چهل و هفتمین شماره از مجموعه گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» توسط مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران منتشر شد.
در این مجموعه گزارش‌ها، موضوع‌های روز با تمرکز بر تاثیرگذاری آنها بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران بررسی می‌شوند. همچنین چشم‌اندازها و پیش‌بینی‌های اقتصادی تهیه‌شده توسط نهادها و سازمان‌های بین‌المللی نیز در این مجموعه مورد توجه قرار می‌گیرند. در این شماره، تدوین شاخصی برای نظارت بر بخش خصوصی در عربستان، تلاش‌های ترکیه برای نقش‌آفرینی در کریدور فراخزر، رشد اقتصادی عربستان و استراتژی جدید امنیت ملی آمریکا از جمله خبرهایی هستند که مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
عربستان در صدر کشورهای گروه 20
در بخشی از این گزارش آمده است: اقتصاد عربستان با پیش‌بینی رشد 9.9 درصدی در سال جاری میلادی در صدر کشورهای گروه 20 قرار گرفت. بنا بر گزارش اخیر سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) از چشم‌انداز اقتصادی جهان، تولید ناخالص داخلی عربستان در سال 2022، رشد 9.9 درصدی و در سال 2023، رشد 6 درصدی خواهد داشت که بیش‌ترین رشد در بین کشورهای گروه 20 را نشان می‌دهد.
بخش خصوصی عربستان زیر ذره‌بین دولت
وزارت اقتصاد و برنامه‌ریزی عربستان سعودی، شاخصی را با نام MEPX را برای نظارت بر عملکرد بخش خصوصی این کشور منتشر کرد. این شاخص برای سنجش 10 عامل اقتصادی در چهار دسته، مصرف‌کنندگان، شرکت‌ها و بخش‌های مالی و تجاری طراحی شده است. هدف از این تجزیه و تحلیل، بررسی چرخه‌های تجاری بخش خصوصی این کشور از طریق تکنیک‌های اقتصادسنجی و مدیریت نوسانات بازارهاست.
عربستان سعودی در برنامه‌های کلان خود به دنبال افزایش سهم بخش خصوصی، به ۶۵ درصد از تولید ناخالص داخلی تا سال ۲۰۳۰ است. مقامات سعودی بر این باورند با توجه به رشد بالای اقتصادی این کشور در یک دهه اخیر، افزایش دسترسی به داده‌های نوظهور برای سیاست‌گذاری حامی رشد بخش خصوصی، ضروری است.
ترکیه در تکاپوی جانشینی ایران
ترکیه تلاش‌های بسیاری برای نقش‌آفرینی کانونی در کریدورهای «ابتکار کمربند و راه» چین صورت داده است. در سومین مجمع ارتباطات زیرساختی چین و ترکیه در استانبول، مقامات و محققان چین و ترکیه درخصوص همکاری نزدیک‌تر در پروژه «ابتکار کمربند و راه» و ادغام بهتر کریدور میانی یا ترنس کاسپین در پروژه جاده ابریشم به توافق رسیدند.
ترکیه پس از تعاملی نزدیک با کشورهای قفقاز و آسیای مرکزی، در تدارک مذاکره با دولت و شرکت‌های چینی برای بهره‌گیری بیشتر از کریدور فراخزر جهت انتقال کالا میان شرق و غرب است. این کریدور با کریدور چین- آسیای مرکزی-غرب آسیا که از ایران عبور می‌کند، در رقابت قرار می‌گیرد. عدم به نتیجه رسیدن مذاکرات ایران و غرب، این فرصت را به ترکیه داده است تا به کانون ترانزیتی در «ابتکار کمربند و راه» تبدیل شود.
استراتژی جدید امنیت ملی آمریکا
دولت بایدن نخستین استراتژی امنیت ملی خود را منتشر کرده که نشان‌دهندهٔ تغییر در رویکرد ایالات متحده به اقتصاد و سیاست بین‌الملل است. در این سند، چین به عنوان رقیب اصلی آمریکا معرفی شده است که برای مقابله با سیاست‌های این کشور، بازطراحی استراتژی کلان اقتصادی آمریکا و بازتعریف ساختار اقتصاد جهانی ضروری عنوان شده است.
در بخشی از این سند آمده است: اگرچه جهانی شدن مزایای زیادی برای ایالات متحده و جهان به همراه داشته است، اما اکنون انجام اصلاحاتی به منظور مقابله با تغییرات چشمگیر جهانی مانند گسترش نابرابری در داخل و میان کشورها، ظهور جمهوری خلق چین به عنوان مهم‌ترین رقیب و یکی از بزرگ‌ترین شرکای تجاری این کشور ضرورت یافته است.
در این سند اشاره شده که ایالات متحده باید یک بار دیگر با شرکای خود برای تدوین قواعد تجارت جهانی در دنیای دیجیتال به گفتگو بنشیند تا اطمینان حاصل شود که تجارت منصفانه، منافع نیروی کار و نیز منافع شرکای آمریکا تأمین خواهد شد.
متن کامل چهل و هفتمین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را اینجا بخوانید.