بیست و یکمین و آخرین نشست هیات نمایندگان اتاق ایران در سال ۱۴۰۳ برگزار شد. هیات نمایندگان، قرار است درباره لایحه بودجه اتاق ایران در سال 1404 تصمیم‌گیری کنند.
در ابتدای این نشست، دانیال شمسیان، عضو هیات نمایندگان اتاق ایران در نطق پیش از دستور خود نگاهی به عملکرد اتاق‌ها در طول سال‌های گذشته داشت و گفت: اعضای اتاق‌ها بر اساس اقدامات کارشناسانه، مطالبه‌گر هستند و در کنار بیان مشکلات، پیشنهادهای خود را ارائه می‌دهند.
او ادامه داد: شاید آنچه گفته می‌شود بدون استراتژی، برنامه و رعایت اصول برندسازی برای اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی آن‌طور که باید، اثرگذار نباشد. بدین ترتیب باید با بازتعریف جایگاه اتاق، رسالتی ماندگارتر و تمدن‌سازتر برای خود تعریف و حرکت به سمت توسعه پایدار در همه جوانب اقتصادی، اجتماعی، محیط‌زیست و … را پیگیری کنیم.
این فعال اقتصادی تغییر نگاه‌های جامعه نسبت به فعالان اقتصادی و جایگاه آن‌ها با کمک روابط عمومی قوی و به‌روز را ضروری خواند و افزود: باید بتوانیم از فناوری‌های نو در مسیر تقویت برند اتاق‌ها بهره ببریم.
تصمیمات خلق‌الساعه به تولید و صادرات سیب‌زمینی آسیب زده است
خسرو طالبی، عضو هیات نمایندگان اتاق ایران و رئیس انجمن سیب‌زمینی، در سخنان پیش از دستور با بیان اینکه صنعت تولید سیب‌زمینی 700 هزار نفر اشتغال مستقیم و یک میلیون و 500 هزار نفر اشتغال غیرمستقیم ایجاد کرده است، گفت: اما تحت تأثیر تصمیمات خلق‌الساعه در این حوزه ضربه‌های سنگینی به سیب‌زمینی‌کاران وارد کرده است.
او افزود: پنج میلیون تن تولید سیب‌زمینی در سال داریم. اما به دلیل مشاوره‌های نادرست توسط برخی مدیران وزارتخانه و استانی به وزیر جهاد کشاورزی، بر واردات این محصول در بهمن‌ماه امسال تصمیم‌گیری شد.
طالبی با بیان اینکه میانگین صادرات میان‌مدت این محصول 500 هزار تن در سال است، ادامه داد: اما امسال فقط 400 هزار تن از این محصول صادر شده است. با این حال به بهانه صادرات بیش از حد این محصول و کمبود بازار داخل، واردات انجام می‌دهند. بهتر بود وزیر جهاد کشاورزی به جای دستور واردات سیب‌زمینی و محدود کردن صادرات آن، دستور تأمین اعتبار گرفته و سیب‌زمینی را به قیمت از تولیدکنندگان خریداری کرده و ارزان‌تر وارد بازار می‌کرد.
برای واردات ذرت و جو از روسیه چاره‌اندیشی شود
در ادامه این نشست، اسحاق بندانی، عضو هیات نمایندگان اتاق بندرعباس گفت: دو ماه قبل پیش‌بینی شد که روسیه صادرات ذرت و جو خود به کشورهای مختلف ازجمله ایران را محدود خواهد کرد ولی به این اخطار توجهی نشد. الان وضعیت قیمت جو و ذرت را ببینید. این یعنی دو نرخی شدن بازار و آشفتگی اقتصاد و فشار مضاعف به مردم.
بندانی گفت: دولت سال آینده با گرانی گوشت و مرغ روبرو خواهد شد. باید بتوان برای اقتصاد برنامه‌ریزی کرد وگرنه فشار به دهک پایین بیشتر خواهد شد.
او تصریح کرد: دیپلماسی اقتصادی ضعیف است و باید به این حوزه توجه شود. اولویت پوتین در حوزه صادرات اوراسیاست ولی باید وزیر جهاد کشاورزی ایران با همتای خارجی خود مذاکره کند. مثلاً چین توانسته مجوز صادرات ذرت و جو از روسیه بگیرد. در این شرایط در ایران در دو ماه گذشته روند تأمین ارز شرکت‌ها مختل شده است.
بندانی افزود: چرا اقدامی برای حفظ این مسیر واردات انجام نشد؟ متأسفانه ما ارز خود را در کشورهای آمریکایی هزینه می‌کنیم ولی از روسیه که نزدیک ماست، کالا تأمین نمی‌کنیم. این یک بحران خودساخته است. وزیر جهاد کشاورزی در کمیته استثنا چه کرده است؟ این کمیته به شرکت‌های خاص ارز و سهمیه می‌دهد. باید سیستم ساختارمند می‌شد. باید معلوم شود با چه ساختار و رویه‌ای به این افراد ارز داده شده است؟ و باید در جهت شفافیت گام‌های جدی برداشت.
توصیه رئیس اتاق ایران برای بهبود وضعیت اقتصاد کشور در سال 1404
در ادامه این نشست صمد حسن‌زاده، رئیس اتاق ایران از رویکردهای اتاق ایران در سال 1403 گفت: رویکرد اتاق ایران در سال 1403، مبتنی بر وفاق و تعمیق روابط با قوای سه‌گانه بود. اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران به عنوان عصاره بخش خصوصی و یکی از بازیگران نظام حکمرانی کشورمان، در کنار دولت و جامعه مدنی، مأموریت تسهیل‌گری فعالیت‌های بخش خصوصی را مجدانه و مسئولانه، وجهه همت قرار داد.
حسن‌زاده ادامه داد: در سال 1403 به دنبال گسترش دیدارها و نشست‌های مشترک بین شبکه ملی و بین‌المللی و ظرفیت‌های تخصصی اتاق ایران با سطوح مختلف دستگاه‌های اجرایی، تقنینی و قضایی، شاهد باز شدن باب یک گفتگوی ملی در عرصه‌های مختلف در کشور بوده‌ایم.
رئیس اتاق ایران تصریح کرد: گسترش روابط بین‌المللی اتاق ایران که در قالب اعزام و پذیرش هدفمند هیئت‌های تجاری به کشورهای اولویت‌دار و همچنین استمرار دیدار و گفتگو با سفرای کشورهای خارجی و بسترسازی برای انعقاد تفاهم‌نامه‌ها و قراردادهای تجاری با معاضدت دولت صورت گرفته است، بخشی از توفیقاتی است که مرهون همراهی و همدلی شکل‌گرفته میان فعالان بخش خصوصی در کشور است.
او ادامه داد: در مسیر شکل‌گیری «گفت‌وگوی ملی» و «گفت‌وگو با دنیا» برای رساندن ایران اسلامی به جایگاه واقعی خود در پاسخگویی به خواسته‌های شهروندان و همچنین قرارگیری در موقعیت درخور در مناسبات جهانی، راه‌های نرفته بسیاری باقی مانده است. اما گشوده شدن روزنه امید در میان فعالان اقتصادی برای ارتقای تعامل در داخل و خارج، دستاوردی است که برای ورود به سال 1404، امیدی افق‌گشاست.
به گفته رئیس اتاق ایران افزون شدن رفت‌وآمدهای دولتمردان و فعالان بخش خصوصی در ماه‌های اخیر، را گواهی بر تقویت ارتباط دولت و بخش خصوصی و هم‌افزایی در کشور دانست.
او ادامه داد: برگزاری مستمر و منظم جلسات شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی در ماه‌های اخیر که با اهتمام ویژه و رویکرد علمی و دانشگاهی جناب آقای دکتر همتی وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی و دیگر وزرا و شخصیت‌های عضو در این شورا محقق شده و دستاوردهای عمده‌ای نیز داشته است، نشانه‌ای از وفاق بین دولت و بخش خصوصی است.
حسن‌زاده در ادامه تصریح کرد: در زمینه گسترش ارتباطات بین اتاق ایران و مجلس شورای اسلامی نیز باید به حضور مستمر نمایندگان اتاق ایران در روند بررسی لایحه برنامه هفتم توسعه اشاره نمود. همین روند در رابطه با لایحه بودجه 1404 دنبال شد و با پیگیری‌های اتاق ایران، برای اولین بار مقرر شد تا بودجه مربوط به اجرای ماده 25 قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار برای جبران خسارت‌های ناشی از قطع برق و گاز صنایع، دیده شود.
او افزود: اتاق ایران با اتکا به حمایت و ظرفیت اعضای خود، در سال جاری در نمایشگاه «پیشگامان پیشرفت» ویژه ارائه توانمندی‌های تولید داخل شرکت نمود. در این نمایشگاه که مقام معظم رهبری نیز از آن بازدید نمودند، رویکرد «نگاه به شرق» و افزایش روابط اقتصادی با کشورهای همسایه و کشورهایی نظیر چین و روسیه را مورد تأکید قرار دادند.
در ادامه رئیس اتاق ایران عنوان کرد: حضور اتاق ایران در فرآیند تدوین سپهر ایران آینده (چشم‌انداز 1430) در همکاری مشترک با مجمع تشخیص مصلحت نظام، عقد تفاهم‌نامه‌های عملیاتی و کارآمد با دستگاه‌ها از جمله شورای توسعه سواحل مکران، و همچنین ایجاد کمیته‌های مشترک بین اتاق ایران و دستگاه‌های اجرایی مانند سازمان توسعه تجارت ایران، نمودهایی از تعمیق روابط بخش خصوصی و حاکمیت در ماه‌های اخیر است.
نگاهی به تغییر رویکرد در نظام بودجه‌نویسی اتاق ایران
او در ادامه به تغییر رویکرد در نظام بودجه‌نویسی اتاق ایران در دوره دهم هیئت نمایندگان اشاره کرد: تغییر در نظام بودجه‌نویسی اتاق ایران و حرکت به سمت بودجه عملیاتی با هدف افزایش سطح شفافیت بودجه و تخصیص منابع در اختیار اتاق در مسیر تقویت تجارت و سرمایه‌گذاری خارجی، در دهمین دوره هیئت نمایندگان آغاز شد و در سال 1403 با دقت بیشتری مورد پیگیری قرار گرفت.
گسترش تعاملات بین‌المللی فعالان اقتصادی در سال 1403
به گفته حسن‌زاده مأموریت اتاق ایران تقویت مناسبات تجاری و گسترش تعاملات بین‌المللی فعالان اقتصادی و کارآفرینان بود. طی شش ماه گذشته نسبت به پذیرش 26 هیات خارجی از کشورهای پاکستان، گرجستان، الجزایر، عراق، عمان، آفریقای جنوبی، غنا، ترکمنستان، کامرون، روسیه، چین، سنگاپور، صربستان، افغانستان، ازبکستان، کوبا، برزیل، بنگلادش و ... اقدام نموده و همچنین هیات‌هایی از اتاق ایران به کشورهای پاکستان، سریلانکا، اردن، پاریس، ترکیه، ازبکستان، تاجیکستان و ... اعزام شدند.
درخواست از فعالان اقتصادی و دولتمردان درباره مواجهه با جهش‌های ارزی
او با اشاره به جهش ارزی گفت: جهش‌های ارزی در این روزها نگرانی‌هایی در زمینه تأمین مواد اولیه برای تولید و همچنین افزایش هزینه‌های تولید به همراه داشته است. از طرف دیگر، بعضاً شاهد هستیم که با موضوع جهش نرخ ارز، برخوردهای سیاسی صورت می‌گیرد.
حسن‌زاده افزود: همه بازیگران عرصه سیاسی و اقتصادی کشور را به ارائه راهکارهای عملیاتی و مؤثر به دولت محترم ترغیب می‌کنیم، از دولتمردان نیز انتظار داریم در راستای کاهش اثرات افزایش نرخ ارز، اقدامات و تمهیداتی برای تعدیل قیمت واردات مواد اولیه و واسطه‌ای در دستور کار قرار دهند.
او تأکید کرد: کمیته ارزی اتاق ایران همواره در فراز و فرودهای نرخ ارز در سال‌های گذشته، همیار تنظیم‌گران بازار ارز بوده است، بار دیگر در این روزهای پایانی سال 1403، با تمام قوای کارشناسی و مشورتی خود در کنار دولت قرار می‌گیرد تا این روزها نیز به سلامت بگذرد. به درستی که با اتخاذ سیاست‌های صحیح، امیدواری‌هایی برای سال 1404 وجود دارد.
توصیه‌ها برای بهبود اقتصاد ایران در 1404
او درباره بهبود فضای کسب‌وکار و توسعه اقتصادی کشور، چند توصیه کرد. اولین توصیه، اصلاح ساختارهای اقتصادی و به‌ویژه تسهیل فرآیندهای اداری است. یکی از مهم‌ترین موانع بر سر راه فعالان اقتصادی، پیچیدگی و زمان‌بر بودن فرآیندهای دولتی است. برای کاهش این مشکلات، لازم است که فرآیندهای مجوزدهی، ثبت‌نام‌های تجاری و گمرکی ساده‌تر و شفاف‌تر شوند. استفاده از فناوری‌های نوین در این بخش‌ها، به سرعت و کاهش هزینه‌ها کمک می‌کند و فضای کسب‌وکار را بهبود می‌دهد.
دومین توصیه رئیس اتاق ایران، حمایت از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط (SME ها) است. این بخش از اقتصاد کشور پتانسیل بالایی برای ایجاد اشتغال و رشد اقتصادی دارد، اما مشکلاتی مانند دسترسی به منابع مالی و بازارهای بین‌المللی همچنان سد راه آن‌ها است.
در ادامه رئیس اتاق ایران از تقویت زیرساخت‌های حمل‌ونقل و لجستیک گفت. برای رقابت‌پذیرتر کردن محصولات ایرانی در بازارهای جهانی، نیاز به زیرساخت‌های قوی‌تر در حمل‌ونقل کالا داریم. این مسئله علاوه بر توسعه صادرات، در کاهش هزینه‌های تولید و بهبود ارتباطات داخلی نیز اهمیت دارد. در این زمینه سرمایه‌گذاری در پروژه‌های راه‌آهن، بندرها و جاده‌ها تحولی بزرگ در بهبود فضای کسب‌وکار ایجاد می‌کند.
او ادامه داد: تقویت آموزش و مهارت‌آموزی در راستای توسعه منابع انسانی توصیه چهارم است. به‌ویژه در حوزه‌هایی چون فناوری اطلاعات، مهارت‌های فنی و زبان‌های خارجی، باید تلاش بیشتری برای ارتقای توانمندی‌های نیروی کار انجام شود. توسعه مهارت‌های حرفه‌ای، به‌ویژه در جوانان و دانش‌آموزان، به کاهش نرخ بیکاری و افزایش بهره‌وری در سطح کشور منجر می‌شود.
پیشنهاد پنجم رئیس اتاق ایران، بهبود روابط تجاری و اقتصادی با کشورهای همسایه و دیگر شرکای تجاری است. با توجه به چالش‌های موجود در روابط اقتصادی بین‌المللی، از اعضای محترم مجمع تشخیص مصلحت نظام انتظار داریم در زمینه پیوستن کامل به FATF نظر مساعد خود را اعمال کنند و دستگاه دیپلماسی کشور نیز تلاش‌های خود در زمینه بهبود و گسترش روابط بین‌المللی را تحکیم بخشد.
او پیشنهاد کرد: دولت و سیاست‌گذاران در سال 1404 برای حفظ ثبات اقتصادی و مدیریت صحیح نوسانات ارزی، به الزامات اقتصاد بازار پایبند باشند و از مداخله‌گری‌های بی‌موقع و دخالت‌های کم‌سود و پرزیان در بازار ارز پرهیز کنند.
رئیس اتاق ایران ادامه داد: برای تضمین رشد پایدار و ایجاد فضای امن اقتصادی، باید تدابیر مناسبی جهت ارتقای امنیت اقتصادی در ایران، اندیشیده شود و لازم است نگاه همه‌جانبه‌نگر به حفظ منافع سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی داشته باشیم
ارتقای جایگاه اتاق ایران در اقتصاد ایران را دنبال می‌کنیم
در بخش بعدی این نشست عیسی منصوری، رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران بر اساس یک مطالعه داخلی مبتنی بر روندهای جهانی گفت: طبق مطالعه انجام شده به اپیزودی از مقررات جهانی رسیدیم که به دو بخش تقسیم می‌شود. یک نوع از اقتصادها در جهان تعریف شدند که مصداق آن، پوپولیست راست است. نوع دیگر از اقتصادهای تبلور یافته در دنیا، دولت‌هایی هستند که مبتنی بر منویات بخش خصوصی تصمیم‌گیری می‌کنند. پیشنهاد این است که با توجه به شرایط حاکم بر اقتصاد ایران به سمتی برویم که بخش خصوصی بتواند نقش‌آفرین باشد.
او تصریح کرد: برای تحقق ماموریت‌های اتاق ایران سعی خواهیم کرد در مرکز پژوهش‌های اتاق ایران هماهنگ با ارکان اتاق حرکت کرده و در نهایت نقش اتاق‌ها در اقتصاد ایران را افزایش دهیم.
تصویب بودجه پیشنهادی اتاق ایران برای سال آینده
در ادامه ساسان شاه ویسی، دبیرکل اتاق ایران بودجه پیشنهادی و احکام بودجه سال 1404 اتاق ایران را ارائه کرد و موافقین و مخالفین به ارائه نظرات خود پرداختند. هیات نمایندگان اتاق ایران پس از شنیدن این نظرات وارد رای‌گیری برای بودجه سال آینده شد که در نهایت با رای موافق 79.93 درصد رای دهندگان، آن را به تصویب رساند. 20.07 درصد هم با بودجه پیشنهادی مخالف بودند.
همچنین دبیرکل اتاق ایران درباره پیشنهاد متمم بودجه با هدف مولدسازی بیشتر منابع، توضیحات خود را ارائه کرد، اما با مخالفت حاضرین از دستور کار خارج شد.
دستور بعدی این نشست، رای‌گیری برای انتخاب یک عضو کمیسیون انضباطی اتاق ایران بود. خورشید گزدرازی، فرخ نویدی و سادینا آبایی، سه کاندیدای عضویت در این کمیسیون بودند که با انصراف آبایی و نویدی، هیات نمایندگان وارد رای‌گیری برای انتخاب تنها کاندیدای باقی مانده شد. در نهایت خورشید گزدرازی با رای حاضرین، برای عضویت در کمیسیون انضباطی انتخاب شد.