کل تجارت خارجی ایران در سال ۱۴۰۰، حدود ۱۰۰ میلیارد دلار برآورده شده که از این رقم، صادرات کشور ۱۲۲میلیون تن به ارزش ۴۸میلیارد دلار بوده و بیش از ۴۰ میلیون تن به ارزش ۵۲ میلیارد دلار واردات انجام شده که بخش قابل توجهی از آن به کالاهای اساسی اختصاص داشته است.
با بررسی جزئیات و میزان واردات انواع محصولات به کشور شاهد آن هستیم که گوشی تلفن همراه مدت‌هاست که در صدر واردات قرار دارد و این روند تا پایان تجارت خارجی ایران در سال ۱۴۰۰ نیز حفظ شده است. در واقع واردات بیش از چهار میلیارد دلاری گوشی تلفن همراه با رشد ۷۰ درصدی، این کالا را همچنان در صدر واردات ایران حتی بالاتر از کالاهای اساسی نگه داشته است.
سید روح‌الله لطیفی، سخنگوی گمرک ایران چندی پیش در خبرگزاری ایسنا به ۱۰ قلم کالایی که در صدر فهرست واردات در سال 1400 قرار داشتند، اشاره و اعلام کرد که گوشی تلفن همراه با چهار میلیارد و۱۶۲ میلیون دلار به وزن ۶۰۰۰ تن در صدر واردات قرار داشته و این رقم نسبت به سال ۱۳۹۹ از نظر ارزش ۷۱ درصد رشد دارد.
این در حالی است که به گفته او در ۱۰ ماهه سال 1400 حدود ۳.۳ میلیارد دلار واردات گوشی ثبت شده بود و بر این اساس واردات این کالا در دو ماه آخر بیش از ۸۰۰ میلیون دلار افزایش داشته است.
سال 1400 درباره احتمال ممنوعیت واردات گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار صحبت شد، هرچند در نهایت این اتفاق نیفتاد و طبق قانون بودجه 1401، این واردات همچنان انجام می‌شود و طبق روال گذشته، حقوق ورودی گوشی‌های با ارزش کمتر از ۶۰۰ دلار با شش درصد و با ارزش بالای ۶۰۰ دلار با ۱۲ درصد، محاسبه می شود، با این تفاوت که نرخ محاسبه حقوق ورودی از ۴۲۰۰ به نرخ سامانه مبادلات الکترونیک یعنی نرخی نزدیک به بازار تغییر یافته است.
ذرت دومین کالای وارداتی در ۱۴۰۰
عمده کالاهایی که ۱۰ قلم اول واردات کشور را تشکل می‌دهند، به طور عمده کالاهای اساسی و با ارز ترجیحی هستند. بر این اساس ۹.۷میلیون تن ذرت به ارزش بیش از ۳.۳ میلیارد دلار وارد شده که از نظر وزن یک درصد کاهش، اما از لحاظ ارزش ۳۴ درصد رشد داشته است و دمین کالای وارداتی در سال گذشته است.
افزایش ۱۰۴۰ درصدی واردات گندم
گندم سومین کالای وارداتی در سال گذشته بوده که افزایش آن نیز قابل توجه است. بیش از هفت میلیون تن به ارزش بالغ بر ۲.۵ میلیارد دلار واردات گندم صورت گرفته که از نظر وزن ۸۱۴ و ارزش ۱۰۴۰ درصد افزایش دارد.
واردات دانه‌های روغنی در جایگاه‌های بعدی
دانه‌های روغنی با ۲.۱ میلیون تن به ارزش حدود ۱.۴ میلیارد دلار کالای بعدی وارداتی ایران بوده که وزن آن ۵۵ درصد و از نظر ارزش ۹۹ درصد رشد دارد.
سال گذشته در دو گروه روغن خام وارد کشور شد؛ در یک بخش ۸۹۴ هزار تن به ارزش ۱.۳ میلیارد دلار و در دیگر گروه ۵۳۳ هزار تن به ارزش ۷۰۵ میلیون دلار روغن خام سویا وارد شد. کنجاله سویا واردات ۲.۳ میلیون تنی به ارزش ۱.۳ میلیارد دلار داشت که ۲۸.۵ درصد از نظر وزن و ۶۰.۵ درصد از نظر ارزش افزایش دارد.
جو دیگر کالای اساسی وارداتی با ارز ترجیحی است که از نظر وزنی ۷۹ درصد و از نظر ارزش ۱۱۵ درصد افزایش واردات داشت، حجم واردات جو در سال گذشته برابر با ۳.۳ میلیون تن به ارزش یک میلیارد دلار بود.
رشد بیش از ۷۰۰۰ درصدی واردات یکی از ماشین‌آلات
در سایر اقلام وارداتی، تراکتور جاده‌ای به عنوان ماشین‌آلات تولید کالاهای اساسی ۶۸ هزار تن به ارزش ۹۷۶ میلیون دلار قرار گرفته که رشد آن چشمگیر است؛ ۷۴۷۵ درصد در وزن و ۱۰هزار و ۸۴۹ درصد در ارزش رشد واردات این اقلام است.
رتبه دهم برای واکسن
واکسن‌های پزشکی نیز با ۶۶۷ میلیون دلار در رتبه دهم واردات کالاهای اساسی قرار دارند که ۱۲۲۱ درصد از نظر ارزش و ۲۶۳ درصد از لحاظ وزن رشد داشته‌اند.