روند کاهش قیمت نفت که از تابستان ٢٠١٤ شروع شد، بر اقتصاد کشورهای صادر‌کننده تأثیر منفی گذاشت و کشورهای عمده تولید‌کننده نفت را برای یافتن راه‌حلی به منظور کنترل کاهش قیمت نفت و افزایش آن به چالش کشید. ماه آوریل ٢٠١٦ (فروردین ٩٥) تعدادی از کشورهای عضو و غیرعضو اوپک در دوحه قطر گرد هم آمدند تا درباره طرح فریز نفتی با هم گفت‌وگو کنند. وزیران نفت و انرژی روسیه، عربستان سعودی، ونزوئلا و قطر درباره طرح فریز نفتی به توافق رسیدند تا میزان تولید روزانه این کشورها به میران تولید ١١ ژانویه همان سال ثابت بماند.
این طرح اثر کوتاه‌مدتی بر قیمت نفت گذاشت اما با پایبندنبودن کشورهای عضو و غیرعضو اوپک، عملا ناموفق بود. عرضه نفت در آن زمان مانند شرایط فعلی بیش از نیاز بازار بود. به هر تقدیر ایران در اجلاس دوحه شرکت نکرد چراکه در نظر داشت با افزایش تولید نفت خویش از مزایای برجام بهره گیرد و سهم ازدست‌رفته خویش را در بازار جهانی نفت به دست آورد. اکنون قرار است کشورهای عضو اوپک در اجلاس دوروزه این سازمان در الجزایر شرکت کنند و در طرح جدید فریز نفتی با هم درباره «اقدام دسته‌جمعی» برای حمایت از افزایش قیمت جهانی نفت رایزنی کنند. اجلاس الجزایر با تلاش‌های این کشور و همچنین ونزوئلا و کویت برگزار می‌شود. با توجه به اینکه نزدیک به ٧٥ درصد از درآمدهای ارزی دولت ونزوئلا با فروش نفت و فراورده‌های نفتی فراهم می‌شود، کاهش قیمت نفت اثر بسیار گسترده و فلاکت‌باری بر اقتصاد این کشور گذاشته است. درعین‌حال گفته شده وزیر نفت ایران در اجلاس الجزایر شرکت خواهد کرد. در پی تحریم نفتی ایران در مسئله هسته‌ای، تولید روزانه نفت ایران به ٢,٨ میلیون بشکه در روز رسیده بود و از این میزان ایران روزانه رقمی در حدود یک میلیون بشکه صادر می‌کرد.
پس از برجام، ایران توانست میزان تولید روزانه خویش را به‌طور درخور‌توجهی افزایش دهد و به رقمی حدود سه‌‌میلیون‌و ٦٥٠ هزار بشکه در روز برساند. این رقم در قیاس با تولید روزانه ایران در ماه فروردین ٩٥ هم‌زمان با فریز نفتی دوحه، نزدیک به ٢٠٠ هزار بشکه بیشتر است.
طبق برنامه‌ها اولویت اول وزارت نفت، تولید روزانه نفت در حدود چهارمیلیون‌و ٥٠٠ هزار بشکه در روز یعنی احیای ظرفیت تولید نفت خام به میزان سال ١٣٨٤ است؛ امری که به نظر می‌رسد تا پایان دولت روحانی محقق شود. همچنین مطابق سند چشم‌انداز ٢٠ساله توسعه کشور؛ ایران باید در سال ١٤٠٤ با تولید روزانه پنج‌میلیون‌و ٦٠٠ هزار بشکه در روز بتواند هفت درصد تولید نفت جهانی را در اختیار داشته باشد (ضمن آنکه باید در بعد فناوری نفت و گاز در منطقه جایگاه اول را احراز و همچنین بتواند بین اعضای اوپک جایگاه دوم تولید را احیا کند).
از حیث بازاریابی و تجاری، مشخصات شیمیایی نفت سبک ایران شبیه نفت کرکوک عراق و اورال روسیه است. در زمان تحریم، جایگاه نفت ایران در بازار نفت عمدتا از سوی این کشورها به همراه عربستان «اشغال» شد و بازگشت ایران به بازار نفت خوشایند این کشورها نبود. برخی از کشورها برای حفظ سهم خویش در بازار جهانی نفت اقدام به دادن تخفیف ویژه به برخی مشتریان خویش (و در برخی موارد به مشتریان سایر کشورها) کردند. زمستان سال ٢٠١٦ وقتی عربستان برای مشتریان اروپایی روسیه (از قبیل مجارستان و لهستان) نفت با بهای ارزان فروخت، با واکشن منفی روسیه مواجه شد. ایران نیز سیاست مشابهی اتخاذ کرد و برای مشتریان اروپایی خویش تخفیف‌های ویژه‌ای در نظر گرفت. با اینکه ایران رسما اظهار کرده که در این اجلاس مشارکت خواهد کرد ولی مشخص نیست در قبال تصمیمات این اجلاس چه واکنشی خواهد داشت. اولویت اول ایران کسب جایگاه ازدست‌رفته خویش در بازار نفت است و اگر طرح فریز نفتی جدید تصویب شود، باید به این نکته توجه شود که بقیه کشورها باید میزان تولید نفت خویش را به حدود سال ٢٠١١ (یعنی پیش از تحریم نفتی ایران) برسانند.
ایران موقعی از ثمرات برجام منتفع خواهد شد که بتواند جایگاه خویش را پیدا کند و به بازیگر عرصه نفت مبدل شود. با اینکه کشورهای زیادی بر ضرورت و اهمیت طرح فزیر نفتی تأکید دارند اما باید دید کشورهای عمده تولید‌کننده نفت اوپک و غیراوپک مانند عربستان سعودی، عراق و روسیه چه واکنشی به این طرح نشان خواهند داد. ذکر این نکته لازم است که عراق برنامه بلندپروازانه‌ای برای افزایش تولید نفت خویش در سر دارد. دولت عراق در هفته‌های اخیر از شرکت‌های خارجی خواسته میزان تولید نفت را افزایش دهند و برنامه سرمایه‌گذاری ١٠میلیارددلاری را تدارک دیده و در پی جذب سرمایه‌گذار است. شرایط قراردادهای نفتی این کشور و هزینه ارزان تولید نفت، عملا شرکت‌های خارجی را به سرمایه‌گذاری در میادین نفتی عراق ترغیب کرده است. شرایط کنونی سایر تولیدکننده‌ها نیز پیچیده است. عربستان سعودی از حربه تولید اضافه نفت برای مقابله با ایران در عرصه‌های بین‌الملل استفاده کرده و بعید نیست این سیاست را ادامه دهد. روسیه نیز با تولید روزانه بیش از ١٠ میلیون بشکه در روز قصد ندارد سهم خویش را در بازار نفت از دست بدهد. نوسانات قیمت نفت بر تولید نفت نامتعارف آمریکا (شیل اویل) تأثیر منفی گذاشته و باعث شده در ماه‌های اخیر از تعداد دکل‌های حفاری در برخی ایالت‌های آمریکا کاسته شود (چراکه با قیمت‌های فعلی نفت، تولید نفت نامتعارف مقرون به صرفه نیست). بازار نفت با توجه به شرایط فوق و برنامه‌ریزی کشورهای عمده صادر‌کننده نفت برای افزایش تولید و همچنین تغییر سیاست فروش نفت و اعطای تخفیف‌های ویژه به مشتریان، باید شاهد تحولات عمده‌ای در ماه‌های اخیر باشد.