در چهل و هشتمین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی»، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه‌ای محیط ژئواکونومیک ایران ارائه‌شده و آخرین روندها و پیش‌بینی‌های اقتصادی تهیه‌شده توسط بزرگ‌ترین نهادهای اقتصادی بین‌المللی، در قالب داده‌های تازه مورد واکاوی قرارگرفته‌اند.
این گزارش در بخش تحولات جهانی، به مجوز افتتاح حساب روپیه‌ای برای مشتریان روسی در بانک‌های هند پرداخته است. مقامات Sberbank اخیراً اعلام کردند که این بانک روسی موفق به دریافت مجوز از بانک مرکزی هند به‌منظور افتتاح حساب روپیه‌ای برای مشتریان روسی در هند شده است. اگرچه سیستم بانکی هند در واکنش به تهدیدات ایالات‌متحده همکاری با بانک‌های روسی را به‌شدت کاهش داده است؛ اما به نظر می‌رسد این کشور می‌کوشد روزنه‌هایی برای روسیه همچنان باز نگاه دارد.
از نگاهی دیگر، اتحادیه اروپا همچنان به دنبال محدودسازی بیشتر روسیه است. وزارت امور خارجه بریتانیا اخیراً اعلام کرد که واردات گاز طبیعی مایع (LNG) از روسیه را از اوایل ژانویه متوقف خواهد کرد. این اعلام به‌عنوان بخشی از تلاش هماهنگ کشورهای غربی برای کاهش اتکای انرژی به مسکو و محروم کردن اقتصاد روسیه از یک منبع عظیم درآمد با توجه به جنگ علیه اوکراین است.
اتحادیه اروپا همچنین اعلام کرد در نظر دارد بخشی از دارایی‌های توقیف شده روسیه را در راستای تأمین نیازهای مالی اوکراین صرف کند. اتحادیه اروپا پس از حمله روسیه به اوکراین، دارایی‌های طیفی از تجار و شرکت‌های روسی به همراه دارایی‌های بانک مرکزی روسیه را به‌عنوان بخشی از تحریم‌ها علیه مسکو توقیف کرد.
این گزارش در بخش تحولات منطقه‌ای، به تحرکات جدید صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان سعودی پرداخته است. ولیعهد عربستان اخیراً از تأسیس ۵ شرکت منطقه‌ای توسط صندوق سرمایه‌گذاری عمومی این کشور با هدف سرمایه‌گذاری در کشورهای اردن، بحرین، سودان، عراق و عمان خبر داد. تأسیس این شرکت‌ها در چارچوب استراتژی صندوق سرمایه‌گذاری عمومی برای بررسی و استفاده از فرصت‌های سرمایه‌گذاری در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا با هدف ایجاد شراکت‌های اقتصادی استراتژیک بلندمدت برای تحقق درآمدهای پایدار در چارچوب چشم‌انداز سعودی ۲۰۳۰ صورت گرفته است.
در خبری دیگر معاون وزیر اقتصاد امارات در سفر به روسیه اعلام کرد این کشور مشتاق سرمایه‌گذاری در شرکت‌های روسی با فناوری پیشرفته و همچنین میزبانی از دفاتر نمایندگی آنها است. علیرغم اینکه امارات از روابط نزدیکی با آمریکا برخوردار است، در انتقاد از روسیه محتاط بوده و برخلاف آمریکا و اتحادیه اروپا، محدودیت‌های شدیدی علیه این کشور اعمال نکرده است. شایان توجه است که در محیط همسایگی ایران، دو کشور امارات و ترکیه، بیش از سایر کشورها برای بهره‌برداری از فرصت‌های ناشی از جنگ اوکراین و انزوای اقتصادی روسیه تلاش کرده‌اند.
همچنین دور جدید مذاکرات به‌منظور انعقاد موافقت‌نامه تجارت آزاد میان کره جنوبی و شورای همکاری خلیج‌فارس، آغاز مذاکرات مشارکت جامع اقتصادی امارات با کنیا و همکاری گسترده‌تر چین و عربستان در زمینه انرژی از دیگر اخبار مهم منطقه است.
این گزارش در بخش داده‌های تازه نیز، افزایش شدید روابط تجاری چین و روسیه را مورد توجه قرار داده است. اداره ملی آمار چین گزارش داد که حجم مبادلات تجاری میان روسیه و چین، به رشد خود ادامه داده و در 9 ماه نخست سال جاری به 136 میلیارد دلار رسیده و همکاری‌های اقتصادی دوجانبه نسبت به مدت مشابه سال قبل، 32.5 درصد افزایش یافته است.
در همین حال وزارت بازرگانی و صنعت هند نیز اعلام کرده که تجارت دوجانبه میان هند و روسیه در فاصله آوریل تا آگوست 2022، به رکورد 18.2 میلیارد دلار افزایش یافته است. پیش‌بینی می‌شود این رقم تا پایان سال 2022 به 43.2 میلیارد دلار افزایش یابد. به نظر می‌رسد مناقشه اوکراین، تأثیر قابل‌توجهی در تقویت تجارت روسیه با کشورهای متعدد بر جای گذارده است.
همچنین صادرات 22 میلیارد دلاری خودرو ترکیه و افزایش هزینه تولید در آلمان به دلیل افزایش هزینه‌های انرژی ناشی از بحران اوکراین از دیگر مواردی است که در گزارش به آن پرداخته شده است.
به گزارش اتاق ایران آنلاین، مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در حرکتی منسجم و کارشناسی، تهیه و انتشار سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را باهدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران، در دستور کار قرار داده است و در این گزارش‌ها مسائل مهم روز از منظر تأثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرند.
متن کامل چهل و هشتمین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را اینجا بخوانید.