نایبرئیس اتاق ایران از خرما به عنوان عامل شکل‌گیری یک صنعت که زنجیره‌ای از فرآیندهای تولید قبل و پس از آن، قابل ترسیم است یاد کرد که باید سهم جدی در صادرات غیرنفتی داشته باشد.
پیام باقری نایبرئیس اتاق ایران در گفت‌وگو با اتاق ایران آنلاین با توجه به برگزاری هفتمین نمایشگاه بین‌المللی خرما و نشست میز ملی خرما به میزبانی اتاق بوشهر، تصریح کرد: خرما موضوع واجد اهمیتی است؛ محصول راهبردی در کشور است که قبل و بعد از تولید، زنجیره‌ای از تولید ارزش را به خود اختصاص می‌دهد. در واقع خرما را باید یک صنعت درنظر بگیریم؛ صنعتی که می‌تواند سهم جدی در صادرات غیر نفتی کشور ایفا کند.
او ادامه داد: ایران یکی از تولیدکننده‌های بزرگ خرما در دنیا محسوب می‌شود و ظرفیت‌های بسیار بالایی در این حوزه دارد که برای به فعل رسیدن آن‌ها باید سیاست‌گذاری درستی شکل بگیرد. ایران در حال حاضر به نوعی اولین کشور دنیا در صادرات خرما محسوب می‌شود و این پتانسیلی است که نمی‌توانیم نادیده بگیریم. برای اینکه این ظرفیت‌ها متولد و از حالت بالقوه به فعلیت برسد اقداماتی در بخش‌های مختلف باید شکل بگیرد که خارج از عهده و اختیار کشاورز، باغدار و تولیدکننده و حتی صادرکننده است. در این بین به حمایت‌هایی نیاز است که باید در بخش‌های مختلف اتفاق بیافتد. از نهادها و سازمان‌های ذی‌ربط دولتی چه در حوزه صادرات و چه در حوزه تولید، نمایندگان مجلس با وضع قوانین مقوم صادرات، همگی باید در کنار هم قرار گرفته و وضعیت خرما را بهبود ببخشند.
باقری در ادامه به لزوم دو نوع حمایت از محصولاتی مانند خرما اشاره و تاکید کرد: یک نوع حمایت به حوزه تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری برمی‌گردد و بخشی از اقدامات هم به حوزه‌های فنی مربوط است.
نایبرئیس اتاق ایران به موضوع آب و بحرانی که در این بخش با آن مواجه هستیم اشاره و تاکید کرد: حدود یک ماه پیش هم در استان خوزستان به موضوع خرما پرداختیم. در آنجا صحبت شد که از نظر تامین آب موردنیاز و تامین آب با کیفیت دچار چالش هستیم. امروز شوری آب از یک طرف و تامین آب کافی از سوی دیگر تولید خرما و حیات بخشیدن به نخل‌ها را مشکل کرده است.
باقری از سرمایه در گردش به عنوان چالش کلیدی در حوزه خرما یاد کرد و گفت: علاوه بر چالش در تامین سرمایه در گردش، توان رقابتی محصولات ایرانی به دلیل بالا بودن هزینه‌های تولید در بازارهای هدف، پایین آمده و در واقع تعادل اقتصادی به هم ریخته است.
به باور نایبرئیس اتاق ایران در کنار کاهش توان رقابتی محصولات ایرانی و کمبود نقدینگی در واحدهای اقتصادی، مسئله آب به ویژه در بعضی از استان‌ها به عنوان یک عامل بازدارند در روند تولید مطرح است.
او هم به کاهش منابع آبی و هم کیفیت آب که روی کیفیت خرما اثر مخرب گذاشته است، اشاره و تصریح کرد: امروز طبق آخرین آمار موجود خرما ایران به بیش از ۶۰ کشور دنیا، صادر می‌شود؛ ولی تمرکز اصلی فقط روی چهار یا پنج کشور خاص مانند روسیه، چین و هندوستان، است. یعنی تنوع بازار وجود ندارد که یکی از دلایل اصلی آن همین کیفیت پایین خرما و روش‌های نادرست و قدیمی فراوری و بسته‌بندی است. ایران در حوزه فرآوری و ایجاد ارزش و تکمیل زنجیره تولید به سرمایه‌گذاری نیاز دارد.
باقری با بیان این مطلب که بیش از ۸۰ درصد خرما ایران به صورت فله عرضه می‌شود، گفت: در بخش خرما علاوه بر لزوم تکمیل زنیجره تولید ارزش باید نسبت به موضوع لجستیک نیز توجه کرد.
او به مسائل ارزی هم اشاره کرد که شرایط صادرات را به شدت تحت تاثیر قرار داده و مانع از رشد آن شده است و دولت به جای اینکه مشوق و مقوم صادرات باشد، سیاست‌ها و اقدامات تجاری را به نوعی تدوین کرده که فعالیت‌های تجاری را محدود می‌کند.
نایبرئیس اتاق ایران به ضعف در دیپلماسی اقتصادی و لزوم بازنگری در نظام بانکی کشور و حرکت به سمت حمایت از صادرات سخن گفت و افزود: ایران ظرفیت زیادی در صادرات خرما دارد به شرط اینکه هم کیفیت قابل قبول جهانی را ارائه دهد و هم با قیمت‌های رقابتی وارد بازار شود. یعنی هم باید تولید را تقویت کنیم و هم از نظر فنی، کیفیت تولید را ارتقا دهیم.
باقری خاطرنشان کرد: ایران در بحث خرما به یک نقشه راه نیاز دارد و بدانیم در کجا هستیم و می‌خواهیم به کجا برسیم و در این مسیر به چه الزامات، چه تصمیمات و چه بازیگرانی نیاز داریم.
نایبرئیس اتاق ایران با اشاره به اینکه در عمده فعالیت‌های اقتصادی تکیه اصلی فعالان بخش خصوصی رای تامین سرمایه و سرمایه در گردش به بازار پول است، گفت: در دنیا تکیه اصلی بر بازار سرمایه است، بنابراین پیشنهاد تشکیل بورس خرما مطرح شد تا محلی برای داد و ستد شکل بگیرد و منابع لازم تامین شود. این منابع می‌تواند در بخش تکمیل زنجیره تولید و توسعه صادرات، استفاده شود. البته برای این منظور باید یک مدل اقتصاپد طراحی کنیم که در این مورد کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق ایران می‌تواند نقش ایفا کند.