در هفتمین نشست از دوره دهم هیات نمایندگان اتاق ایران، گزارش تیم حقوقی سه‌نفره شامل وحید آگاه، استاد دانشگاه علامه طباطبایی و وکیل دادگستری، مصطفی شعبانی، مدرس دانشگاه و وکیل دادگستری و بهزاد کردستانی، وکیل دادگستری در پنج بند از سوی وحید آگاه، ارائه شد.
این استاد دانشگاه، تأکید کرد: ما هیچ ارتباط ارگانیکی با اتاق ایران نداریم و نظر خود را بر اساس مستندات حقوقی ارائه کرده‌ایم. در این گزارش سه منبع حقوقی اصلی شامل قانون اتاق بازرگانی، آیین‌نامه هیات تشکیل و آیین‌نامه داخلی شورای عالی نظارت بررسی شده است.
گزارش 5 بندی تیم حقوقی
1-جایگاه و صلاحیت شورای عالی نظارت؛ شورای عالی نظارت به‌عنوان یکی از ارکان اتاق ایران است و در ماده 6 قانون اتاق ایران و در بندهای 9 و 16 ماده 5 آیین‌نامه تشکیل و نحوه فعالیت اتاق ایران و اتاق شهرستان‌ها هم مواردی درباره انتخاب آمده است.
آگاه اعلام کرد: وقتی در حقوق، ارکانی مشخص می‌شود، چه مربوط به بخش خصوصی باشد چه نهاد عمومی، وزارتخانه یا شرکت‌های دولتی، صلاحیت ارکان و نهادها تفسیر مزید و بسته می‌شود. اگر به اتاق ایران یک صلاحیت می‌دهند در خصوص دامنه و گستره آن قوانین و مقررات است و هیچ نهادی در نظام حقوقی نمی‌تواند برای خود خلق صلاحیت کند. این البته ارتباطی به این ندارد که این نهاد دولتی است یا بخش خصوصی.
عضو تیم حقوقی 3 نفره، افزود: در قانون اتاق، آیین‌نامه داخلی شورای عالی نظارت و آیین‌نامه تشکیل و نحوه فعالیت هیات نمایندگان، صلاحیت‌های شورای عالی نظارت مشخص و محدود است و در هیچ‌کدام از آنها صلاحیتی برای تفسیر انتخابات، مداخله در انتخابات، یا اعلام نظر درباره انتخابات وجود ندارد. ما تمام اسناد و مدارک حقوقی را بررسی کرده‌ایم و نظر مستقل خود را ارائه کرده‌ایم.
این وکیل دادگستری، اظهار کرد: در ماده 9 اتاق ایران، انحلال اتاق ایران پیش‌بینی شده؛ اما آنجا هم حصری است؛ یعنی صرفاً به دو دلیل می‌توانیم اتاق ایران را منحل کنیم. اول به دلیل به حدنصاب نرسیدن و عدم شرکت اعضا در کاندیدا شدن و قبول مسئولیت اتاق. یعنی اینجا هم که انحلال اتاق پیش‌بینی شده، خیلی محدود است.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی، گفت: صلاحیت شورای عالی نظارت مثل سایر ارکان حقوقی حصری است نه تمثیلی. باید قانون‌گذار بگوید شورای عالی نظارت این چند وظیفه را دارد نه اینکه حقوقدان‌ها تفسیر تمثیلی کنند. در آیین‌نامه هم صلاحیتی برای شورای عالی نظارت در این زمینه پیش‌بینی نشده است. در مورد دبیرخانه شورای نظارت و دبیر شورای عالی نظارت هم چنین چیزی پیش‌بینی نشده است.
آگاه تصریح کرد: بسیاری از مدارکی که ما بررسی کردیم، نه دبیر و دبیرخانه شورا صلاحیتی در دخالت انتخابات ندارد و نه تفسیر قانون، این خلق صلاحیت و مازاد صلاحیت بوده است.
2 - در مورد صلاحیت و اعتبار انجمن نظارت به‌هیچ‌عنوان رکن ثابت و دائمی اتاق نیست و برای و به اقتضای انتخابات تشکیل می‌شود، وظیفه‌اش را انجام می‌دهد، به اعتراضات رسیدگی می‌کند، تشریفات قانونی طی می‌شود، مهلت تمام می‌شود، اعتراض‌های بررسی می‌شود و بعد تأیید می‌کند. الآن که انجمن نظارت کار خود را انجام داده حتی اگر خودش بخواهد نمی‌تواند اعلام نظر کند. اصلاً در نظام حقوقی این‌گونه نیست که یک نهادی اعلام نظر کند و یک سال دیگر و دو سال نظر دیگری را اعلام کند. در چارچوب قواعد و مقررات این مسئله پیش‌بینی نشده است. هرکسی در اتاق و ذی‌نفع است حق دارد که در دستگاه قضایی طرح دعوی کند و به رأی قضایی تمکین کنند.
3-شورای عالی نظارت برای خود یک مبحثی را باز کرده که انجمن نظارت مجدداً احیا شود. نه در قانون و نه در آیین‌نامه نه در آیین‌نامه داخلی شورای عالی نظارت چیزی به نام احیای انجمن نظارت وجود ندارد. اگر به هر دلیل با هر حکم و تصمیمی این انتخابات ابطال شود باید انجمن نظارت جدیدی تشکیل شود. بنابراین چیزی به نام زنده کردن که یکی موجودی که وظیفه خود را انجام داده و خاتمه پیدا کرده و بعد بخواهیم احیا کنیم نداریم. در این انتخابات هم وجود ندارد. چون انجمن نظارت موقت است، کار خود را انجام داده و تمام کرده و مأموریتش تمام شده است. اساساً این انجمن وجود خارجی ندارد که استمرار شخصیتی برایش قائل شویم.
عضو تیم حقوقی 3 نفره، اظهار کرد: در بند الف ماده 19 قانون اتاق که شورای عالی نظارت روی آن تأکید دارد، آنچه می‌گوید هیات رئیسه موظف است مصوبات شورای عالی نظارت را اجرا کند. در اینجا هیچ شکی نیست ولی این باب مفصلی در علم حقوقی دارد. فرض کنید که رابطه آمر و مأموری است و این‌گونه نیست که امر هر چه بگوید، مأموران را بی‌چون‌وچرا انجام می‌دهد. آمر باید قانونی باشد و مأمور هم همین‌طور. صلاحیت و دستور قانونی در مهلات مقررات در تشریفات قانونی انجام دهد. خلاف قانون ولی کتبی اگر به کارمندی اعلام شود، نباید انجام دهد.
آگاه افزود: در روابط امر و مأمور هم مأمور تبعیتش به قیودی وابسته است. رابطه هیات رئیسه یا شو. رأی عالی نظارت رابطه امر و مأمور نیست. او یک رکن قانونی است و اتاق بازرگانی هم رکن قانونی است. گفته شده که باید مصوبه قانونی را اجرا کند اما نه هر مصوبه‌ای و نه مصوبه‌ای که خلاف قانون باشد. آن‌هم درباره انتخاباتی که داخل در وزارتخانه نیست؛ اتاق ایران نه موسسه دولتی است و نه شرکت دولتی، اتاق ایران در بخش خصوصی است. اتاق در بخش مردم و بخش خصوصی دارد و صرفاً وظیفه نظارتی خیلی مقید و محدود در قانون و آیین‌نامه وجود دارد و آن‌هم ازنظر تنظیم گری است و ما درباره معاون وزیر و مدیرکل صحبت نمی‌کنیم.
او ادامه داد: در مورد جهات قانونی، مرجع ابطال، تجدید انتخابات همه رد قانون و آیین‌نامه منحصر و محدود است. مثلاً گفته اگر استعفا شود، فوت کند و برکنار شود، تخلفات باشد و... آنچه چالش هیات رئیسه است در قانون و آیین‌نامه پیش‌بینی نشده. بنابراین نظر تیمی حقوقی این است که این غیرقابل اجراست و مغایرت با قانون و مقررات دارد. همه شهروندان جمهوری اسلامی مقید به پیروی از قانون هستند و هیچ پناهی مهم‌تر از قانون نیست.
4- فرایند صلاحیت نامزدها در بخش خصوصی؛ ما درباره انتخابات بخش خصوصی صحبت می‌کنیم نه انتخابات مجلس، شورای شهر، خبرگان رهبری و ریاست جمهوری. است. در آیین‌نامه صرفاً استعلام از وزارت اطلاعات پیش‌بینی شده است. در نامه‌هایی که ما دیده‌ایم، استعلام یک‌بار انجام شده و پاسخی نیامده، بار دوم هم انجام شده و نظری نیامده و سکوت علامت رضاست و طبق قانون و مقررات. این‌گونه نیست که مرجعی که باید تأیید کند، سکوت کند و بگوییم سکوتش به معنای این است که افراد صلاحیت ندارند. در علم حقوق این قابل‌قبول نیست.
این وکیل دادگستری تصریح کرد: قانون انتخاب اشخاص در مشاغل حساس هم قانون‌گذار همه مشاغل مهم در جمهوری اسلامی را نام برده که وزارت اطلاعات، اطلاعات سپاه، قوه قضاییه و غیره نظر دهند و در آن قانون هم به اتاق ایران اشاره نشده است. این قانون جدیدی است و اگر قانون‌گذار معتقد است که باید اتاق ایران هم جزو آن باشد می تواند طی تشریفاتی اسم اتاق ایران را هم به قانون اضافه کند. فرایند صلاحیت نامزدها هم انجام شده و فرایند قانونی طی شده ضمن اینکه همه اینها بر گرده انجمن نظارت است. انجمن نظارت همان موقع می‌توانست جلوگیری کند. نه اینکه بعد از انجام انتخابات بگوید نظر انتخابات را قبول نداریم. اتاق ایران هم بخش خصوصی است و در بند ب قانون ارتقای نظام اداری و مبارزه با فساد به‌صراحت به موسسه خصوصی حرفه‌ای.
5- هرکسی در این انتخاباتی نفع است در این انتخابات یا ابطال یا آمدن یا رفتن کسی می‌تواند در دستگاه قضایی طرح دعوا کند و رأی بگیرد. از زمان برگزاری انتخابات تا هرزمانی که هر رأی بیاید همه باید تمکین کنند تا امروز هیچ رأیی از دستگاه قضایی نیامده ولی برعکس آن هست. شکایت‌هایی انجام شده، مختومه شده و محتوای این شکایت‌ها نشان می‌دهد که این انتخابات با مشکل قانونی مواجه نبوده است. بر اساس اسناد و مکاتبات این انتخابات متقن و قانونی است و معتبر است خصوصا انجمن نظارتی که آن را تأیید کرده است؛ اینکه نهاد ناظر انتخابات آن را تأیید کرده و الآن تیم انتخاب شده کار خود را انجام می‌دهد. الآن هرکسی یا نهادی که خلاف این را می‌گوید می‌تواند رد دستگاه قضا طرح دعوی کند و هر رأیی که صادر شد، آن حکم طبق قانون اجرا شود.