل یا عدم شناخت در این حوزه به شیوه نادرستی تصمیمگیری کند. بنابراین باید در شناساندن بسترهای این صنعت تلاش کنیم.
شمس اردکانی در ادامه بر زمانبندی تعیینشده برای تهیه سند رمز ارزها تأکید کرد. با توجه به ناشناخته بودن وجوه موضوع رمز ارزها و مشکلات تصمیمگیری ناشی از این ناشناختگی، تهیه لایحه میتواند شروعی برای حرکت باشد.
شمس اردکانی گفت: رمز ارزها به مسئله روز در اقتصاد ایران بدل شده است. همه درباره آن حرف میزنند و اغلب هم طوری حرف میزنند که انگار سالها متخصص آن بودهاند. انبوهی اخبار و اطلاعات و آمار درباره رمز ارزها در ایران منتشر میشود که بخش عمدهای از آنها اشتباه یا نادقیق است.
در ادامه عمادالدین سخایی، مدیرکل بازارهای مالی-بازرگانی وزارت اقتصادی و دارایی گفت: ناشناختگی این پدیده باعث شده که پیرامون آن جو نامناسبی برقرار شود لذا در ابتدا باید شناخت کافی از موضوع داده شود و البته همزمان بخش خصوصی و دولتی روی موضوع کارکردهاند تا این شناخت ایجاد شود.
او با ارائه گزارشی با عنوان راهبردهای پیشنهادی در مواجهه با حیطههای مختلف موجودیتهای رمزنگار شده (رمز ارزها) » درباره موضوع توضیح داد. رمز ارز (Cryptocurrency) نوعی پول دیجیتال هستند اما هر پول دیجیتالی لزوماً رمز ارز نیست. رمز ارزها آن نوعی از پول دیجیتال هستند که پردازش و ذخیرهسازی آنها با استفاده از الگوریتمهای رمزنگاری (Cryptography) انجامشده و به همین دلیل سطح امنیت بالاتری دارند. اگر پول دیجیتال قرار باشد بهصورت عمومی منتشر شود حتماً باید از جعل آن جلوگیری کرد. همانطور که با روشهایی از جعل اسکناس جلوگیری میشود رمزنگاری هم جعل پول دیجیتال را دشوار میکند. هماکنون هزاران رمز ارز در دنیا وجود دارد اما معروفترین رمز ارز دنیا بیتکوین است که بیشترین سهم را در بازار رمز ارزها دارد.
او ادامه داد: عنوان رمز ارز در گروهی ذهنیتی ایجاد کرده که موضوع را بهعنوان ارز در نظر بگیرند، درحالیکه واژه «رمز ارز» کاربری آن را بهدرستی توضیح نمیدهد لذا در اینجا از واژه موجودیتهای رمزنگاریشده استفادهشده است.
او تأکید کرد: در ابتدا باید سطوح مواجهه تعیین شود، سطح حکمرانی (ممنوعیت، پذیرش مشروط، پذیرش کامل)، سطح تنظیم گری (مشاهده و ارزیابی، آزمون و یادگیری، تسهیلکنندههای نوآوری و یا اصلاح یا ایجاد قوانین جدید)، سطح سیاستگذاری (مالیات ستانی،...) و براساس آن بحث باز شود. همچنین تعیین شود که از حاکمیت چه خواستهای طلب میشود و در چه سطحی انتظار واکنش وجود دارد.
او ادامه داد: آیا باید در حد قبول یا رد آن بهعنوان دارایی یا در لایه تنظیم گری و یا سیاستگذاری بخش صورت گیرد. بنابراین اگر قرار است لایحهای تنظیم شود باید تعیین شود که چه خواستههایی و در کدام سطح مواجه موردنظر است.
در ادامه حاضران بر نشست مروری بر نوع مواجه کشورها با رمز ارز داشتند و با بررسی چهار رویکرد تنظیمگرانه شامل مشاهده و ارزیابی، آزمون و یادگیری، تسهیلکنندههای نوآوری (مثل سند باکسها یا شتابدهندهها و...) و اصلاح یا ایجاد قوانین جدید پرداختند.
در ادامه بر بحث تنظیم گری تأکید شد و سپس شرایط موجود در کشور در مورد خلق و انتشار، استخراج، تبادل، نظارت،... توضیح داده شد و نهایتاً اینکه چگونه میخواهیم این موضوع مطرح شود و همه این موارد با ابزار لایحه امکانپذیر است.
در این نشست پیشنهاد کردند در جلسات بعدی به موضع رگلاتوری پرداخته و نظرات اعلام شود و انتظارات از حاکمیت در سطح تنظیم گری مطرح شود.
بعد از آن شمس اردکانی تأکید کرد: چون به دنبال لایحه دولتی هستیم کسب نظرات بخشهای دیگر دولتی بخصوص وزارت صنعت، معدن و تجارت و بانک مرکزی خیلی مهم است.
بعد از آن محمدمهدی شریعتمدار، رئیس هیات مدیره انجمن صنفی فناوریهای نوین مالی ایران (فینتک) گفت: چون موضوع رمز ارز پویاست، بنابراین تجربه ای در مورد قانون گذاری و برخورد با آن وجود ندارد. در دنیا رگلاتوری با دو رویکرد انجام شده است باید در ایران مورد و تجربه رگلاتوری در کشورهایی مثل سنگاپور بررسی شود.
شریعتمدار ادامه داد: از آنجایی که موضوع پویا است، بنابراین تجربه ای در مورد قانون گذاری و برخورد با آن وجود ندارد. در ایران به دنبال این هستیم که وضعیت فعلی دچار اختلال نشود. ما موافق بودیم که بازار تا حدی شکل میگرفت سپس بحث قانونگذاری مطرح میشد و پیشنهاد اول خود نظارتی بود ولی با توجه به شرایط بخش خصوصی صرفاً برای پوشش برخی ریسکها (پولشویی بانک مرکزی، ریسکهای اقتصادی مطرح از وزارت اقتصاد، ضد جاسوسی واجا) از نهادها خواست که وظایفی را به عهده بگیرند.
او معتقد است: حاکمیت ابزار کنترلی کافی ندارد. از طرفی باید رویکردها در این حوزه باید نهادمحور، عملکردی و یکپارچه باشد. همچنین قلههای صیانت مشتریان و بحث توسعه را در نظر گیرند.
او ادامه داد: در مورد یکپارچه سازی با توجه به بین رشته ای شدن و جهانی شدن موضوعات فقط چارچوب گذاشته میشود؛ مثلاً در سنگاپور سطح معینی اصلاً ورود نمیکنند و برای بالاتر از آن چارچوب حوزه ای (پولشویی، کلاه برداری،...) تعریف کردهاند.
در نهایت حاضران پیشنهاد کردند که وزارت اقتصاد و دارایی به این حوزه ورود کند. در ایران صرفاً به کنترل ریسکها توجه میشود و دیدگاه توسعه ای وجود ندارد و فقط در اسناد بالادستی مطرح شدهاند.
همچنین حاضران درباره کنترل پیشینی و پسینی گفتند و عدم امکان کنترل بیش از حد در این حوزه را نا ممکن دانستند.
حاضران رویکرد درست در حوزه رمز ارزها را «رویکرد جسورانه توسعه ای» دانستند تا پلتفرم ایرانی ایجاد شود با شرط باقی ماندن سرمایه در ایران و توسعه منطقه ای داشته باشد.
همچنین سپهر محمدی، کارشناس حوزه بلاکچین گفت: طرحی از یکسال پیش در کمیسیون اقتصاد دولت مطرح بود در نهایت کمیسیون مصوب کرد بانک مرکزی، انجمن فینتک، انجمن نظام صنفی رایانه ای و غیره باهم جلساتی برگزار کنند که مشکلاتع این حوزه حل شود.
در این نشست به مشکلات ساختاری اشاره شد؛ باید داراییهای دیجیتال در کشور به رسمیت شناخته شود؛ آگاهی و آموزشهای زیربنایی ایجاد شود تا حس آرامش در فضای عمومی جامعه برای استفاده از رمز ارزها به وجود بیاید. باید مصوبه کمیسیون اقتصادی دولت و سندهای پیشنهادی مورد اجتماع سه تشکل بخش خصوصی تقویت و تسریع رگلاتوری حوزه فناوری بلاکچین و رمز ارز تصویب شود.
شمس اردکانی تأکید کرد: باید در لایحه رمز ارز کلام منسجم، مانع و جامع باشد. ICC به این حوزه ورود کند و این بخش را برجسته کند. همچنین پروتکلهای قضایی مربوطه و هابهای توسعهای رمز ارزها در کشور و تشویق سرمایهگذاران خارجی به ورود به آنها ایجاد شود. همچنین باز کردن دسترسی بینالمللی به پلتفرمهای توسعهیافته ایرانی لازم است درنهایت همه میدانیم که اقتصاد ایران ناچار است به سمت هوشمندی حرکت کند و البته با همین مسئله رمزارز در همین مسیر حرکت میکند.