مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در رویکردی تازه، موقعیت دوگانه اقتصاد سیاسی ایران در محیط بین‌الملل را با انتشار سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» بررسی می‌کند و واکاوی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران را در دستور کار قرار داده است. در قالب گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی»، رویدادهای کلیدی از منظر تأثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران موردبحث و بررسی قرار می‌گیرند.
در بیست و سومین گزارش از این سلسله این گزارش‌ها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه‌ای محیط ژئواکونومیک ایران ارائه شده و آخرین روندها و پیش‌بینی‌های اقتصادی ارائه شده توسط بزرگ‌ترین نهادهای اقتصادی بین‌المللی، در قالب داده‌های تازه موردبحث و بررسی قرار گرفته‌اند.
در بخش تحولات جهانی، آغاز رسمی جنگ روسیه و اوکراین و موج تحریمی غرب علیه روسیه، خبری است که تمام تحلیل‌های اقتصاد سیاسی در چند روز اخیر را تحت‌الشعاع قرار داده است. ایالات‌متحده با هدف آسیب به زیرساخت‌های مالی و بخش فناوری و نظامی، اتحادیه اروپا با تهدید حذف روسیه از سیستم سوئیفت، بریتانیا، ژاپن، کانادا، جمهوری چک، نیوزلند و تایوان هرکدام با گستره‌ای از اقدامات تحریمی در حوزه مالی، ایرلاین‌ها، مقامات دولتی و مبادلات تجاری با روسیه، تلاش کرده‌اند تا بدون گسترش جنگ فیزیکی، مانع از ادامه تهاجم نظامی این کشور به اوکراین شوند. اگرچه هیچ‌کدام از اقدامات مذکور نمی‌تواند مانع اثرات منفی و ماندگار چنین جنگی بر اقتصاد جهانی شود.
جنگ تجاری آمریکا و چین هم همچنان در مسیر افزایش تنش‌ها پیشروی کرده و آمریکا، اقتصاد صنعتی دولت‌محور چین را به بر هم زدن قواعد تجارت بین‌المللی محکوم کرده و از کشورهای همسو با ایالات‌متحده خواسته تا به مقابله با سیاست تجاری بسته چین برخیزند. ایالات‌متحده با کنار نهادن سیاست سنتی خود مبنی بر رهبری نظام تجارت چندجانبه از مسیر سازمان تجارت جهانی، استراتژی جدیدی بر پایه حمایت از طبقه متوسط و نیروی کار و شرکت‌های داخلی اتخاذ کرده است. این کشور از انعقاد هرگونه موافقت‌نامه آزاد تجاری با بریتانیا نیز سرباز زده و لذا دولت بریتانیا در تلاش است که تعامل با برخی از ایالت‌های آمریکا را جایگزین بخشی از توافق با دولت فدرال این کشور کند.
در لایه منطقه‌ای خبرها حاکی از نهایی شدن موافقت‌نامه همکاری جامع اقتصادی میان امارات و هند در راستای اهداف بلندپروازانه دو کشور و کمک به تحقق رؤیای امارات برای بدل شدن به هاب منطقه‌ای تجارت جهانی است. همچنین یک میلیارد دلار از منابع مالی اختصاص یافته به افغانستان از سوی جامعه بین‌المللی از طریق سازمان ملل در اختیار این کشور قرار خواهد گرفت.
در بخش داده‌های تازه، آنکتاد با روزآمدسازی گزارش خود در مورد روند تجارت جهانی نشان داده که تجارت جهانی، علی-رغم انتظار افول در نیمه نخست سال 2022، در سال 2021، نسبت به پیش از کرونا افزایشی 13 درصدی داشته که در این میان رشد تجارت کالایی چشمگیر بوده و تجارت خدمات نیز سرانجام به شرایط پیش از کرونا بازگشته است. همچنین این گزارش نشان می‌دهد که تجارت در میان کشورهای درحال‌توسعه یا کشورهای جنوب، رشد بالایی داشته که سهم کشورهای آسیایی در این روند، 58 درصد در سال 2020 بوده است.
متن کامل بیست و سومین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را اینجا مشاهده کنید.