مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در رویکردی تازه، موقعیت دوگانه اقتصاد سیاسی ایران در محیط بین‌الملل را با انتشار سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» بررسی می‌کند و واکاوی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران را در دستور کار قرار داده است.
در قالب این گزارش‌ها، رویدادهای کلیدی از منظر تأثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران موردبحث و بررسی قرار می‌گیرند.
در چهاردهمین گزارش از این سلسله این گزارش‌ها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه‌ای محیط ژئواکونومیک ایران ارائه شده و آخرین روندها و پیش‌بینی‌های اقتصادی ارائه شده توسط بزرگ‌ترین نهادهای اقتصادی بین‌المللی، در قالب داده‌های تازه موردبحث و بررسی قرار گرفته‌اند.
در بخش اول این گزارش و ذیل عنوان تحولات جهانی، بحث اجرایی شدن موافقت‌نامه جامع همکاری‌های اقتصادی- منطقه‌ای از ابتدای سال 2022، میان 10 عضو مجموعه آسه‌آن، چین، ژاپن، کره جنوبی، استرالیا، نیوزیلند و در غیاب هند و ایالات‌متحده، مطرح است. به نظر می‌رسد ایالات‌متحده، به‌موازات تقویت 1.2 هزار میلیارد دلاری زیرساخت‌های اساسی این کشور، در عرصه تجارت خارجی نیز سیاست حمایت گرایی را به‌طور گسترده در پیش گرفته است. مذاکرات تجاری این کشور با چین نیز که به نحوی ادامه آتش‌بس جنگ تجاری میان دو طرف را تضمین می‌کرد، به‌کندی پیش رفته و آینده روابط طرفین را مبهم می‌سازد.
علاوه بر این، اروپا نیز برای رقابت مؤثر با چین بر سر نفوذ گسترده این کشور در آسیای مرکزی، اجلاسی را با آسیای مرکزی برگزار کرد. تلاش هند با هدف افزایش چشم‌گیر حجم تجارت خارجی به یک هزار میلیارد دلار و افزایش همکاری با کشورها شورای همکاری خلیج‌فارس، اسرائیل و برخی از کشورهای غربی نیز ازجمله تحولات مهم لایه جهانی بوده است.
در بخش دوم گزارش و در ذیل تحولات منطقه‌ای، مسئله کوشش عربستان برای تبدیل شدن به هاب لجستیک و تجاری در منطقه خلیج‌فارس و ارتقای موقعیت خود در اقتصاد جهانی از طریق ابتکار توانمندسازی شرکت‌های کوچک و متوسط، در صدر اخبار بوده است. همزمان امارات نیز با هدف تثبیت موقعیت خود به‌عنوان هاب منطقه‌ای تجارت آزاد جهانی، مذاکراتی را با اسرائیل آغاز کرده و پیشنهاد ایجاد منطقه آزاد تجاری با اتحادیه اقتصادی اوراسیا را با روسیه مطرح کرده است.
ترکیه نیز در پی متنوع‌سازی صادرات به عراق و به‌ویژه افزایش صادرات صنعتی به این کشور است. همچنین مصر نیز در راستای کاهش نفوذ ایران در لبنان و با حمایت آمریکا در تلاش برای احیای خط لوله گاز عربی است که از زمان آغاز جنگ سوریه، صادرات آن متوقف شده بود.
مسائل مطرح در ذیل عنوان داده‌های تازه نیز شامل پتانسیل بالای بازارهای آسیایی و خاورمیانه برای جذب صادرات ایران، موقعیت مناسب شرکت‌های نفتی برای احیای اقتصادی در سال 2022، قرار گرفتن هند در رتبه دوم اقتصادهای در حال ظهور و نهایتاً موقعیت مسلط آسیا و به‌ویژه چین در تجارت جهانی است.
متن کامل چهاردهمین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را اینجا مشاهده کنید.