هماهنگ‌کننده ارشد و مسئول امور بریکس در وزارت امور خارجه در نشستی با اعضای هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی مشهد و فعالان اقتصادی استان خراسان رضوی، ضمن تشریح ظرفیت‌های این سازمان بین‌المللی و بین دولتی، فرصت‌هایی که پیمان‌های بین‌المللی برای اقتصاد کشورمان فراهم می‌آورند را تبیین کرد.
محمدعلی چمنیان، نایب‌رئیس اتاق مشهد در این نشست اظهار کرد: بریکس به دنبال ایجاد یک گروه قدرتمند اقتصادی است و فعالان اقتصادی سؤالات متعددی پیرامون نقش این سازمان و تأثیر آن بر اقتصاد کشورمان دارند؛ بر همین اساس، بر آن شدیم تا در نشستی با حضور مسئول این حوزه در کشورمان، پاسخ به سؤالات موجود در این حیطه را به دست آوریم.
وی در ادامه، به چالش‌های اقتصادی داخلی و خارجی کشور اشاره کرد و گفت: مقدمه رفع بسیاری از چالش‌های صادراتی کشور، پذیرش FATF است و این اقدام می‌تواند انتفاع کشورمان از پیمان‌های بین‌المللی را افزایش دهد.
نگاهی به ساختار مالی بریکس و شرط استفاده ایران از مزیت‌های این حوزه
در ادامه، مجید صمدزاده صابر، هماهنگ‌کننده ارشد و مسئول امور بریکس در وزارت امور خارجه در تشریح ظرفیت‌های این نهاد بین‌المللی، گفت: ساختار مالی بریکس دارای دو بخش است. بانک توسعه جدید NDB، که آن را با عنوان بانک توسعه بریکس نیز می‌شناسند و قرارداد اندوخته احتیاطی CRA) ) که در سال ۲۰۱۴ در قالب معاهده امضا شده و از ۲۰۱۵ عملیاتی شد. بانک توسعه جدید در چهار سال اخیر برای 98 پروژه بین‌المللی 35 میلیارد دلار به کشورهای عضو وام داده است. این بانک می‌تواند بخشی از مشکلات کشورهای عضو را رفع کند. ایران نیز پس از پرداخت سهم و عضویت می‌تواند از مزایای این بانک استفاده کند.
وی با اشاره به مبادلات بین‌المللی کشورهای عضو بریکس با ارزهای ملی کشورها، خاطرنشان کرد: امارات و عربستان نیز به سمت استفاده از ارزهای ملی در مبادلات بین‌المللی رفته‌اند. مؤسسات اعتبارسنجی بریکس در حال تأسیس هستند و در شورای تجاری بریکس نیز که شورای بسیار مهمی است و روسای جمهور کشورهای عضو بریکس در آن حضور دارند، نماینده بخش خصوصی کشورها نیز حضور داشته و گزارش کار سالانه را ارائه می‌کنند. این شورا (اجلاسیه) دارای کارگروه‌های متعددی است.
هماهنگ‌کننده ارشد و مسئول امور بریکس در وزارت امور خارجه با بیان اینکه بریکس و کارگروه‌های زیرمجموعه آن ارتباطات بخش خصوصی کشورها را آسان‌تر کرده است، ادامه داد: به دنبال افزایش ارتباطات بخش خصوصی، شورای بازرگانان و کارآفرینان زن نیز در بریکس تشکیل شده است. درمجموع، مؤسسات ویژه و خاصی در چهارچوب بریکس تشکیل شده است که ایران می‌تواند از این ظرفیت‌ها استفاده کند. برای ارتباطات بهتر ضرورت دارد تا بخش خصوصی به‌صورت مستقیم با طرف خارجی ارتباط برقرار کند. ارتباطات رودررو و تعاملاتی که مقدمه آن مذاکرات طرف‌های اقتصادی است، می‌تواند چالش‌ها را رفع کند. در اجلاس پیشین بریکس، ارتباطات بخش خصوصی بیشتر و بهتر شد و بریکس در بازه بلندمدت می‌تواند اثرات مثبتی را برای اقتصاد ما ایجاد کند.
صمدزاده صابر اظهار کرد: برای بهره‌مندی از تمامی ظرفیت‌های بریکس موانعی همچون FATF وجود دارد. وزارت امور خارجه و اقتصاد برای رفع این چالش اقدامات متعددی انجام داده است.
وی افزود: نحوه ارائه وام به پروژه‌های کشورهای عضو بریکس مشخص است. در تشکل و شورای تجاری بریکس بخش خصوصی (اتاق بازرگانی ایران) عضو است و برخی از چالش‌های فعالان اقتصادی همانند دریافت ضمانت‌نامه بانکی تاکنون با پیگیری‌های انجام گرفته، رفع شده است.
او بخش دیگر سخنانش را به تفاوت پیمان‌های بریکس و شانگهای اختصاص داد و تأکید کرد: پیمان شانگهای، اغلب منطقه‌ای و سیاسی بوده و نگاه آن عمدتاً سیاسی، امنیتی و منطقه‌ای است. بریکس ساختار سیاسی و اقتصادی دارد. اغلب کشورهای جهان تمایل به عضویت در این سازمان دارند. کشورهای عضو بریکس، نظم نوین جهانی را شکل خواهند داد.
بهره‌مندی از ظرفیت بریکس، مستلزم مشارکت دادن بخش خصوصی است
در ادامه، احمد اثنی عشری، نایب‌رئیس اتاق مشهد تصریح کرد: عضویت در بریکس، بستر مناسبی برای بهره‌مندی از ظرفیت‌های کشورهای قدرتمند ایجاد کرده است؛ اما نکته مهم این است که استفاده از این ظرفیت، با حضور بخش خصوصی در کنار دولت امکان‌پذیر است؛ لذا رئیس اتاق بازرگانی ایران باید در جلسات بریکس حضور داشته باشد. در حقیقت، با حضور نماینده بخش خصوصی در این جلسات، زمینه برای بهره‌مندی از فرصت‌های تجاری عضویت در این پیمان فراهم شده و افزایش پیدا می‌کند.
محمود امتی، عضو هیات رئیسه اتاق مشهد نیز تأکید کرد: اثرات عضویت ایران در پیمان‌های بین‌المللی مشهود نبوده و خروجی این پیمان‌ها برای فعالان اقتصادی ملموس نیست.
وی تأکید کرد: ایران امکان ارتباطات تجاری با کشورهای عضو پیمان‌های سیاسی را ندارد. در واقع، باوجود عضویت ایران در پیمان‌های بین‌المللی و سیاسی برای فعالیت‌های تجاری، محدودیت‌ها و مشکلات متعددی وجود دارد.
درخواست اصلاح تعرفه‌های تجارت ایران با کشورهای عضو بریکس
شهرام عیدی زاده، مدیر مرکز پژوهش‌های اتاق مشهد نیز در همین رابطه عنوان کرد: با عضویت در این پیمان زمینه برای تعاملات اقتصادی میان ایران با کشورهای این عضو وجود دارد؛ اما چالش‌هایی در این مسیر وجود دارد. بانک توسعه بریکس دارای ۱۰۰ میلیارد دلار سرمایه است و سؤال اینجاست که با توجه به وضعیت تراز تجاری ایران در سال‌های گذشته، امکان استفاده کشورمان از ذخیره مالی بریکس وجود دارد؟
وی ادامه داد: شورای سرمایه‌گذاری در بریکس تشکیل شده اما آیا تاکنون زمینه همکاری و پروژه همکاری مشترک سرمایه‌گذاری میان کشورهای عضو بریکس فراهم شده است؟ به نظر می‌رسد که ایران در اولین اقدام برای بهره‌مندی از ظرفیت بریکس، می‌تواند تعرفه‌های کالاهای خود و کشورهای عضو این پیمان را اصلاح کند و در گام بعد زمینه تسهیل همکاری‌های تجاری بخش خصوصی را با کشورهای عضو، فراهم سازد.