غلامحسین شافعی در کنفرانس اقتصاد مقاومتی که با حضور نمایندگان اتاق اصناف، اتاق تعاون و کمیسیون‌های تخصصی اتاق ایران برگزار شد، راهکار محقق شدن اقتصاد مقاومتی را، قطع وابستگی اقتصاد از نفت عنوان کرد.
در این کنفرانس که با محوریت برجام و تأثیرات آن در اقتصاد مقاومتی سه‌شنبه 17 اسفندماه در اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران برگزار شد، روسای اتاقهای ایران، اصناف و تعاون به‌عنوان سخنران، دیدگاه‌ها و نظرات خود را در خصوص اقتصاد مقاومتی، دیپلماسی اقتصادی و فضای جدید بین‌المللی مطرح کردند.
ایده این کنفرانس در سال 94 در وزارت علوم شکل گرفت و دبیرخانه این کنفرانس از یک سال قبل با برگزاری نشست‌های تخصصی موضوعات مربوط به اقتصاد مقاومتی و تأثیرات برجام را بررسی کرد. سه‌شنبه 17 اسفندماه آخرین نشست برای مقایسه شرایط کشور با یک سال قبل از اجرایی شدن برجام تشکیل شد که قرار است نتیجه این کنفرانس توسط رئیس اتاق ایران در کنفرانس پایانی با حضور رئیس‌جمهور بررسی شود.
درک هماهنگ و واحدی از اقتصاد مقاومتی در کشور نداریم
در این کنفرانس، غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران، موضوع اقتصاد مقاومتی را از اعتقادات دولت و بخش خصوصی عنوان کرد و گفت: «یک مشکل برای رسیدن به هدف اقتصاد مقاومتی وجود دارد آن‌هم نبود درک هماهنگ و واحد از این مفهوم است. به همین دلیل است که در تدوین و رسیدن به اهداف برنامه‌ها کامیاب نمی‌شویم.»
شافعی افزود: «موضوع اقتصاد مقاومتی فقط محدود به ایران نمی‌شود و در کشورهای توسعه‌یافته با عنوان تاب‌آوری اقتصاد در میان مقامات و فعالان اقتصادی معروف است.»
وی به اهداف مقام معظم رهبری پیرامون موضوع اقتصاد مقاومتی اشاره کرد و گفت: «ایشان تأکید کردند که اولاً در اقتصاد توانایی داشته باشیم و دوماً آمادگی لازم برای شوک‌های احتمالی را شناسایی و برنامه‌های مرتبط برای مقابله با این شوک‌ها را تدوین و منتشر کنیم.»
غلامحسین شافعی، به آسیب‌پذیری ایران در برابر شوک‌های ناشی از شرایط خاص و از دست رفتن فرصت‌ها اشاره کرد و افزود: «باید کانون آسیب‌پذیری اقتصاد را شناسایی کنیم، شوک‌ها می‌توانند مثبت یا منفی باشند مثلاً زمانی که قیمت نفت بالا رفت و درآمدهای رویایی را منجر شد، از فرصت موجود استفاده نکردیم.»
وی افزود: «زمانی که تحریم‌ها افزایش پیدا کرد به دلیل نداشتن برنامه این شوک به بحران و سپس به تهدید تبدیل شد.»
شافعی کانون آسیب‌پذیری اقتصاد کشور را وابستگی به نفت عنوان کرد و افزود: «جداسازی اقتصاد از نفت باید با تقویت تولید داخل، تقویت خدمات مولد تولید و صادرات هدف‌گذاری شود. در این صورت است که در برابر شوک‌ها مقاوم خواهیم شد.»
وی خاطرنشان کرد: «همواره تولید از سوی مقامات مورد تأکید قرارگرفته است اما در عمل جای سؤال دارد که چه‌کاری برای بهبود فضای کسب‌وکار، تقویت تولید یا گسترش سرمایه‌گذاری انجام‌گرفته است؟ باید جلوی کارهای غیر مولد که سود بیشتری نسبت به تولید دارند، گرفته شود.»
شافعی، اجرایی شدن برجام را موجب فراهم شدن بسترهای توسعه صادرات ارزیابی کرد و گفت: «گام اصلی تحقق اقتصاد مقاومتی، در کنار تأمین کالاهای موردنیاز مصرف داخل، افزایش صادرات کالاهای موردنیاز کشورهای دنیا است.»
وی بهبود فضای کسب‌وکار، شفافیت در کارهای اقتصادی، مبارزه با پول‌شویی، ثبات در قوانین و مقررات را ابزارهای اقتصاد مقاومتی عنوان کرد و افزود: «هرچقدر بذر اصلاح‌شده‌ای داشته باشیم، تا زمانی که زمین شوره‌زار باشد زحمات کسانی که برجام و فرصت استفاده از نتایج آن را فراهم کرده‌اند، بی‌نتیجه خواهد ماند.»
شافعی با تأکید این نکته که آینده اقتصاد جهان را در مرزهای هند و چین باید جستجو کرد، گفت:« احیای راه ابریشم فرصتی برای اقتصاد ما فراهم کرده که نباید بدون برنامه در این مسیر حرکت کنیم.»
مشکلات اقتصاد ایران، فقط ناشی از تحریم‌ها نیست
در ادامه این کنفرانس سید رضی آقا میری رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق ایران با موضوع فرصت‌ها، مشکلات و موانع صادرات در دوران پسابرجام و نقش صادرات غیرنفتی در پیش‌برد اقتصاد مقاومتی سخنرانی کرد.
میری، برجام را قراردادی بین ایران و کشورهای مدعی دانست که بندهای اتصال ایران به فضای بین‌المللی را بازکرده است. وی تصریح کرد: «برخی مشکلات ناشی از تحریم‌ها هنوز برجاست ولی مشکلات اقتصاد ایران فقط ناشی از تحریم‌ها نیست.»
رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق ایران، به برداشته شدن تحریم‌های مرتبط با مسائل هسته‌ای اشاره کرد و افزود: «موضوع تحریم‌های مالی و بانکی هنوز برداشته نشده است و بسیاری از بانکهای بزرگ دنیا تحت تأثیر هژمونی اقتصاد آمریکا و مجازات نقدی، روابط را با ایران آغاز نمی‌کنند.»
رضی میری با تأکید بر این موضوع که تا سرمایه‌گذار خارجی به کشور جذب نشود، اتفاق مورد توقع رخ نخواهد داد، افزود: «بخش مهم صادرات کشور به‌نحوی‌که بتواند همراه با توسعه صادرات، فنّاوری مدرن را وارد کشور کند، با جذب سرمایه‌گذار خارجی محقق می‌شود.»
وی عمده سرمایه‌گذاری در چین را توسط کشورهای دیگر و تکنولوژی‌های نوین آنها ارزیابی کرد و افزود: « چین تبدیل به یکی از صادرکنندگان بزرگ دنیا شده و رشد اقتصادی این کشور ناشی از فعالیت کشورهایی است که با سرمایه‌گذاری، انقلابی در این کشور ایجاد کردند.»
وی فعال نشدن سیستم‌های بانکی را عامل اصلی وارد نشدن سرمایه‌های خارجی عنوان کرد و گفت: «رشد اقتصادی محدود به شرایطی است که خودمان در کشور ایجاد می‌کنیم و با اصولی که به آن پایبند هستیم، باید برای پیشرفت درهای تعامل را بازکنیم و در سایه قوی شدن در عرصه اقتصاد می‌توانیم به سایر اهداف دست‌یابیم.»
وی رشد و توسعه اقتصادی، کاهش نرخ بیکاری، کاهش نرخ تورم، عدم وابستگی به نفت و خروج از اقتصاد تک‌محصولی، گسترش روابط تجاری را هدیه صادرات غیرنفتی عنوان کرد و گفت: «در دوران قبل و بعد از انقلاب عزم جدی برای جدایی وابستگی از نفت ندیدم و کم‌وبیش تکیه‌بر صادرات غیرنفتی فقط جنبه شعاری داشته است ولی در عمل همواره در شرایط سخت به‌جای تکیه به قابلیت‌ها به دامان نفت پناه برده‌ایم.»
بخش خصوصی باید ستاد اصلی اقتصاد مقاومتی باشد
در ادامه بهرام شکوری رئیس کمیسیون معادن اتاق ایران با موضوع اقتصاد مقاومتی و نقش برجام در تحقق آن در حوزه معدن و صنایع معدنی با توجه به فرصت‌های پیش رو، سخنرانی کرد و الزامات تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی را ارتباطات بین‌المللی، سرمایه‌گذاری و بهبود نظام بانکی ارزیابی کرد.
شکوری با تشریح استراتژی برون‌گرا و درون‌گرا، سیاست جایگزینی واردات با کالاهای تولید داخل را برای تحقق اقتصاد مقاومتی مهم خاطرنشان کرد و افزود: «دولت‌های دنیا برای تحقق اقتصاد مقاومتی کمک‌های بسیاری به فعالان اقتصادی در زمینه بهبود کیفیت محصول و یا معافیت‌های مالیاتی، افزایش نرخ‌های گمرکی یا ممنوعیت واردات و از همه مهم‌تر مبارزه با قاچاق انجام داده‌اند.»
وی افزود: «از دلایل عدم موفقیت سیاست جایگزینی واردات در کشور ما مقابله شرکت‌های بزرگ چندملیتی با دامپینگ و نهایتاً عدم‌حمایت جدی دولت یا اجرا نشدن این سیاست است و فسادی است که در رده‌های قانون‌گذاری و اجرایی به وجود می‌آید.»
شکوری تصریح کرد: «برای توسعه صادرات و اجرا کردن سیاست برون‌نگر باید مقررات‌زدایی و حذف مقررات زائد،خصوصی‌سازی، کاهش ارزش پول ملی و حذف یارانه‌ها اجرایی شود.»
وی افزود: « ارتباطات بین‌المللی، سرمایه‌گذاری، بهبود نظام بانکی از الزامات تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی است.»
بهرام شکوری، به تبدیل اتاق ایران به‌عنوان ستاد اصلی اقتصاد مقاومتی اشاره کرد و گفت: «باید این ستاد توسط بخش خصوصی اداره شود و دولت و مجلس پاسخگوی بخش خصوصی باشند زیرا بخش خصوصی از مشکلات و موانع تولید و اجرایی شدن اهداف اقتصاد مقاومتی آگاه‌تر است.»
تنها راهکار نجات اقتصاد بیمار فعلی، اقتصاد مقاومتی است
رئیس کمیسیون صنایع اتاق ایران گفت: در نیم‌قرن اخیر بخش‌های خدمات، مستغلات و نظام بانکی در اقتصاد کشور بیشترین رشد را داشته‌اند ولی مجموع رشد اقتصاد کشور حدود نیم درصد بوده است. به‌طورکلی در تمام این سال‌ها بخش‌های مولد دچار رکود بوده‌اند و بخش‌های غیر مولد رشدهای خوبی داشته‌اند.
ابوالفضل روغنی گلپایگانی افزود: در دهه 80 از محل فروش نفت درآمد نسبتاً خوبی داشتیم. قیمت نفت طی این ده سال از حدود 19 دلار به حدود 118 دلار رسیده است و قاعدتاً درآمد حاصل از فروش نفت هم بیشتر شده اما این درآمد در این سال‌ها بیشتر به سمت بخش‌های غیر مولد رفته است و سهم بخش‌های مولد دچار انحراف شده است.
رئیس کمیسیون صنایع اتاق ایران در مورد رشد میزان واردات هم گفت: به استناد داده‌های داخلی در این سال‌ها، واردات رسمی ما از 18 میلیارد دلار به 62 میلیارد دلار افزایش پیداکرده است. وی افزود: ما به‌هیچ‌عنوان مخالف واردات نیستم اما با واردات بی‌برنامه مخالفیم. واردات در زنجیره ارزش از ارکان مهم است و باید وجود داشته باشد.
روغنی در بخش دیگری از سخنانش در مورد نقش بنگاه‌های کوچک و متوسط در توسعه اقتصاد گفت: بنگاه‌های کوچک و متوسط به‌عنوان موتور محرکه اقتصاد کشور و رشد صنعتی کشور باید قلمداد شوند اما متأسفانه بعد از انقلاب کم‌تر موردتوجه قرارگرفته‌اند و اقتصاد ما به سمت بنگاه‌های بزرگ رفته است.
وی در مورد سهم صنایع کوچک و متوسط از کل سهم صنایع کشور گفت: در دهه 60 سهم صنایع کوچک و متوسط از اقتصاد 69 درصد بوده در حال حاضر به 21 درصد رسیده است که این نشان می‌دهد بنگاه‌های کوچک و متوسط روزبه‌روز کوچک می‌شوند درحالی‌که سهم بخش‌های بزرگ اقتصاد از 21 درصد به 79 درصد رسیده و بزرگ‌تر شده‌اند.
روغنی تصریح کرد: هر چه بنگاه‌های بزرگ در اقتصاد رشد بیشتری کرده‌اند، روند ایجاد و حفظ شغل در کشور هم آسیب‌های جدی دیده است.
رئیس کمیسیون صنایع اتاق ایران در مورد میزان نقدینگی در اقتصاد هم گفت: مشکل امروز اقتصاد ما نقدینگی نیست بلکه در بخش تقاضا مشکلاتی جدی وجود دارد و باید در این بخش تغییراتی به وجود آوریم. همچنین بیشترین اقدامات نظام بانکی به سمت اقدامات غیرمولد و سفته‌بازی رفته و نظام بانکی هم در حال حاضر دچار مشکل است. اگر نظام بانکی ما آسیب ببیند اقتصاد کشور هم دچار مشکل می‌شود.
روغنی با نتیجه‌گیری از سخنان خود گفت: تنها راهکار برون‌رفت از وضعیت فعلی و نجات اقتصاد بیمار کشور، تخصیص بهینه منابع و استفاده از اقتصاد مقاومتی است.
وی شناسایی و تمرکز بر فعالیت‌ها و زنجیره‌های اقتصاد مزیت‌دار کشور، زنده کردن تولید داخلی، پرهیز از واردات تضعیف‌کننده تولید داخلی، پرهیز از هدر دادن منابع مالی‌ای که پس از برجام باید وارد کشور شود، دانش‌بنیان شدن بخش‌های مهم و حساس اقتصادی را از مهم‌ترین راهکارها برای رسیدن به اقتصاد مقاومتی عنوان کرد.
روغنی همچنین احیای بخش‌های اقتصادی که قبلاً در آنها سرمایه‌گذاری شده است، انتقال فناوری در معاملات خارجی، مبارزه جدی با فساد و ویژه خواری و قاچاق در کشور، ارتقای بهره‌وری انرژی و نگاه ویژه به صنایع کوچک و متوسط را از دیگر راهکارهای عملیاتی کردن اقتصاد مقاومتی برشمرد.
بخش خصوصی سهم خود از برجام را مطالبه کند
رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران مواردی را در مورد برجام و مبادلات بین‌المللی انرژی عنوان کرد.
علی شمس اردکانی گفت: تولید نفت خام براثر گشایش‌های برجام به دو میلیون بشکه رسیده و صادرات نفت خام دو برابر شده است. وی افزود: امکان خرید تجهیزات آسان‌تر و قیمت خرید هم کم‌تر شده است. همچنین صادرات نفت خام، میعانات گازی و فراورده به سه میلیون بشکه در روز رسیده است.
شمس اردکانی با طرح این سؤال که حال باید ببینیم بخش خصوصی چه استفاده‌ای از برجام می‌کند، گفت: بخش خصوصی باید مطالبه گر باشد و اجازه ندهد بخش دولتی با استفاده از رانت، فواید برجام را به نفع خود بهره‌برداری کند. چراکه اگر بخش دولتی منابع مالی را به دست بگیرد، آنها را صرف تولید نخواهد کرد.
رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران همچنین با انتقاد از بزرگ شدن دولت و افزایش تعداد کارکنان دولت گفت: قرار بود دولت آقای روحانی، اندازه دولت را بزرگ‌تر نکند و استخدام جدید نداشته باشد اما چنین نشد.
شمس اردکانی با اشاره به افزایش فروش نفت گفت: با توجه به افزایش قیمت نفت و فروش آن، اگر این درآمدهای حاصل از نفت صرف تولید و ایجاد اشتغال شود، دو و نیم میلیون شغل از محل درآمدهای نفتی به وجود می‌آید.
اقتصاد مقاومتی نقشه راه برون رفت از شرایط متلاطم اقتصادی است
رئیس شورای راهبردی اقتصاد مقاومتی اتاق ایران ابتدا در مورد کلیات اقتصاد مقاومتی گفت: اقتصاد مقاومتی با تأکید بر تجربه پس از انقلاب و با نتیجه‌گیری از بحث‌های صاحب‌نظران مختلف مطرح و درنهایت ابلاغ شده است. این سیاست‌ها چارچوب‌هایی را در زمینه‌های مختلف سرمایه‌گذاری، توسعه و مشارکت و زمینه‌های دیگر فراهم می‌کند.
یحیی آل اسحاق افزود: دو هدف اصلی اقتصاد مقاومتی چگونگی مقاومت در مقابل تکانه‌های خارجی و چگونگی رسیدن به اهداف مشخص‌شده توسعه و رشد در شرایط غیرعادی است.
آل اسحاق در مورد شرایط اقتصاد در سال 96 گفت: در سال 96 با دو عدم قطعیت در عرصه داخلی و خارجی روبرو هستیم و شرایط حساس و ویژه‌ای در کشور حاکم است که اگر اقدامات ما بر اساس برنامه‌ریزی نباشد، وضع اقتصادی بدتر از وضعیت فعلی خواهد شد.
وی اقتصاد مقاومتی را نقشه راه عمل در محیط متلاطم اقتصاد کشور دانست و گفت: در وضعیتی که با مشکلاتی در زمینه‌های بیکاری، معیشت مردم، صندوق‌های بازنشستگی، بانک‌ها، آب و حاشیه‌نشینی روبرو هستیم باید با بهره‌گیری از اقتصاد مقاومتی بر این مشکلات فایق شویم.
آل اسحاق همچنین با تأکید بر مطالبه‌گری اتاقهای سه‌گانه غیردولتی و بخش خصوصی از سه قوه در مورد اقتصاد مقاومتی گفت: ظرفیت‌های بالقوه‌ای در همه حوزه‌ها از منابع انسانی گرفته تا معدن و منابع طبیعی وجود دارد و بخش خصوصی باید با اتکا بر این منابع، پاسخگویی در مورد اقدامات سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی را، از بخش دولتی مطالبه کند.
وی در بخش دیگری از سخنانش راجع به سهم بنگاه‌های کوچک و متوسط در اقتصاد کشور گفت: کشورهایی که پایداری اقتصادشان بالاست، بنگاه‌های کوچک و متوسط سهم اساسی در این کشورها دارند.
آل اسحاق افزود: در کشور ما هم 94 درصد واحدهایی که از وزارت صنعت مجوز بهره‌برداری گرفته‌اند بنگاه‌های کوچک و متوسط هستند که 33 درصد از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص می‌دهند و بیش از 50 درصد اشتغال مربوط به این بنگاه‌هاست.
رئیس شورای راهبردی اقتصاد مقاومتی اتاق ایران در مورد وضعیت بنگاه‌های کوچک و متوسط در کشور گفت: این بنگاه‌ها اما با مشکلات زیادی مانند بیمه، مالیات، مالیات بر ارزش‌افزوده و تقاضا نداشتن روبرو هستند. مهم‌تر از همه این بنگاه‌ها در حاشیه تصمیم‌گیری هستند.
آل اسحاق با تأکید بر لزوم حمایت واقعی از بنگاه‌های کوچک و متوسط گفت: من نمی‌گویم که نباید از بنگاه‌های بزرگ که آنها را پیشران اقتصاد می‌نامند، حمایت کرد، بلکه بنگاه‌های کوچک و متوسط هم باید از حاشیه به متن آورده شوند. وی افزود: لازم است تغییر رویکرد در این زمینه در سیاست‌گذاری‌های کشور رخ دهد و به بنگاه‌های کوچک و متوسط اهمیت بیشتری داده شود.
سازوکار اجرایی شدن سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی
در بخش دیگری از نشست تخصصی اقتصاد مقاومتی و برجام در اتاق ایران، منیره امیرخانلو، رئیس مرکز تحقیقات اقتصادی اتاق ایران، خلاصه‌ای از نتایج پژوهش‌های این مرکز در مورد «سازوکار اجرایی شدن سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی از منظر سه اتاق» را بیان کرد.
در پژوهش مرکز تحقیقات اقتصادی اتاق ایران همه 24 بند اقتصاد مقاومتی به تشریح بررسی‌شده و 140 راهکار کلی و 1015 راهکار اجرایی و عملیاتی به تفکیک سه قوه و اتاق ایران برای اجرایی شدن این سیاست‌ها پیشنهادشده است.
رئیس مرکز تحقیقات اقتصادی اتاق ایران رویکردهای کلی سه اتاق غیردولتی در اجرایی شدن سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی را مطالبه و تدوین سیاست‌های منسجم و هماهنگ برای تقویت بنیان‌های بخش تولید کشور در کارگروه برنامه ملی ارتقاء توان تولید ملی؛ مطالبه تدوین اسناد بالادستی توسعه‌ای کشور به‌عنوان اولین و ضروری‌ترین اقدام برای هرگونه برنامه‌ریزی میان‌مدت و بلندمدت برای اقتصاد کشور و پیگیری و ارائه نظر‌های مشورتی در خصوص اصلاح نظام مالی کشور، حذف مقررات زائد و بهبود محیط کسب‌وکار عنوان کرد.
اصلاح ساختار مالی داخل کشور برای ارتباط با بانکهای خارجی
معاون اقتصادی اتاق ایران با نگاهی به بند 9 سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، بر اصلاح و تقویت همه‌جانبه نظام مالی کشور تأکید کرد.
مرتضی الله‌داد با تأکید بر لزوم استقلال بانک مرکزی از دولت گفت: در سیستم بانکی کشور، بانک مرکزی یک‌نهاد وابسته به دولت است. اگر به ترکیب شورای پول و اعتبار که هفت نفر از 11 نفر اعضای آن، افراد منتخب دولت هستند نگاهی بیندازیم متوجه می‌شویم که بانک مرکزی نهادی در اختیار دولت است.
الله داد اصلاح قوانین مرتبط با رابطه دولت و بانک مرکزی برای افزایش استقلال مقام پولی کشور را راهکار اجرایی حل این مشکل عنوان کرد.
وی با اشاره به گزارش‌هایی مانند گزارش‌های شبکه الجزیره و موسسه مکنزی گفت: این گزارش‌‌ها اذعان می‌کنند که اگر برجام به‌خوبی مدیریت شود، باید منتظر اتفاق نوظهوری به نام ایران باشیم و برجام می‌تواند منشأ تغییرات مثبتی در اقتصاد ایران شود.
معاون اقتصادی اتاق ایران افزود: ارمغان‌های برجام را باید در کنار بخش‌ها و ظرفیت‌های داخلی کشور ببینیم. به‌عنوان نمونه باید به بازار بدهی نگاه کنیم. این بازار قرار بود در راستای تأمین مالی بخش خصوصی عمل کند اما در حال حاضر بخش خصوصی در این بازار جایی ندارد و دولت حجم زیادی را از آن را به خود اختصاص داده است.
الله‌داد همچنین تضمین انطباق قوانین سیستم بانکی با قوانین بین‌المللی بانکی با ایجاد واحد تطبیق را یک راهکار اجرایی مهم برای اصلاح ساختار سیستم بانکی کشور عنوان کرد و گفت: بانکهای ما در چند سال اخیر هیچ ارتباطی با سیستم بین‌الملل نداشته‌اند و درصورتی که برای بهره بردن از برجام و شرایط بین‌المللی باید خود را با قوانین بانکی بین‌المللی تطبیق دهند.
این مدرس دانشگاه برنامه‌ریزی و اقدام سریع و قاطع برای برخورد با بخش غیر متشکل بازار پول و تحت کنترل و نظارت درآوردن آنها، تکمیل سامانه‌‌های نظارتی بانک مرکزی، افزایش سرمایه و اصلاح نسبت کفایت سرمایه بانک‌ها، ایجاد یک واحد مستقل برای مدیریت ریسک از طریق رتبه‌بندی بانک‌ها در سیستم بانکی بر اساس قوانین بین‌المللی را هم از اقدامات اجرایی بانک مرکزی برای اصلاح و تقویت همه‌جانبه نظام مالی کشور برشمرد.
نگاهی به نقاط ضعف و قوت اصناف در مسیر تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی
هوشیار فقیهی، معاون امور اقتصادی و برنامه‌ریزی اتاق اصناف ایران در مورد علل عدم تحقق اهداف برجام در بخش خصوصی (به‌طور خاص در بخش اصناف) تأکید کرد که بی‌توجهی نسبت به داشته‌ها و ظرفیت‌های کشور مهم‌ترین دلیل محقق نشدن اهداف تعریف شده است.
وی تشریح کرد: اینکه گفته می‌شود، برجام در کشور تأثیری نداشته، سخن گزافی است چراکه اقتصاد بدون ارتباط بین‌المللی معنا ندارد. پس نمی‌توان گفت برجام که گشایش ارتباط ایران با سایر کشورهاست، اثری نداشته است.
معاون امور اقتصادی و برنامه‌ریزی اتاق اصناف ایران، وابستگی اقتصاد ایران به درآمدهای حاصل از فروش نفت، بحران اشتغال، مشکل جذب سرمایه و چالش در کارآفرینی را از جمله معضلات اقتصاد کشور برشمرد و تأکید کرد: اقتصاد باید تولیدمحور شود، در این راستا اصالت تولید، تخصص‌گرایی و نظام توزیع از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین نباید رقابت‌پذیری را فراموش کنیم. برای اینکه اقتصاد رقابت‌پذیری داشته باشیم، ارتقای سطح بهره‌وری بسیار مهم تلقی می‌شود.
فقیهی ادامه داد: رسیدن به سطح مطلوب بهره‌وری نیز شاخص‌های خاصی دارد که از سوی اتاق اصناف مورد مطالعه قرار گرفته و طبق این دستاوردها، الگویی طراحی شده است که می‌تواند برای رسیدن به اهداف اقتصاد مقاومتی مؤثر باشد.
به باور وی برجام توانست در حوزه انرژی، مالی و بانکی، حمل‌ونقل و تجارت، آثار قابل توجهی برجای بگذارد که قابل انکار نیست.
وی در ادامه به نقاط قوت و ضعف این بخش از اقتصاد اشاره کرد و گفت: در حال حاضر اصناف بزرگ‌ترین نظام توزیع را در اختیار دارد، بزرگ‌ترین سیستم خدمات پس از فروش مصرفی و سرمایه‌ای متعلق به این بخش است، هدایت بزرگ‌ترین بخش تولیدی را به عهده دارند، بزرگ‌ترین شبکه خدماتی در حوزه اصناف قرار گرفته است؛ این نکات به‌عنوان ظرفیت‌های اصناف باید در خدمت سیاست‌های اقتصاد مقاومتی قرار گیرد.
وی در مورد نقاط ضعف اصناف نیز گفت: خرد بودن بنگاه‌های صنفی، عدم به‌کارگیری ابزار مدیریتی، عدم توجه به تولید در مسیر صادرات و تأمین نیاز بازارهای صادراتی و درنهایت بی‌توجهی به تربیت کارشناسان خبره از نقاط ضعف بخش اصناف ایران محسوب می‌شود.
فقیهی در پایان، فعالیت بخش مرکز اصناف کشور به‌عنوان یک نهاد دولتی در کنار اتاق اصناف را اقدامی بیهوده برشمرد و خواستار تجدیدنظر مسئولان در مورد ادامه فعالیت این مرکز شد.
برجام راهگشای روابط بین‌المللی برای شکوفا شدن اقتصاد ایران
بهروز کمالوندی، سخنگو و معاون بین‌الملل ساطمان انرژی اتمی ایران بر این باور است که برجام توانست امکان ارتباط مجدد کشور با جهان را مهیا کند و این مهم برای مدیریت صحیح و منطقی اقتصاد کشور از اهمیت بالایی برخوردار است، چراکه برای شکوفایی اقتصاد باید با سایر اقتصادها مناسبات نزدیکی داشته باشیم.
وی ادامه داد: مقاومت، فصل مشترک بین برجام و اقتصاد مقاومتی است. زمانی که برای نهایی شدن برجام قدم برداشتیم، مقاومت‌های بسیاری در سطح جهانی صورت گرفت، اقتصاد مقاومتی هم بر مقاومت داخلی تأکید می‌کند. خوشبختانه برجام تکانه‌های موجود را به کمترین میزان ممکن رساند و امروز باید با بهره‌گیری از فرصت‌های به وجود آمده جلو رفت.
سخنگو و معاون بین‌الملل انرژی اتمی ایران، تصریح کرد: اگر امروز در پی تغییر و اصلاح نظام اقتصادی هستیم باید فشارهای بیش‌ازاندازه را تحمل کنیم. این فشارها به ویژه در بخش اقتصاد بسیار بیشتر است.
وی از ظرفیت‌های بالای کشور سخن گفت و خاطرنشان کرد: اگر مدیریت درست و منطقی بر اقتصاد داشته باشیم می‌توانیم از زیر فشارها با موفقیت بیرون آمده و از ظرفیت‌های خود به خوبی استفاده کنیم.