مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در رویکردی تازه، موقعیت دوگانه اقتصاد سیاسی ایران در محیط بین‌الملل را با انتشار سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» بررسی می‌کند و واکاوی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران را در دستور کار قرار داده است. در قالب گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی»، رویدادهای کلیدی از منظر تأثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران موردبحث و بررسی قرار می‌گیرند.
در بیست و دومین گزارش از این سلسله این گزارش‌ها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه‌ای محیط ژئواکونومیک ایران ارائه شده و آخرین روندها و پیش‌بینی‌های اقتصادی ارائه شده توسط بزرگ‌ترین نهادهای اقتصادی بین‌المللی، در قالب داده‌های تازه موردبحث و بررسی قرار گرفته‌اند.
در بخش تحولات جهانی، بحث احتمال حمله روسیه به اوکراین و پیامدهای انتظاری آن بررسی شده است. این موضوع سبب شده تا روسیه با هدف کاهش وابستگی به بازار گاز اروپا، طی توافقی 25 ساله، افزایش صادرات گاز خود به چین را تضمین کند.
از سوی دیگر چین به سبب عمل نکردن به تعهدات خود در فاز اول توافق تجاری با آمریکا و تمدید تعرفه‌های وضع شده بر برخی کالاهای چینی توسط آمریکا، می‌کوشد تا در راستای رقابت و حفاظت از اقتصاد خود در مقابل تداوم جنگ تجاری با این کشور، اهرم‌های خود را حداکثر کند. در مقابل آمریکا نیز با همین هدف، اقدام به انتشار سند ایندوپاسیفیک کرد که دربردارنده استراتژی جدید این کشور در تجارت با آسیا است و نشان می‌دهد که آمریکا تمایل چندانی به ایجاد تعهدات عظیم به متحدان خود در این منطقه ندارد.
در حوزه تجارت دوجانبه نیز باید به ادامه مذاکرات مربوط به موافق نامه‌های تجارت آزاد میان چند کشور ازجمله هند و امارات از یک‌سو و بریتانیا و اسرائیل از سوی دیگر اشاره کرد.
در لایه منطقه‌ای این گزارش، علاوه بر خبر سرمایه‌گذاری عظیم عربستان سعودی در صنعت شیلات با هدف‌گذار تدریجی از اقتصاد متکی به نفت و نیز تلاش عراق برای متنوع‌سازی تجاری و منابع تأمین گاز و برق خود، خبر اجرایی شدن فاز دوم کریدور اقتصادی پاکستان و چین به‌عنوان مهم‌ترین پروژه ابتکار کمربند و راه و پیوند زدن افغانستان به آن با هدف از بین بردن نفوذ هند، در صدر اخبار قرار دارد.
اجرایی شدن پروژه تاپی نیز با مضمون انتقال گاز ترکمنستان به پاکستان و هند از طریق خاک افغانستان، منافع اقتصادی افغانستان را از همکاری‌های تجاری منطقه‌ای افزایش خواهد داد. همچنین دیدار اخیر رئیس‌جمهور ترکیه از امارات بعد از 8 سال، نشان از آغاز مسیر طولانی تنش‌زدایی و شکل‌گیری فصل جدیدی از روابط میان دو کشور است.
مسائل مطرح در ذیل عنوان داده‌های تازه، حاکی از به اوج رسیدن کسری تراز تجاری آمریکا در سال 2021 است که در چند دهه اخیر بی‌سابقه بوده است. همچنین داده‌های جدید بانک جهانی، افزایش چشمگیری در قیمت کالاهای کلیدی نشان می‌دهد.
سایر مسائل مطرح شده در این بخش شامل تثبیت موقعیت ترکیه در بازار سوریه، علی‌رغم جایگاه ضعیف ایران در این کشور، متضرر شدن بریتانیا در نتیجه برگزیت در عرصه روابط تجاری با اتحادیه اروپا، سهم 70 درصدی کشورهای درحال‌توسعه از حمل‌ونقل دریایی و نهایتاً گزارش بانک توسعه آسیایی در مورد سهم بسیار اندک تجارت کالایی پاکستان در شکل‌دهی به تولید ناخالص داخلی این کشور است.
متن کامل بیست و دومین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را اینجا مشاهده کنید.