مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در رویکردی تازه انتشار سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران را در دستور کار قرار داده است. در این قالب رویدادهای کلیدی از منظر تأثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرند.
در هفدهمین گزارش از این سلسله گزارش‌ها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه‌ای محیط ژئواکونومیک ایران ارائه‌شده، و آخرین روندها و پیش‌بینی‌های اقتصادی ارائه‌شده توسط بزرگ‌ترین نهادهای اقتصادی بین‌المللی، در قالب داده‌های تازه مورد بحث و بررسی قرار گرفته‌اند.
در بخش اول گزارش و ذیل عنوان تحولات جهانی، اقدام جدید آمریکا در راستای افزایش فشار اقتصادی بر چین و ممنوعیت همکاری شرکت‌های آمریکایی با شرکت‌های چینی که از نیروی کار اجباری بهره می‌گیرند، مطرح‌شده است. اتحادیه اروپا نیز در راستای افزایش قدرت ژئوپلیتیک خود در صحنه اقتصاد سیاسی بین‌الملل، پیش‌نویس قانونی را مورد بحث قرار داده است که در صورت تصویب، اختیارات ویژه‌ای را به کمیسیون اروپا برای اعمال تحریم‌های گسترده علیه افراد، شرکت‌ها و کشورهای دیگر می‌دهد.
در بخش دوم گزارش و در ذیل تحولات منطقه‌ای، دولت پاکستان با رونمایی از سیاست جدید تجاری این کشور مبنی بر دستیابی به یک بازار پویای داخلی از یک‌سو و اقتصادی رقابتی در حوزه صادراتی از سوی دیگر تا سال 2025، در کانون توجهات منطقه قرار گرفته است. اجرایی شدن موافقت‌نامه تجارت آزاد هند با امارات متحده عربی و به‌طورکلی افزایش روابط تجاری هند با امارات و عربستان، در مقابل تنزل موقعیت ایران در میان شرکای تجاری هند، ازجمله پیامدهای مخرب اعمال تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران بوده که به همین‌جا نیز ختم نمی‌شود.
افزایش روابط تجاری میان امارات و اسرائیل و روند رو به گسترش سرمایه‌گذاری چین در عراق در مقابل امتناع این کشور از ورود به بازار ایران ازجمله همین موارد است. در دیگر سو عربستان علاوه بر افزایش مراودات بین‌المللی، در پی تقویت استارت‌آپ‌ها و افزایش سهم بخش خصوصی در تولید ناخالص داخلی خود نیز هست.
مسائل مطرح در ذیل عنوان داده‌های تازه نیز شامل آمارهای جدید صندوق بین‌المللی پول در مورد پیشتازی آمریکا در جذب سرمایه مستقیم خارجی و تورم برخی محصولات کشاورزی به‌ویژه در مناطقی به‌جز آسیا می‌شود. همچنین باید به گزارش‌های اخیر بانک جهانی در مورد دگرگون شدن نقش نفت و گاز از نماد ثروت به کالای عمده صادراتی کشورهای فقیرتر اشاره کرد که موضوع قابل‌تأملی است.
علاوه بر موارد ذکرشده، موقعیت نامناسب خاورمیانه در شاخص‌هایی مانند مشارکت زنان در بازار کار، جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و نرخ بیکاری جوانان و نیز افزایش کمک‌های جهانی به کشورهای با درآمد اندک در سال 2021 نیز در این گزارش مطرح‌شده است. همچنین برآوردها نشان‌دهنده افزایش چالش‌ها در روابط میان دولت و بخش خصوصی در چین و کاهش ارزش شرکت‌های چینی در بازار سهام این کشور است.
متن کامل هفدهمین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را اینجا مشاهده کنید.