در 40 روز گذشته و هم‌زمان با آغاز فیلترینگ واتساپ، اینستاگرام و ... و محدودیت‌های اینترنت گزارش‌های متعددی مبنی بر تأثیر منفی این اقدامات بر کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ منتشر شده است. گزارش سال گذشتهٔ مرکز آمار نشان از وابستگی کسب‌وکار ۱۰ میلیون نفر به فضای مجازی دارد. مسلماً چنین نسبتی از بعد اشتغال و آثار اجتماعی مترتب بر آن عدد قابل توجهی است و نمی‌توان از کنار آن به سادگی گذشت.
دبیر شورای فضای مجازی نیز چندی پیش از فعالیت دو میلیون و ۴۰۰ هزار کسب‌وکار در حوزه تبلیغات و فروش در اینستاگرام خبر داده است. بنابراین خسارات ناشی از هر روز قطعی و اختلالات اینترنتی بر بازار داخلی کاملا روشن است؛ اما من در این نوشته قصد دارم بنا بر تجربه خود، فقط به تأثیر شدید اختلال اینترنت بر ارتباطات مستمر و روزمره فعالان صادراتی با طرف‌های خارجی به ویژه صادرکنندگان خوزستانی و عراقی اشاره کنم.
یکی از ابزارهای ارتباطی که در جزء به جزء فعالیت صادرکنندگان ما به عراق نقش مهمی ایفا می‌کند مسئله تبلیغات محصولات و اقناع خریداران با استفاده از ارتباط صوتی- تصویری مجازی، تهیه عکس از نمونه‌ها و ویدیوهای مربوط به محل و چگونگی تولید و سایر شرایط کیفی، کمی، فنی و استانداردهای مربوط به آن کالاهاست.
مذاکرات صوتی و تصویری با خریداران و در صورت توافق ارسال ریز اطلاعات محصولات و بسیاری از جزئیات دیگر همگی در سایه برخورداری از اینترنت بدون فیلتر و بدون محدودیت میسر بوده است. بر اساس تجارب موجود و بررسی صورت گرفته، ارتباطات اینترنتی پس از مرحله عقد قرارداد و شروع صادرات حائز اهمیت بسیار است و برای برقراری ارتباط مستمر و پایدار صادرکننده و خریدار خارجی اهمیت آن دوچندان می‌شود. بسیاری از طرف‌های تجاری عراقی مایل هستند محصولات خریداری شده را از بدو بارگیری محصول، مشخصات کامیون حمل‌کننده و حرکت آن و زمان رسیدن به مرز را به‌صورت آنلاین رصد کنند و از این جهت کسب اطمینان کنند.
غرض از بیان این موارد تبیین اهمیت اینترنت در تسهیل فعالیت فعالان صادراتی ما به کشور عراق است که در 40 روز گذشته دچار مشکلات زیادی شده‌اند. این مشکل قطعاً برای فعالان اقتصادی سایر اتاق‌های بازرگانی استان‌های مرزی که مراودات تجاری با همسایگانشان دارند نیز قابل تصور است. تأکید ما این است که وزارت ارتباطات بنا به اهمیت موضوع صادرات و لزوم حمایت از فعالان این عرصه که از آنها با عنوان سربازان اقتصادی کشور یاد می‌شود، باید تدابیری اتخاذ کند که ارتباط تولیدکنندگان و فروشندگان با خریداران محصولاتشان پایدار بماند و تحت هیچ شرایطی قطع نشود.
برنامه‌ریزان و تصمیم‌گیران قطعاً اطلاع دارند که صادرکنندگان کالاهای غیرنفتی ایران به عراق چه دشواری‌هایی را در رقابت با صادرکنندگان چینی، ترک، عربستانی، اردنی و... متحمل می‌شوند و از آنجا که فضای مجازی یکی از ابزارهای ارتباطی، تبلیغاتی و اقناعی تجار برای رسیدن به بازار آن کشور و تثبیت موقعیت خود به شمار می‌آید لذا به نظر می‌رسد که اختلالات موجود در فضای مجازی مانعی در مسیر فعالیت صادرکنندگان بوده و زمینه مانور بیشتر رقیبان ما در عرصه صادرات به کشور عراق و سایر کشورهای منطقه را فراهم خواهد کرد.
تأکید بر این نکته نیز ضروری است که استفاده از اینترنت داخلی در حال حاضر مشکلات صادرکنندگان را مرتفع نخواهد کرد. پلتفرم‌های داخلی از توان کامل و کافی برای پوشش کسب‌وکارها برخوردار نیست و در فرض ایجاد زیرساخت‌های لازم و توانمند کردن آن، این اینترنت کماکان داخلی باقی می‌ماند و فایده‌ای برای ارتباط گرفتن فعالان صادراتی کشور با خریداران خارجی یا تبلیغ محصولات ایرانی نخواهد داشت. بر همین اساس معتقد هستیم مسئولان باید در اندیشه یافتن یک راه‌حل منطقی برای معضل پیش آمده باشند تا بخش صادراتی ما از این روزنه دچار مشکلات مضاعف نشود و بتواند به فعالیت خود ادامه بدهد.